Σώματα χοντρά, σώματα με σημασία

*Με αφορμή τα αρνητικά σχόλια αναφορικά με το νέο εξώφυλλο του cosmopolitan

Στο δημοτικό ήμουν ένα πολύ αδύνατο παιδί και αυτό μου έδινε χαρά. Μου έδινε χαρά, γιατί από πολύ μικρή ηλικία μου έγινε σαφές πως το πάχος, (κυρίως των κοριτσιών/θηλυκοτήτων) αποτελεί και αυτό έναν από τους λόγους στιγματισμού και απομόνωσης των παιδιών. Η ρητορική, μου ήταν απλή: Είσαι παχιά, σίγουρα γιατί τρως πολύ, άρα είναι το σώμα σου αηδιαστικό, ένας κίνδυνος για τον υπόλοιπο περίγυρο και κυρίως για τα αγόρια που σιγά που θα θέλουν να παίξουν και να χορέψουν μαζί σου στα διαλείμματα και τα πάρτυ, έτσι που είσαι και με αυτά που φοράς.

Στο γυμνάσιο, λόγω της αλλαγής του μεταβολισμού και των σωματικών αλλαγών της εφηβείας, αλλά κυρίως γιατί πάντα μου άρεσαν τα γλυκά, οι ζάχαρες και τα σουβλάκια και ποτέ δεν το έκρυψα, άρχισα να παίρνω κιλά. Όχι πολλά, αλλά από τα 13 έως και σήμερα, που είμαι 30, θεωρούμαι, από την κοινωνία ‘’γεματούλα αναλογικά με το ύψος μου’’. Από τα 13, λοιπόν, άρχισα να αντιλαμβάνομαι πως μία κοπέλα είναι όμορφη αποκλειστικά και μόνο αν είναι αδύνατη. Δεν ήταν μόνο ο περίγυρος που το έλεγε ανοιχτά, συμπεριλαμβανομένων σαφώς και ορισμένων καθηγητών, ήταν και όλες οι πτυχές της ίδιας της καθημερινότητας που το φώναζαν από παντού. Τα παντελόνια στα μαγαζιά που πάντα το μεγαλύτερο νούμερο ίσα που μου κούμπωνε, οι διαφημίσεις παπουτσιών στους δρόμους με τα λεπτά κοριτσάκια και τις λεπτές γυμνασμένες κοπέλες, τα κέντρα αισθητικής της πόλης που με μεγάλα γράμματα έγραφαν ‘’ΘΕΣ ΝΑ ΧΑΣΕΙΣ ΚΙΛΑ-ΜΑΘΕ ΠΩΣ’’. Με τα χρόνια πια χώνεψα κι εγώ πως το μόνο αποδεκτά χοντρό που μπορούσε να δει κανείς χωρίς να τρέξει μακρυά ήταν το χοντρό μοντέλο-γυναίκα του ‘’πριν’’ σε προγράμματα αδυνατίσματος, και αυτό γιατί ακολουθούσε ανακουφιστικά στην εικόνα το πολυπόθητο μοντέλο-γυναίκα του ‘’μετά’’ τη δίαιτα.

Μεγαλώνοντας, πέρα από το να ταυτίζω το αδύνατο με το όμορφο, άρχισα να ταυτίζω στο μυαλό μου το αδύνατο με το ευτυχισμένο. Μία αδύνατη κοπέλα θα γινόταν στα δικά μου μάτια πιο εύκολα αποδεκτή στα ομαδικά αθλήματα, θα έκανε πιο εύκολα παρέες, θα έβγαινε πιο εύκολα ραντεβού, θα ταξίδευε πιο εύκολα (έχετε δει πόσο μικρές είναι οι θέσεις στα αεροπλάνα; ), θα έβρισκε πιο εύκολα δουλειά, θα φόραγε πιο εύκολα τα ρούχα που θα ήθελε γιατί όλα υπάρχουν στο νούμερό της.

Στα 25 μου, και μετά από συνεχή πάλη με το σώμα και την εικόνα μου, θεωρώντας με συνεχώς αποτυχημένη που δεν μπορούσα να χωρέσω στο νούμερο αυτό που θα με έσωζε από το χαρακτηρισμό ‘’γεματούλα για το ύψος μου’’, έμαθα την έννοια του φεμινισμού και άκουσα για πρώτη φορά τον όρο ‘’χοντροφοβία’’. Κάπως έτσι, άρχισα να καταλαβαίνω. Άρχισα να καταλαβαίνω πως φράσεις του τύπου:

‘’Αχ βρε κοριτσάκι μου, ΚΟΥΚΛΑ ΕΙΣΑΙ, χάσε 10 κιλάκια να χαρείς, κρίμα είναι να μη χαίρεσαι τα νιάτα σου’’

‘’Αυτό το σορτσάκι δεν μπορείς να το βάλεις αν δε χάσεις μερικά κιλά’’

‘’ Μήπως έχεις ψυχολογικά και τρως;’’

Ή και λίγο πιο άβολα και προσβλητικά σχόλια, κυρίως ανάμεσα σε παρέες αντρών:

‘’Καλά, ρε, που πάει αυτή η χοντρή με αυτό το μαγιώ και μας κρύβει τον ήλιο;’’

‘’Καλά αν είναι έτσι σαν το βόδι τώρα, φαντάσου τι θα γίνει όταν γίνει μάνα και κάνει παιδιά’’

‘’ Ναι, ναι, φάε κι άλλο να φτάσουν τα μπούτια σου από εδώ ως την Ομόνοια’’,

είναι απλή, ξεκάθαρη και ξάστερη απόρροια της πατριαρχίας. Κατανόησα σε βάθος πως το σώμα μου και το σχήμα του δεν λειτουργεί ως απόδειξη της αξίας και της επιτυχίας μου. Το νούμερο στη ζυγαριά δεν πρέπει να αποτελεί κάποιο αγώνα δρόμου για να αισθανόμαστε πως καταφέραμε να ταιριάξουμε προκειμένου να κουμπώσουν τα παντελόνια στα μαγαζιά.

Το πρόβλημα το έχουν τα ίδια τα μαγαζιά, ο καπιταλισμός και η μαζική παραγωγή που εκτός από ίδια ρούχα, στοχεύει στο να παράγονται και ίδιοι τύποι γυναικείου σώματος. Το σώμα ανήκει καθαρά και μόνο στο άτομο που το φέρει και το πως το άτομο αυτό θα επιλέξει να το ντύσει, να το φροντίσει και να το παρουσιάσει δεν είναι δουλειά της κοινωνίας και της γνώμης των πολλών, αλλά υπόθεση ατομική η οποία αυτόματα θα έπρεπε να είναι απολύτως σεβαστή.

Αν είμαι χοντρή, δε σημαίνει αυτόματα πως δεν είμαι υγιής. Αυτός είναι ένας μύθος που λειτουργεί ως εύκολη δικαιολογία ελέγχου των θηλυκών σωμάτων και κανείς δεν έχει το δικαίωμα να παθολογικοποιεί αυθαίρετα το πάχος. Αν είμαι χοντρή, δε σημαίνει απαραίτητα πως έχω ψυχολογικές δυσκολίες. Μπορεί και να έχω, αλλά δεν είναι η ψυχολογική υγεία εξαρτώμενη από τα νούμερα στις ζυγαριές. Αν είμαι χοντρή δε σημαίνει πως δεν μπορώ να είμαι αθλητική και να φοράω τα ρούχα που θέλω επειδή είναι ‘’ντροπή’’. Αντίθετα, ντροπή, και μεγάλη μάλιστα, είναι να υπάρχει λαϊκή απαίτηση να εξαφανίζονται από το οπτικό πεδίο ορισμένων ανθρώπων σώματα τα οποία δεν ταιριάζουν στα ιδανικά τους πρότυπα. Ντροπή είναι να υπάρχουν ‘’ιδανικά γυναικεία πρότυπα’’. Ντροπή είναι η βία που ασκείται στις γυναίκες και την ντροπή καλό θα είναι να την έχουν όσοι ασκούν τη βία.

Τα σώματα ανήκουν σε εμάς και όπως και αν είναι, λεπτά, χοντρά, με κυτταρίτιδα, με ουλές, αρτιμελή ή όχι, γυμνασμένα ή όχι, λευκά, μαύρα, με τατουαζ ή χωρίς είναι όμορφα. Όχι ρομαντικοποιημένα όμορφα, απλά όμορφα και το να αγωνιζόμαστε για την αποδοχή τους είναι μία από τις πιο σημαντικές πολιτικές ακτιβισμού που μπορούμε να ασκήσουμε.

Το κείμενο αυτό δεν θέλει σε καμία περίπτωση να υπονοήσει πως οι λεπτές θηλυκότητες και τα σώματά τους δεν αντικειμενοποιούνται και δεν είναι θύματα του δημόσιου λόγου- το αντίθετο μάλιστα. Ωστόσο, αυτές οι γραμμές είναι αφιερωμένες στην έννοια της χοντροφοβίας και στις επιπτώσεις που έχει στην καθημερινότητα πολλών γυναικών, όπως και στη δική μου.

Τα σώματά μας και τα σχήματά τους ανήκουν μόνο σε εμάς και τα κοινωνικά καλούπια υπάρχουν για να τα σπάμε. Είμαστε όλες οι θηλυκότητες ξεχωριστές και στο μισογυνισμό που θέλει να ασκεί συνεχή και ακατάσχετη κριτική απαντάμε με την απελευθερωμένη εκδοχή του εαυτού μας ως καθημερινή πολιτική τοποθέτηση.

Καμία δεν είναι μόνη και όλα τα σώματα, ανεξαιρέτως, είναι σώματα με σημασία.