Η Ελληνική Οικονομία πέραν από τις πληγές που έχει ανοίξει λόγω σειράς ευρωπαϊκών επιλογών, είναι και δέκτης εδώ και χρόνια μιας μεγάλης εισροής χρηματικής στήριξης. Σήμερα, η στήριξη αυτή μετουσιώνεται στα γνωστά μας ΕΣΠΑ. Πώς φτάσαμε όμως εδώ και με ποιες βλέψεις;
Με σκοπό να ακολουθήσουμε την πορεία των μεγάλων χρηματικών ροών που εισέρρευσαν στην Ελλάδα, ξεκινάμε μια ιστορική αναδρομή από το 1986 όπου κάνουν την εμφάνιση τους τα Μ.Ο.Π. (Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα) τα οποία θεσπίζουν στην περιφερειακή πολιτική τα πολυετή και πολυταμειακά επιχειρησιακά προγράμματα , τα οποία στηρίζονται σε μια αναλυτική διάρθρωση των στόχων και των έργων τις εκάστοτε περιφέρειας έχοντας καθορισμένους πόρους για κάθε έτος μα και θεσμούς παρακολούθησης της πορείας τους. Τα Μ.Ο.Π. είναι ο πρόγονος των Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης. Τα Κ.Π.Σ. ήταν τρία μέχρι το 2006. (1989-1993, 1994-1999 και 2000-2006). Στην περίοδο αυτή έχουμε την ψήφιση των νόμων 1622/86 για την συγκρότηση των περιφερειών της χώρας μα και τους 1892/90, 2234/94 και 2601/98 για τα επενδυτικά κίνητρα τα οποία διαφοροποίησαν το σύστημα των επενδυτικών κινήτρων.
Το 1ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, 1989-1993
Τα ΚΠΣ στόχευαν στην επίτευξη της κοινωνικής και της οικονομικής συνοχής. Για την ύπαρξη όμως αυτής της συνοχής πρέπει να εξαλειφθούν όσο το δυνατόν οι περιφερειακές ανισότητες. Οι κύριοι άξονες του 1ου ΚΠΣ ήταν:
1. Βελτίωση του επιπέδου της χώρας, όσον αφορά την βασική οικονομική υποδομή.
2. Ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα με την προώθηση διαρθρωτικών μεταβολών.
3. Αύξηση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων.
4. Ισόρροπη ανάπτυξη του τουρισμού.
5. Αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού.
6. Περιφερειακή – Τοπική ανάπτυξη.
Τα προγράμματα για την επίτευξη των στόχων αυτών διακρίθηκαν σε 12 τομεακά για τους βασικούς τομείς της ελληνικής οικονομίας και 13 περιφερειακά, ένα για κάθε περιφέρεια (ΠΕΠ). Το συνολικό ποσό που διατέθηκε ήταν 15,5 δις ECU περίπου (σε τιμές 1989).
Το 2ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, 1994-1999
Το 2ο ΚΠΣ, το οποίο πραγματοποιείτε στο πλαίσιο της συνθήκης του Μάαστριχ, έχει νέα στοιχεία τα οποία στοχεύουν στην αύξηση των χορηγούμενων πόρων, μέσω ενός νέου χρηματοδοτικού μέσου, του Ταμείου Συνοχής που αφορά το περιβάλλον και τις υποδομές στις χώρες Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία και Ιρλανδία, την επιμήκυνση σε εξαετή περίοδο του προγράμματος και πιο έντονη προώθηση της αποκέντρωσης. Οι άξονες του 2ου ΚΠΣ είναι οι εξής:
1. Μείωση του περιφερειακού χαρακτήρα της χώρας και προώθηση της εσωτερικής ολοκλήρωσης, μέσω της ανάπτυξης των βασικών υποδομών.
2. Βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης.
3. Ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα του οικονομικού ιστού.
4. Ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού και προώθηση της απασχόλησης.
5. Μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων και άρση της απομόνωσης των νησιωτικών περιοχών, μέσω τις αξιοποίησης του τοπικού τους δυναμικού.
Ο άξονας που αφορά τον περιφερειακό σκέλος (5ος ) υλοποιείτε μέσω 13 Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. Το συνολικό ποσό που διατέθηκε ήταν 29,72 δις ECU, ενώ επιπλέον 3,061 δις ECU διατέθηκαν από το Ταμείο Συνοχής.
Το 3ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, 2000-2006
Παρατηρούμε ότι το 3ο ΚΠΣ έχει επταετή διάρκεια και δίνει προτεραιότητα στους εξής επτά άξονες:
1. Ανθρώπινοι Πόροι.
2. Μεταφορές.
3. Ανταγωνιστικότητα.
4. Ανάπτυξη της Υπαίθρου και της Αλιείας.
5. Ποιότητα Ζωής.
6. Κοινωνία της Πληροφορίας.
7. Περιφερειακή Ανάπτυξη.
Ξανά εδώ, ο άξονας-στόχος που αναφέρετε στην περιφερειακή ανάπτυξη θα επιτευχθεί μέσω 13 Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (ΠΕΠ). Αν και κάθε περιφέρεια είχε τις δικές της «εξατομικευμένες» ανάγκες, γενικά οι παρεμβάσεις που προωθήθηκαν ήταν:
· Δράσεις ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των περιφερειών μέσω της ενδυνάμωσης των εκάστοτε ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων.
· Περιφερειακές στρατηγικές που αφορούν τις καινοτομίες την Ε&Α καθώς και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού.
· Παρεμβάσεις για την μείωση της απομόνωσης και την διατήρηση του πληθυσμού στις μη αστικές περιοχές.
· Ενίσχυση δράσεων για την προστασία και την αξιοποίηση των πολιτιστικών και περιβαλλοντικών πόρων της εκάστοτε περιφέρειας.
Μια λογική «εκ των κάτω» προσέγγιση της ανάπτυξης, πράγμα που αποτέλεσε καινοτομία στον περιφερειακό προγραμματισμό, οδήγησε στην δημιουργία τριών τύπων δράσεων οι οποίες είναι:
· Η Ανάπτυξη της Καινοτομίας.
· Η Αστική Ανάπτυξη.
· Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη της Υπαίθρου.
Τέλος, το συνολικό κόστος του 3ου ΚΠΣ ανήλθε, περίπου, στα 50.000 εκατ. Ευρώ.
Προσωπικό Συμπέρασμα:
Ακολουθώντας η Ελλάδα την Ευρώπη απέσπασε μεγάλα χρηματικά κεφάλαια αλλά είναι σημαντικό ότι, θεωρητικά, απέσπασε και πολύτιμη γνώση και βοήθεια. Είναι οξύμωρο το γεγονός μιας Ελλάδας με τόσες δυνατότητες – οι οποίες έχουν επισημανθεί – να μην καταφέρνει εν τέλει να αξιοποιήσει τα εγχώρια συγκριτικά πλεονεκτήματα της μετά από επανειλημμένες προσπάθειες μέσω προγραμμάτων. Εν έτει 2013 έχουν «περάσει» από τα χέρια της Ελλάδας και άλλα προγράμματα με άλλη μορφή (ΕΣΠΑ) και προσανατολισμό τα οποία έρχονται με την σειρά τους να αυτό-αναιρεθούν απέναντι σε μια Ελλάδα κρίσης, με γιγαντωμένες περιφερειακές ανισότητες. Μεσοπρόθεσμα πάντως, φαίνεται πως η «ύπαιθρος» θα ξανά αποκτήσει δυναμικό σε μίκρο-τοπικούς κυρίως τομείς, αν μπορεί να τους απασχολήσει. Μόνο που το άδικο είναι ότι το δυναμικό αυτό θα είναι υψηλής εκπαίδευσης και στην ουσία θα χρησιμοποιείται αναποτελεσματικά. Άραγε οι λάθος πολιτικές ξεκίνησαν από την Ελλάδα ή από την Ευρώπη;!
Νίκος Γκολφινόπουλος
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.