Το 2016 είναι εδώ. Μαζί του μας έφερε και την πιο κρύα νύχτα του χειμώνα μέχρι στιγμής. Η πρωτοχρονιά στην πλατεία Βικτωρίας σε τίποτα δεν θύμιζε την Αθήνα λίγο πιο κάτω.
Κανένας δρόμος, κανένα δέντρο δεν ήταν στολισμένο. Το μόνο που έβλεπες ήταν ανθρώπινες ψυχές στοιβαγμένες η μία πάνω στην άλλη. Όχι μόνο λόγω χώρου αλλά και «για να ζεσταθούμε καλύτερα» όπως μου ανέφερε κάποιος. Δεν είχαν περάσει παρά λίγες ώρες μόνο από τις στιγμές που είχα περάσει σε ένα ζεστό σπίτι, γεμάτο φαγητά και αγαπημένους ανθρώπους και γκρίνιαζα για το τι δεν μου είχε χαρίσει ο χρόνος που έφευγε. Σιγά σιγά, τα πρώτα δάκρυα εμφανίστηκαν. Τα δάκρυα μετατράπηκαν σε κλάμα. Και το κλάμα, σε λυγμό. Δειλά δειλά, κάποιος με προσέγγισε, μου έδωσε το χέρι του και μετά μια ζεστή αγκαλιά. «Μην κλαις. Δεν φταις εσύ για όλο αυτό» μου ψιθύρισε στο αυτί με σπαστά αγγλικά.
Ο ήλιος είχε πια βγει για τα καλά. Ο κόσμος αρχίζει να ξυπνάει και τα πρώτα ροφήματα ετοιμάζονται στα γκαζάκια, τα πρώτα μωρουδίστικα κλάματα ακούγονται και τα παιδιά προσπαθούν να ζεσταθούν κρατώντας το ποτήρι ενός ροφήματος. Τα παιδιά είναι πάντα παιδιά. Ορισμένα θυσιάζουν το κουλούρι που μόλις χάρισε ένας καλοσυνάτος κύριος σχεδόν σε όλη την πλατεία, για να ταΐσουν τα περιστέρια και να τρέξουν λίγο ανέμελα μαζί τους. Αλλά πάλι, το διασκέδαζαν με τα λιγοστά μικρά παιχνίδια που τους χάρισε μια οικογένεια από την Αμερική, που ταξίδεψε ειδικά γι’ αυτόν τον σκοπό. Για να περάσει την πρωτοχρονιά μαζί τους.
Πιο κάτω, ένα ηλικιωμένο ζευγάρι Ελβετών που είχαν έρθει για διακοπές στην Αθήνα. Αποφάσισαν να περάσουν εκεί την πρωτοχρονιά και μετά από αυτό αποφάσισαν να πάνε και στην Λέσβο. Εκεί έπαθα το δεύτερο σοκ. Δέκα λεπτά από το κέντρο μένω και μόλις σήμερα πήρα την απόφαση να έρθω εδώ και να δωρίσω λίγα ρούχα σαν να ξεμπέρδευα με το χρέος μου. Μετά από λίγο καταφθάνει ένα βανάκι του Ερυθρού Σταυρού. Ο κόσμος μαζεύεται καρτερικά και περιμένει στην ουρά για οτιδήποτε. Ένα κουτί πάνες, μια σακούλα τσιπς, λίγο γάλα και μπισκότα για τα παιδιά.
Τριγυρίζοντας τόση ώρα στην πλατεία, αρχίζουν και τα πρώτα χαμόγελα. Οι πρώτες γνωριμίες και ανθρώπους να σε προσκαλούν στην παρέα τους, να σε κεράσουν λίγο καφέ και λίγα μπισκότα. Όλοι ευγενικοί άνθρωποι, να σε καλοδέχονται και τα παιδιά, όλο χαρά, να πέφτουν πάνω τους.
Τριγυρίζοντας τόση ώρα στην πλατεία, αρχίζουν και τα πρώτα χαμόγελα. Οι πρώτες γνωριμίες και ανθρώπους να σε προσκαλούν στην παρέα τους, να σε κεράσουν λίγο καφέ και λίγα μπισκότα.
«Δεν είναι όλοι εδώ στην περιοχή τόσο ευγενικοί» μου λέει μια κοπέλα. «Μας κατηγορούν ότι τους βρωμίζουμε την περιοχή». Σηκώνει τους ώμους της και συνεχίζει: «Μπορεί να έχουν και δίκιο, αλλά μας έχουν συγκεντρώσει άτυπα εδώ και η πολιτεία δεν έχει ενδιαφερθεί να βάλουν 2-3 έστω, χημικές τουαλέτες. Νομίζεις ότι είναι ευχάριστο να μεγαλώνω το παιδί σε αυτήν τη μυρωδιά; Αλλά ο κόσμος είναι πολύς, τα μαγαζιά δεν μας δέχονται, πού θα πάμε;»
Μου δείχνει το μωρό της. «Σε λίγο θα πρέπει να το αλλάξω. Νομίζεις ότι θέλω να το αλλάζω εδώ, δίπλα από την καφετέρια και να το βλέπει ο καθένας αυτό το θέαμα; » Είναι από τις λίγες φορές που δεν ήξερα τι να απαντήσω.
«Αν γράφεις κάπου, γράψε και γι’ αυτό» μου λέει.
Η ώρα περνάει και ύστερα από άτυπα συμβούλια μεταξύ αρκετών, κάποιοι παίρνουν απόφαση να παραμείνουν και άλλοι να τραβήξουν προς το Ελληνικό. Εντωμεταξύ, από τα λεωφορεία κατεβαίνουν συνεχώς κατεβαίνει καινούριος κόσμος που μάλλον θα είχε φτάσει από τον Πειραιά. Στοιβάζουν τα πράγματά τους στα παγκάκια και περιμένουν να βρεθεί μια γωνία για να στήσουν τα sleeping bags τους. Κάποιων η ταλαιπωρία είναι τόσο μεγάλη που αποκοιμιούνται στο παγκάκι.
Σιγά σιγά χαιρετώ τον κόσμο και κάνω να φύγω. Ένας μικρός φίλος μου τραβάει το μανίκι. Κάτι του λέει η μαμά του και με αφήνει και βάζει τα κλάματα. «Πες του ότι θα ξανάρθω». Φάνηκε σαν να του το είπε και το παιδί λίγο σαν να σταμάτησε.
Η πρωτοχρονιά στην πλατεία Βικτωρίας γι’ αυτούς τους ανθρώπους δεν ήρθε ποτέ. Άλλη μια μέρα κύλησε όπως όλες οι άλλες. Αυτό που κατάλαβα παρ’ όλα αυτά είναι ότι αν και τα υλικά αγαθά σαφώς και είναι πολύτιμα, αυτό που έχουν μεγάλη ανάγκη είναι μια αγκαλιά κι ένα χαμόγελό σου.
Και τώρα που το σκέφτομαι, γράφοντας αυτές τις γραμμές είναι ότι ίσως τελικά, αυτοί με τη ζεστασιά τους και το χαμόγελό τους, μου έδωσαν πολλά περισσότερα απ’ όσα έδωσα εγώ σε αυτούς.
Φωτογραφίες και μαρτυρία: Μανώλης Λαπιδάκης, της φωτογραφικής ομάδας Fokal
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.