Στους δρόμους που δεν είχε πριν κανείς βαδίσει
Διακινδύνεψε τα βήματά σου
Στις σκέψεις που δεν είχε πριν κανείς σκεφθεί
Διακινδύνεψε το κεφάλι σου
Τα συνθήματα που ακούστηκαν στις διαδηλώσεις και γράφτηκαν σε κατειλημμένους χώρους και δρόμους, συμπυκνώσουν με τον πιο περιεκτικό τρόπο τα νοήματα της εξέγερσης. Κυριάρχησαν λέξεις όπως άνθρωπος, ζωή, επανάσταση, αδύνατο. Ενώ αντιστράφηκε το νόημα άλλων. Εκεί που ο ρεαλισμός για την άρχουσα τάξη ταυτιζόταν με τον συμβιβασμό, οι εξεγερμένοι έδωσαν ένα άλλο νόημα όπως αυτό φαίνεται στο σύνθημα: “γίνεται ρεαλιστές, ζητείστε το αδύνατο”.
Το «αδύνατο» δεν αφορούσε μόνο αιτήματα για καλύτερους μισθούς και συνολικά καλύτερες εργασιακές σχέσεις. Διεκδικήθηκε το δικαίωμα στο όνειρο, στον έρωτα, στη φαντασία για την οποία έλεγαν πως “δεν είναι ένα φυσικό χάρισμα, αλλά κατ’ εξοχήν αντικείμενο κατάκτησης”.
Αμφισβητήθηκε το σύστημα στην ουσία του. Καθώς πέρα από τα συνθήματα που στρέφονταν ενάντια στον Ντε Γκωλ, υπήρξαν ακόμη περισσότερα που στράφηκαν ενάντια στα στερεότυπα. Όπως η αντίληψη που χωρίζει την κοινωνία σε καλύτερους και χειρότερους, σε έξυπνους και ανόητους, ενώ στην πραγματικότητα: “Ένας άνθρωπος δεν είναι έξυπνος ή κουτός είναι ελεύθερος ή δεν είναι”.
Από την κριτική δεν ξέφυγε ούτε η θεσμική Αριστερά, την οποία χαρακτήριζαν «προϊστορική» και ζητούσαν από τους εκπροσώπους της, αποκαλώντας του «ιδιοκτήτες ιδεών», να μην απευθύνονται στο κίνημα. «Αυτοί που μιλούν για επανάσταση και για ταξική πάλη, χωρίς να αναφέρονται στην καθημερινή πραγματικότητα, μιλούν με ένα πτώμα στο στόμα», ήταν άλλο χαρακτηριστικό «μήνυμα» των ημερών.
Την ίδια στιγμή, ζητούσαν από τον καθένα «να κάνει κάθε μέρα το ταξίδι του εαυτού του». Πίστευαν ότι «η επανάσταση πρέπει να γίνει μεσ’ τους ανθρώπους πριν γίνει μεσ’ τα πράγματα». Και γι αυτό έλεγαν ξανά στους επαγγελματίες συνδικαλιστές «Μη με απελευθερώνεις θα το φροντίσω ο ίδιος».
Παράλληλα όμως, ενώ καλούσαν τον κόσμο να πάρει στα σοβαρά την επανάσταση, προειδοποιούσαν να μην πάρει τον εαυτό του για σπουδαίο. Αυτό συνέβαινε γιατί ο Μάης δεν ήταν ένα πράγμα, αφενός, αφετέρου γιατί ο Μάης είχε μια «σεμνότητα». Οι νίκες του αγώνα δεν είχαν στόχο να κατασκευάσουν ήρωες, αλλά μια άλλη κοινωνία.
Για να φτάσεις στην άλλη κοινωνία προϋποθέτει θάρρος. Κι αυτό φάνηκε τόσο στις συγκρούσεις με την αστυνομία, όσο και στην αποφασιστικότητα να “αγγίξουν” τα πάντα: “Θεέ δεν υποψιάζομαι ότι είσαι αριστεριστής διανοούμενος”. Να αναποδογυρίσουν τα πάντα: «Κάτω οι Πυραμίδες, Ζήτω οι Κύκλοι». Να αμφισβητήσουν τα πάντα: Εδώ το θέαμα της Αμφισβήτησης, Αμφισβητείτε το Θέαμα
Βέβαια υπήρξε και αμηχανία, όπως αυτή φαίνεται στο σύνθημα: «Έχω κάτι να πω, αλλά δεν ξέρω τι». Ήταν λογικό να την προκαλέσει το φως της εξέγερσης ενώ βρίσκονταν στο σκοτάδι της μάταιης καθημερινότητας. Για το φως αυτό, της κάθε εξέγερσης, ο Αντρέ Μπρετόν είχε πει ότι «δεν μπορεί παρά ν’ ακολουθήσει 3 δρόμους: Αυτόν της ποίησης, της ελευθερίας και του έρωτα».
Υπό το φως αυτό γράφτηκαν πολλά εμπνευσμένα συνθήματα. Ορισμένα ακόμη που ξεχωρίσαμε:
Απαγορεύεται το απαγορεύειν
Το δύσκολο είναι αυτό που μπορεί να γίνει αμέσως, το αδύνατο αυτό που χρειάζεται λίγο περισσότερο χρόνο
Κάτω απ’ τα πεζοδρόμια υπάρχει ακρογιαλιά
Εδώ αυθορμητιάζουμε
Ξεκουμπώστε το μυαλό σας, τόσο συχνά όσο το παντελόνι σας
Η εξυπνάδα είναι όπως η μαρμελάδα. Όσο λιγότερη κανείς έχει τόσο περισσότερο την απλώνει
Η καινούρια κοινωνία πρέπει να στηριχθεί στην έλλειψη κάθε εγωισμού και κάθε εγωλατρείας. Ο δρόμος μας θα γίνει μια μακριά πορεία αδελφοσύνης
Να επιθυμείς την πραγματικότητα είναι καλό. Να πραγματοποιείς τις επιθυμίες σου είναι ακόμα καλύτερο
Ας μην καταναλώνουμε τον Μαρξ
Πηδήξτε ο ένας τον άλλον, αλλιώς θα σας πηδήξουν
Οι κοινωνικές παροχές του Κράτους Πρόνοιας αφορούν τις προ και μετά το θάνατο διαδικασίες
Όταν οι άνθρωποι αποκτούν συνείδηση ότι βαριούνται, παύουν να βαριούνται
Βεβαιωθήκαμε. 2+2 δεν κάνουν πια 4
Πρόσεξε τ αυτιά σου, έχουν τοίχους
Καταργείστε το Άρχω, θα έχετε το Υπ-άρχω
Ξεχάστε ό,τι έχετε μάθει, αρχίστε με το να ονειρεύεσθε
Καλύτερα ένα τέλος φρικτό, παρά μια φρίκη χωρίς τέλος
Κηρύσσω την πόλη σε κατάσταση «διαρκούς ευτυχίας»
*Τα συνθήματα τα βρήκαμε στο βιβλίο της Λένας Χαραλαμποπούλου και του Ζάκη Κουνάδη «Οι δρόμοι του Μάη – Γαλλία ‘68» (εκδ. Ευώνυμος)
Για την πλήρη συλλογή κειμένων του φακέλου μας για τον Μάη του ’68, ξεκινήστε από εδώ.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.