*Μετάφραση από το κείμενο της Julie McDowall στον Guardian
Εκατοντάδες αδέσποτα σκυλιά έμαθαν να επιβιώνουν μέσα στο δάσος γύρω από την αποκλεισμένη ζώνη, κυρίως απόγονοι των κατοικίδιων που έμειναν πίσω μετά την πυρηνική καταστροφή, όταν απαγορεύτηκε στους κατοίκους της περιοχής και ιδιοκτήτες τους να τα πάρουν μαζί τους
Βρισκόμαστε στο δάσoς πίσω από το εργοστάσιο του Τσέρνομπιλ, όταν ένα σκυλάκι αρχίζει και τρέχει προς το μέρος μας. Είναι λεπτό, με γούνα γεμάτη στίγματα και κίτρινα μάτια. Ο Ιγκόρ, ο οδηγός μας, κάνει ένα βήμα προς το μέρος του, περνά τα χέρια γύρω από ρύγχος του και το χαϊδεύει. Τα μάτια του σκυλιού ανοιγοκλείνουν καθώς ο Ιγκόρ το χαϊδεύει. Στη συνέχεια πιάνει ένα ξύλο και το πετάει ανάμεσα στα δέντρα. Η προσοχή του σκύλου αποσπάται και αρχίζει να το κυνηγάει. Η μικρή ομάδα μας είναι πλέον ελεύθερη να κινηθεί, αλλά σύντομα, το σκυλί επανεμφανίζεται και αφήνει το ξύλο στο πόδι του Ιγκόρ. Εκείνος το πετάει ξανά. Το σκυλί το φέρνει πίσω. Σχεδόν γελάω, ανακουφισμένη.
Τα εγκαταλελειμμένα σκυλιά στο Τσέρνομπιλ έχουν να υπομείνουν -μεταξύ άλλων- τους σκληρούς ουκρανικούς χειμώνες. Photograph: Courtesy of Solo East
Ο Ιγκόρ αποδεικνύεται πολύ εξοικειωμένος με το σκυλί, ρίχνει μερικές χιονόμπαλες προς το μέρος του, τις οποίες προσπαθεί να πιάσει και μασήσει. “Αυτός είναι ο Ταρζάν”, λέει ο Ιγκόρ. “Είναι ένα αδέσποτο που ζει στην αποκλεισμένη ζώνη. Η μαμά του σκοτώθηκε από λύκο και γι’ αυτό οι οδηγοί τον αναζητούν, του πετούν μερικά ξύλα και παίζουν μαζί του. Είναι μόνο ένα μωρό, πραγματικά..»
Ο Ταρζάν δεν είναι ο μόνος. Υπάρχουν περίπου 300 αδέσποτα σε μια ζώνη 2.600 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Ζουν ανάμεσα σε ελάφια και λύγκες, λαγούς και λύκους που επίσης έχουν βρει εκεί καταφύγιο. Καθώς όμως τα μογγολικά άλογα και οι αρκούδες από την Λευκορωσία εισήλθαν πρόσφατα στην περιοχή, ενώ και άλλα ζώα έχουν έρθει επίσης συγκυριακά, τα σκυλιά είναι οι ιθαγενείς του Τσέρνομπιλ.
Τα σκυλιά φέρουν αυξημένα επίπεδα ραδιενέργειας στη γούνα τους και έχουν μικρό προσδόκιμο ζωής. Photograph: Courtesy of Solo East
Μετά την καταστροφή του Τσέρνομπιλ το 1986, το Pripyat και τα γύρω χωριά εγκαταλείφθηκαν και στους κατοίκους δεν επετράπη να πάρουν μαζί τα κατοικίδιά τους για λόγους ασφαλείας. Προσευχή του Τσέρνομπιλ, μια δυσβάσταχτη προφορική ιστορία της εποχής, μιλά για “σκυλιά που ουρλιάζουν, προσπαθώντας να επιβιβαστούν στα λεωφορεία. Οι στρατιώτες τα διώχνουν ξανά και ξανά, κλωτσώντας τα. Τα σκυλιά συνεχίζουν να τρέχουν πίσω από τα λεωφορεία για χρόνια”.
Συντετριμμένες οικογένειες καρφίτσωναν σημειώματα στις πόρτες τους: “Μην σκοτώσετε τη Ζούλκα. Είναι καλή σκυλίτσα”. Δεν υπήρχε έλεος. Είχαν σταλθεί ειδικές ομάδες να σκοτώσουν τα ζώα. Ωστόσο κάποια επιβίωσαν και απόγονοι τους πλέον πλημμυρίζουν τη ζώνη.
Η ζωή δεν είναι εύκολη για τα αδέσποτα του Τσέρνομπιλ. Όχι μόνο γιατί πρέπει να υπομείνουν τους σκληρούς ουκρανικούς χειμώνες χωρίς να υπάρχουν κατάλληλα καταφύγια, αλλά και γιατί συχνά φέρουν αυξημένα επίπεδα ακτινοβολίας στη γούνα τους, με αποτέλεσμα να έχουν περιορισμένο προσδόκιμο ζωής. Λίγα είναι αυτά που ζουν πάνω από έξι χρόνια.
Δεν είναι όμως και όλα άσχημα. Τα σκυλιά που ζουν κοντά στα σημεία ελέγχου της ζώνης, ζουν σε μικρές καλύβες που έχουν φτιαχτεί από τους φύλακες και μερικά είναι αρκετά “σοφά” ώστε να συγκεντρώνονται κοντά στο τοπικό καφέ, όπου ξέρουν ότι η ανθρώπινη παρουσία συνεπάγεται φαγητό. Αυτές οι.. συμμορίες σκυλιών λειτουργούν ως ανεπίσημες μασκότ του Τσέρνομπιλ για τους επισκέπτες που σταματούν στο καφέ.
Η Nadezhda Starodub, οδηγός εξειδικευμένη στην περιήγηση του Τσέρνομπιλ, λέει ότι οι επισκέπτες (δεν υπάρχουν “τουρίστες” στη ζώνη) αγαπούν τα σκυλιά. “Τις περισσότερες φορές, τα βρίσκουν γλυκά, αλλά κάποιοι σκέφτονται ότι μπορεί να μολυνθούν και γι’ αυτό αποφεύγουν να τα αγγίζουν”. Δεν υπάρχουν κανόνες που απαγορεύουν στον επισκέπτη να τα αγγίζει, ωστόσο η Nadezhda λέει πως “ορισμένοι οδηγοί φοβούνται τις καταγγελίες” και γι’ αυτό “προσπαθούν να αποφεύγουν τα σκυλιά”.
Ενόσω τα σκυλιά ταΐζονται με κάποιες λιχουδιές και παίζουν με τους επισκέπτες, οι ιατρικές τους ανάγκες καλύπτονται από το Clean Futures Fund, ένα αμερικανικό μη κερδοσκοπικό οργανισμό που βοηθά κοινότητες που έχουν πληγεί από βιομηχανικά ατυχήματα. Η αμερικανική ΜΚΟ έχει δημιουργήσει τρεις κτηνιατρικές κλινικές στην περιοχή, από τις οποίες η μία βρίσκεται μέσα στο εργοστάσιο του Τσέρνομπιλ. Οι κλινικές αντιμετωπίζουν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και προχωρούν σε εμβολιασμούς των σκύλων κατά της λύσσας, της ηπατίτιδας και άλλων ασθενειών. Επίσης τα στειρώνουν.
Ο στόχος που τίθεται από τις οργανώσεις είναι να περιοριστεί ο πληθυσμός των σκυλιών, ώστε να μπορούν να τα φροντίσουν. Photograph: Courtesy of Solo East
Ο Lucas Hixson, συνιδρυτής του οργανισμού, λέει: «Δεν νομίζω ότι θα φτάσουμε ποτέ στο σημείο να μην υπάρχουν καθόλου σκυλιά στην αποκλεισμένη ζώνη, θέλουμε όμως να περιορίσουμε τον πληθυσμό σε ελεγχόμενα επίπεδα, έτσι ώστε να μπορούμε να τρέφουμε τα σκυλιά και να τους παρέχουμε μακροχρόνια φροντίδα”. Έτσι γίνεται ασφαλέστερο το Τσέρνομπιλ τόσο για τα ίδια τα σκυλιά, όσο και για τους εργαζόμενους και τους επισκέπτες.
Φεύγοντας, κοιτάζοντας πίσω στο δάσος τον Ταρζάν με τα κίτρινα μάτια, δεν βλέπω ένα άγριο ζώο, αλλά ένα παιχνιδιάρικο παράδειγμα παγκόσμιας καλοσύνης και συνεργασίας.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.