Τα Εξάρχεια δεν είναι γκέτο μωρό μου

Τι είναι αυτό που κάνει τα Εξάρχεια να διατηρούν έναν τόσο αντιφατικό χαρακτήρα, ο οποίος να μην παύει ποτέ να είναι ελκυστικός;

Όταν ακούς Εξάρχεια, ανάλογα σε ποια φάση της ζωής σου βρίσκεσαι θα τα χρωματίσεις και διαφορετικά. Θα τα εξιδανικεύσεις στην εφηβεία, θα τα απομυθοποιήσεις λίγο κατά το 2ο – 3ο έτος, μα θα τα προτιμήσεις ξανά και ξανά μεγαλώνοντας.

Τι είναι λοιπόν αυτό που κάνει τα Εξάρχεια να διατηρούν έναν τόσο αντιφατικό χαρακτήρα, ο οποίος να μην παύει ποτέ να είναι ελκυστικός; Τι σε κάνει να μη μπορείς ποτέ να τα απορρίψεις, όσα «αλάνια» και να μαζεύονται στη Βαλτετσίου και να μιλάνε για «τη φάση»;

Είναι η ατόφια τους διάσταση που σχεδόν σε φοβίζει. Η βία που ασκείται από την πλατεία και τους μαυροντυμένους τύπους με τα καλάσνικοφ που απήγαγαν δύο ατόμα πριν κανά δυο μήνες, μέχρι τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου στη Μεσολογγίου ή το γάζωμα του ΒΟΞ* πριν μία βδομάδα από τους dealers στη Θεμιστοκλέους και Δερβενίων. Είναι τα επεισόδια που συσσωρεύονται εκεί μετά από κάθε πορεία, είναι η στερεοτυπική τους ταυτοποίηση με την «αναρχία», την αριστερά, το αποκλίνον που άλλοτε ισχύει και άλλοτε όχι.

Κι’ όλα αυτά, όχι γιατί αποτελούν το χωνί του κρατικού ξεσπάσματος τυχαία, μα γιατί έχουν λόγο να το προκαλούν. Συνελεύσεις κατοίκων, κοινωνικά παντοπωλεία, μια πλατεία Ναυαρίνου που δεν έγινε γκαράζ, προβολές ταινιών, συζητήσεις, πρωτοβουλίες. Τα Εξάρχεια για όσους θα τα πάρουν στα σοβαρά πατούν πάνω στην ιστορία τους και φτιάχνουν ιστορία. Από τις μεγαλύτερες καταλήψεις που εδράζονται εκεί από το 1900 μέχρι και σήμερα. Από τη μπλε πολυκατοικία που στέγαζε Ελασίτες μέχρι το λόφο του Στρέφη που στεγάζει τον έρωτα με μια ματιά.

Ναι έχουν γεμίσει dealers και βρίσκεις εύκολα ναρκωτικά ακόμη κι’ αν δεν έχεις κλείσει τα 16. Μα αυτή είναι η πραγματικότητα. Ο Αμπτούλ που πουλάει τα μαντήλια και σου χαμογελάει μόλις δει κάποιο να σου ταιριάζει, ο άστεγος που κοιμάται έξω απ’ το σπίτι σου, η πρέζα. Αυτή είναι η κοινωνία μας. Και χωρίς καμία τάση απαλλαγής, θα μπορέσεις να έρθεις face to face με αυτά στο πιο αυθεντικό πρόσωπο μιας πόλης που πετάει τους μετανάστες από ‘δω κι’ από ‘κει, ανάλογα ποιο προφίλ τη συμφέρει να δείχνει στους τουρίστες.

Τα Εξάρχεια δεν έβαλαν ποτέ τη μάσκα της τελειότητας, της ελίτ περιοχής. Σίγουρα ένας δήμος δεν ετικετοποιεί τους κατοίκους του, ούτε όλοι οι κάτοικοι το δήμο. Δεν προσδιορίζεσαι ως διανοούμενος αν μένεις στα Εξάρχεια ούτε ως κομμουνιστής αν μένεις στην Κούβα, και αυτή είναι μία παρανόηση που πρέπει να λυθεί με τον καιρό. Αλλά στα Εξάρχεια ακόμα κι’ αυτό μπορείς να το αντιμετωπίσεις με μια κουβέντα με το πρώτο άτομο που θα κάτσει δίπλα σου.

Μπορεί δίπλα σου να πυροβολούν, μπορεί να νιώθεις μειονεκτικά αν περνάς από ‘κει και δεν έχεις έτσι ένα λίγο εκκεντρικό ντύσιμο ή δεν ξέρεις τον Μπακούνιν.

Μα τα Εξάρχεια δεν είναι γκέτο μωρό μου, είναι κοινωνικός μετασχηματισμός. Είναι μία κοινωνία άλλη μέσα στην ήδη δομημένη. Είναι ένας άλλος κόσμος μέσα στον επιβεβλημένο. Είναι οι άνθρωποι μέσα απ’ τα διαμερίσματα που ένιωσαν την ανάγκη να αλλάξουν λίγο κάτι. Τα Εξάρχεια είναι οι άνθρωποί τους. Είναι ο Αύγουστος Κορτώ που χαμογελάει σε κάποιο καφέ, είναι η Αραχώβης που αφήναμε ένα τριαντάφυλλο για τον Άσιμο όταν προτοδιαβάσαμε γι’ αυτόν, είναι η τύπισσα που ενώ είχες χαθεί σε κάποιο στενό σε πήγε μέχρι το μαγαζί που ήταν οι φίλοι σου. Είναι η απόπειρα να βρεις μια ουσία πίσω απ’ την επιφάνεια. Όπως άλλωστε συμβαίνει σε κάθε γειτονιά. Όπως άλλωστε συμβαίνει στην ίδια την πραγματικότητα.