Το βράδυ έχει ταινία στην πλατεία. Μάθαμε για το φορητό σινεμά σε χωριά της Ηλείας

Ξεχωριστές βραδιές απολαμβάνουν εδώ και λίγες μέρες πολλά χωριά της Ηλείας. Στις πλατείες τους στήνεται φορητός κινηματογράφος και προβάλλονται σε αποκλειστικότητα ταινίες που δεν έχουν ακόμη προβληθεί στα γνωστά μεγάλα σινεμά των πόλεων.

Η διαδικασία θυμίζει σκηνή βγαλμένη από αγαπημένες ταινίες αφιερωμένες στον ευρωπαϊκό Νότο, η από διηγήσεις που ακούγαμε για τη ζωή που υπήρχε στα χωριά παλιότερα, έστω και χωρίς φορητό κινηματογράφο. Παππούδες και γιαγιάδες πηγαίνουν στην πλατεία φέρνοντας από τα σπίτια τους τα σκαμνάκια ή τις καρέκλες τους, τα πιτσιρίκια κοιτάνε με περιέργεια και ρωτάνε για τα πάντα και οι γονείς τους όταν δεν χρειάζεται να τα κυνηγούν από πίσω και να προλάβουν την επόμενη αταξία, βιώνουν στιγμές ξεγνοιασιάς με το κουτσομπολιό να έχει τη δική του θέση.

Οι προβολές είναι δωρεάν, αλλά δεν είναι πρόχειρες και δεν γίνονται για να γίνονται, μας διαβεβαιώνει ο σκηνοθέτης Δημήτρης Σπύρου, που μας μίλησε για την πρωτοβουλία. «Μια προβολή από DVD, θα σήμαινε υποτίμηση των θεατών και ερασιτεχνική αντίληψη. Η κινηματογραφική μαγεία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς σεβασμό προς τον θεατή και σωστές συνθήκες προβολής». Αντίθετα όπως μας λέει αναλυτικά παρακάτω, παρότι οι προβολές γίνονται από μέρα σε μέρα σε διαφορετικό χωριό, υπάρχει φροντίδα για την κάθε λεπτομέρεια ώστε να εξασφαλίζεται το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα σε εικόνα και ήχο.

Αντίστοιχες εκδηλώσεις αναμένεται να γίνουν και μέσα στο Χειμώνα. Είναι πολύ σημαντική η συνέχισή τους για την καθημερινότητα των χωριών, καθώς χαρακτηριστικό των περιορισμένων επιλογών είναι πως «σε πολλές περιπτώσεις οι κάτοικοι, των ορεινών κυρίως χωριών, δεν έχουν ξαναδεί ταινία σε μεγάλη οθόνη».

Τι χρειάζεται για να στηθεί ένα φορητός κινηματογράφος; Γιατί αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία, όπως γράφετε;

Ξεκινάω από το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας. Παγκόσμια πρωτοτυπία δεν είπαμε ότι αποτελεί ο φορητός κινηματογράφος, αλλά το ότι φέτος έχουμε συμπεριλάβει στο πρόγραμμα –για πρώτη φορά –  και αρκετές ταινίες σε Α’ Προβολή. Δηλαδή ταινίες που δεν έχουν ακόμη προβληθεί σε εμπορική ή εναλλακτική διανομή στις κινηματογραφικές αίθουσες. Πρόκειται για καταπληκτικές παιδικές και νεανικές ταινίες, σύγχρονης παραγωγής, οι οποίες προέρχονται από διαφορετικές χώρες κι έχουν βραβευτεί σε πολλά σημαντικά διεθνή Φεστιβάλ.  Σας αναφέρω τις ταινίες Enclave (Ο Θύλακας), από τη Σερβία, AntBoy (Μυρμηγκοήρωας) από τη Δανία, Lola on the pea ( Ένα μπιζέλι για σπίτι), από τη Γερμανία, Η Κλάρα και το μυστικό των αρκούδων, από την Ελβετία, Finn από το Βέλγιο και την ταινία animation O Mini και τα κουνουπάκια, σε σκηνοθεσία του γερο – μάστορα του ευρωπαϊκού κινουμένου σχεδίου Γιάννικ Χάστρουπ.  Με αυτό τον τρόπο αναβαθμίζουμε πλήρως το «Σινεμά στις Πλατείες». Εκφράζουμε έτσι το σεβασμό μας και την αγάπη μας προς τους κατοίκους των χωριών μας.

Όσο για το πρώτο σκέλος της ερώτησής σας, πιστεύω πως η επιτυχία του φορητού κινηματογράφου είναι συνδυασμός τριών παραμέτρων: 1. Συνεργασία με τους τοπικούς φορείς και καλή προεργασία  2. Σωστές συνθήκες προβολής και 3. Κατάλληλη επιλογή ταινιών από άποψη περιεχομένου αλλά και μετάδοσή της από αρχείο υψηλής ανάλυσης.

Μια προβολή σε μια πλατεία χωριού από DVD, σημαίνει υποτίμηση των θεατών και ερασιτεχνική αντίληψη. Η κινηματογραφική μαγεία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς σεβασμό προς τον θεατή και σωστές συνθήκες προβολής.

Να σημειώσω ότι επειδή ο φορητός κινηματογράφος, επισκέπτεται κάθε μέρα και διαφορετικό χωριό παρουσιάζονται πολλά απρόβλεπτα προβλήματα. Π.χ. Δημόσιος φωτισμός της πλατείας που επηρεάζει  την εικόνα, διάφορες πηγές θορύβων κλπ. Αυτά πρέπει να τα γνωρίζουμε από πριν και να βρίσκουμε τις σωστές λύσεις, σε συνεργασία με τους υπευθύνους των τοπικών φορέων, των καταστηματαρχών και των πολιτών. Όσο για την τεχνική υποδομή πρέπει να έχουμε ένα βιντεοπροβολέα υψηλής ανάλυσης και με καλή φωτεινότητα (η εμπειρία μας έχει δείξει ότι για προβολές στις πλατείες με αρκετό κόσμο, πρέπει να είναι τουλάχιστον 4000 ANSI lumens), να υπάρχει σωστό κοντράστ, αξιόπιστο ηχητικό σύστημα, οθόνη μεγάλων διαστάσεων και φυσικά λάμπα που να μην έχει λήξει ο χρόνος ζωής της (να μην έχει ξεπεράσει τις ώρες προβολής που ορίζουν οι τεχνικές προδιαγραφές της). Αλλά όσο καλά και να είναι τα μηχανήματα, δεν θα έχουμε καλά αποτελέσματα, αν δεν έχουμε και ένα καλό ψηφιακό αρχείο της ταινίας που προβάλουμε. Μια προβολή δηλαδή σε μια πλατεία χωριού από DVD, σημαίνει υποτίμηση των θεατών και ερασιτεχνική αντίληψη. Η κινηματογραφική μαγεία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς σεβασμό προς τον θεατή και σωστές συνθήκες προβολής.

Πόσο αλλάζει την καθημερινότητα  ενός χωριού η πρωτοβουλία;

Η κινηματογραφική προβολή στην πλατεία ενός χωριού, είναι ένα σημαντικό κοινωνικό γεγονός. Είναι ένα «ξεχωριστό» βράδυ για τους κατοίκους. Σε πολλές περιπτώσεις οι κάτοικοι, των ορεινών κυρίως χωριών, δεν έχουν ξαναδεί ταινία σε μεγάλη οθόνη. Η διαδικασία αρχίζει από το στήσιμο των μηχανημάτων και της οθόνης, με τους κατοίκους να παρακολουθούν με περιέργεια και τα πιτσιρίκια να θέλουν να μάθουν τα πάντα, να βοηθούν στο στήσιμο, να περιμένουν με αγωνία να σκοτεινιάσει για να αρχίσει η προβολή. Παππούδες και  γιαγιάδες έρχονται φέρνοντας από τα σπίτια τους τα σκαμνάκια τους ή τις καρέκλες τους, αφού συνήθως δεν επαρκούν οι καρέκλες από τα καφενεία. Όταν προλογίζουμε την ταινία, παρακολουθούν με προσοχή και πολλές φορές ένας καλός πρόλογος παίζει καθοριστικό ρόλο για την επιτυχία της προβολής. Πολλές φορές η συζήτηση που γίνεται στο τέλος είναι τόσο ενδιαφέρουσα που αιφνιδιάζει κι εμάς τους διοργανωτές.

Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Σπύρου

Με βάση ποια κριτήρια έχουν επιλεχθεί οι ταινίες;

Όλες οι ταινίες του Νεανικού Πλάνου έχουν στο επίκεντρο την παιδική και νεανική ηλικία και ανήκουν στην ευρύτερη κατηγορία των «Οικογενειακών ταινιών». Η θεματολογία τους αγγίζει  όλα τα σύγχρονα προβλήματα: οικονομική κρίση, μετανάστευση, οικολογικά προβλήματα, καταστροφή του πολιτισμού των μειονοτήτων, συνέπειες των πολεμικών συγκρούσεων, κοινωνικές ανισότητες, φιλία, έρωτας, όνειρα για το μέλλον, οικογενειακές σχέσεις, κλπ. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επιλέξουν την ταινία που επιθυμούν, από μια μεγάλη λίστα 27 ταινιών. Μπαίνουν στο σάιτ του Νεανικού Πλάνου (www.neanikoplano.gr ) ενημερώνονται για το περιεχόμενο της κάθε ταινίας, για τις κριτικές που έχουν γραφτεί, για τα διεθνή βραβεία και επιλέγουν.

Οι προβολές πόσο συχνά θα γίνονται;

Οι προβολές θα διαρκέσουν ως τις αρχές Σεπτέμβρη. Το πρόγραμμα προβολών αυτή τη στιγμή είναι υπό διαμόρφωση. Ανακοινώθηκαν ήδη (πληροφορίες στο www.neanikoplano.gr / Δράσεις), οι οχτώ πρώτες προβολές που έχουν «κλειστεί» για το διάστημα 21 Ιουλίου ως 9 Αυγούστου. Μετά τις 10 Αυγούστου οι προβολές κάθε χρόνο πυκνώνουν. Υπάρχει σχεδόν καθημερινά κάποια προβολή και μερικές φορές απαιτείται και δεύτερο κινηματογραφικό συνεργείο, γιατί πραγματοποιούνται δυο προβολές την ημέρα.

Σε πόσα χωριά γίνονται κινηματογραφικές βραδιές; Υπάρχει πρόθεση να επεκταθούν και σε άλλα;

Κάθε χρόνο προστίθενται και νέα χωριά. Φέτος τα οικονομικά μας δεν μας επιτρέπουν να πάμε σε περισσότερα από 40 χωριά. Όπως γνωρίζετε το πρόγραμμα δεν έχει εξασφαλίσει κάποια ειδική επιχορήγηση. Οι δε προβολές  είναι χωρίς εισιτήριο.

Όταν προβλήθηκε η ταινία “Ο Ψύλλος”, που είχε γυριστεί σ’ αυτό το χωριό 25 χρόνια πριν,  παραβρέθηκαν οι τεχνικοί που είχαν εργαστεί στην ταινία και οι επαγγελματίες ηθοποιοί. Συναντήθηκαν με τους κατοίκους που είχαν λάβει μέρος σαν ερασιτέχνες ηθοποιοί και με τα τότε παιδιά που είχαν παίξει όλα στην ταινία κι έφεραν στην προβολή τα δικά τους παιδιά. Ούτε ένας κάτοικος του χωριού δεν έλειψε από αυτή την προβολή.

Υπάρχει κάποια στιγμή που σας έχει μείνει ως ξεχωριστή κατά τη διάρκεια των προβολών στο παρελθόν; Μια εικόνα που θα θυμάστε και θα θέλατε να βλέπετε συχνότερα;

Είναι συνολικά μια μαγευτική εμπειρία. Υπάρχουν πολλές όμορφες στιγμές και πολλές όμορφες εικόνες. Οπωσδήποτε μια μοναδική και συγκινητική βραδιά, ήταν η εκδήλωση που διοργάνωσε πρόπερσι, στο πλαίσιο του προγράμματος «Σινεμά στις Πλατείες» ο Πολιτιστικός Σύλλογος Διασέλλων (του χωριού μου), όπου προβλήθηκε η ταινία μου Ο Ψύλλος, που είχε γυριστεί σ’ αυτό το χωριό 25 χρόνια πριν.  Παραβρέθηκαν οι τεχνικοί που είχαν εργαστεί στην ταινία και οι επαγγελματίες ηθοποιοί. Συναντήθηκαν με τους κατοίκους που είχαν λάβει μέρος σαν ερασιτέχνες ηθοποιοί και με τα τότε παιδιά που είχαν παίξει όλα στην ταινία κι έφεραν στην προβολή τα δικά τους παιδιά. Ούτε ένας κάτοικος του χωριού δεν έλειψε από αυτή την προβολή.  Ήταν μια μοναδική εμπειρία για όλους.  Πολλοί δεν μπόρεσαν να συγκρατήσουν τα δάκρυά τους από την συγκίνηση και τη χαρά.

Τον χειμώνα τα χωριά ερημώνουν, ενώ όσοι παραμένουν σε αυτά δεν έχουν πολλές επιλογές ώστε να περάσουν ποιοτικά τον ελεύθερο χρόνο τους. Θα υπάρξει κάποια αντίστοιχη πρωτοβουλία;

Ο φορέας μας πραγματοποιεί εκδηλώσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, όπως για παράδειγμα το πρόγραμμα «Μαθήματα στο σκοτάδι», που διαρκεί από τα μέσα Σεπτέμβρη ως τέλη Μαΐου και περιλαμβάνει προβολές και αναλύσεις ταινιών, κινηματογραφικά εργαστήρια για παιδιά κι νέους, σεμινάρια για εκπαιδευτικούς κλπ.  Κορύφωση της δράσης μας αποτελεί η ετήσια διοργάνωση του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους και της Ευρωπαϊκής Συνάντησης Νεανικής Οπτικοακουστικής Δημιουργίας – Camera Zizanio, η διαγωνιστική εβδομάδα των οποίων διεξάγεται στις αρχές κάθε Δεκέμβρη στον Πύργο και την ευρύτερη περιοχή.

Παράλληλα με τα διαγωνιστικά προγράμματα πραγματοποιούμε και πλήθος παράλληλων εκδηλώσεων. Πολλές εκδηλώσεις υλοποιούνται στις κωμοπόλεις και στα χωριά του νομού. Επίσης, για συγκεκριμένες εκδηλώσεις που για τεχνικούς λόγους γίνονται μόνο στον Πύργο, τα σχολεία πραγματοποιούν εκπαιδευτικές εκδρομές κι έρχονται από τα χωριά του νομού με λεωφορεία στον Πύργο.  Η σχέση μας λοιπόν με τα παιδιά και τους νέους των χωριών μας, με τους γονείς τους και τους εκπαιδευτικούς τους, είναι «παντός καιρού».