Βιομηχανική Μεταλλευτική. Κάποτε ήταν τμήμα μεγάλης εταιρείας που απασχολούσε δεκάδες εργαζόμενους. Στη συνέχεια, τα πρώτα χρόνια της κρίσης, η εταιρεία έγινε μία από τις πολλές που εγκατέλειψε απλήρωτους τους εργαζόμενους και έγινε ένα από τα πολλά παραδείγματα οικονομικής κατάρρευσης στη χώρα.
Σήμερα, η Βιομηχανική Μεταλλευτική, ή κατά πολύ γνωστότερη με τα αρχικά της «ΒΙΟ.ΜΕ» αποτελεί σύμβολο ενός μοναδικού αγώνα. Μοναδικού διότι, δεν έχει υπάρξει κανένα άλλο εργοστάσιο στην Ελλάδα που να λειτουργεί συνεργατικά και αυτοδιαχειριζόμενα. Εδώ και δεκαετίες. Για τόσο πολύ.
Επί πέντε χρόνια οι εργαζόμενοι της ΒΙΟ.ΜΕ δίνουν ανυποχώρητα ένα άνισο αγώνα και ζουν καθημερινά με την αβεβαιότητα ότι θα χάσουν το εργοστάσιο που δούλευαν από πάντα. Κάποτε με αφεντικά και θεωρητικά εξασφαλισμένο παρόν και μέλλον, αν και στην πράξη αποδείχτηκε ότι εξασφαλισμένη ήταν μόνο η σωτηρία του ιδιοκτήτη, τώρα χωρίς αφεντικά και περισσότερες δυσκολίες, αλλά πολύ μεγαλύτερη διάθεση και πίστη για το έργο τους.
Το εγχείρημα της ΒΙΟ.ΜΕ έχει ήδη δείξει τον δρόμο. Αν οι εργαζόμενοι σε κάθε εργοστάσιο όπως συμβαίνει στη ΒΙΟ.ΜΕ παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους, τότε ο κάθε εργαζόμενος θα μπορεί να έχει την ελευθερία και την αξιοπρέπεια που στερείται τώρα. Την ελευθερία του εαυτού και του κόπου του.
«Αφού δεν μπορούν αυτοί, μπορούμε εμείς», είναι ένα από τα γνωστά τους σλόγκαν και χάρη σε μια επιμονή που συνοδεύεται από αυταπάρνηση και αγώνες εκτός του εργοστασίου και όχι μόνο για το εργοστάσιο, έχουν καταφέρει να κρατήσουν όρθιο το εγχείρημά τους, αλλά όρθια και την ελπίδα για την υλοποίηση ενός διαφορετικού μοντέλου εργασίας που ξεπερνά τα δικά τους όρια. Αυτό που μένει, είναι να εξασφαλιστεί πώς το εργοστάσιο θα μείνει τα χέρια των εργαζόμενων και δεν θα εκποιηθεί στη διαδικασία των πλειστηριασμών των οικοπέδων, σε ένα μικρό μέρος των οποίων βρίσκονται οι εγκαταστάσεις που λειτουργούν σήμερα.
Υποτίθεται ότι από τους πλειστηριασμούς και τη ρευστοποίηση της περιουσίας οι εργαζόμενοι δικαιούνται μέρος των χρημάτων που θα εξασφαλιστούν. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, με βάση ό,τι γίνεται μέχρι σήμερα, τα χρήματα που μένουν για τους εργαζόμενους, αν μένουν, είναι ελάχιστα και οι εξοπλισμοί των εργοστασίων πωλούνται έναντι πινακίου φακής.
Με αφορμή τη συμπλήρωση των πέντε χρόνων αυτοδιαχειριζόμενης λειτουργίας του εργοστασίου, συζητήσαμε με τον Κώστα Χαριτάκη έναν από τους 24 εργαζόμενους που αγωνίζονται για το εγχείρημα τους αλλά και συνολικά για την αλλαγή της κουλτούρας για την εργασία στην κοινωνία. Τον συναντήσαμε στην 1η αυτοοργανωμένη έκθεση Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων που έγινε πριν λίγες μέρες στο Σύνταγμα και μας μετέφερε στην καθημερινότητα των εργαζομένων της ΒΙΟ.ΜΕ, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν αλλά και τις προοπτικές που υπάρχουν.
Ο Κώστας κρατά κατάστημα με προϊόντα της ΒΙΟ.ΜΕ στο Περιστέρι και προσπαθεί από την Αθήνα να τονώσει την προώθηση και πώληση τους.
Στην κουβέντα μας τόνισε μεταξύ άλλων ότι αν η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ήθελε πραγματικά την λύση, όπως δήλωνε προεκλογικά αλλά και μετεκλογικά, θα μπορούσε να τη δώσει δημεύοντας την έκταση που βρίσκεται το εργοστάσιο της ΒΙΟ.ΜΕ όπως δικαιούται να κάνει με βάση τις οφειλές της παλε ποτέ κραταιής Φίλκεραμ – Johnson που χρωστάει τεράστια ποσά σε ασφαλιστικές εισφορές. Μέχρι στιγμής όμως, το δημόσιο ελάχιστα έχει ενεργοποιηθεί και ως εκ τούτου το μέλλον του εγχειρήματος συνεχίζει να παραμένει στον αέρα. Στον αντίποδα αλληλέγγυοι στους εργαζόμενους φροντίζουν ώστε ούτε μέρα από τον αγώνα τους να μην πάει χαμένη, συμμετέχοντας ενεργά στις διαμαρτυρίες για την ματαίωση των πλειστηριασμών και μέχρι στιγμής το κάνουν με απόλυτη επιτυχία.
Πού βρίσκεστε με τους πλειστηριασμούς τώρα;
Ολοκληρώθηκε πριν λίγες μέρες ο δεύτερος κύκλος πλειστηριασμών και οδεύουμε προς τρίτο. Είχε ξεκινήσει ένας πρώτος κύκλος με πλειστηριασμούς και τίμημα στα 30 εκατομμύρια ευρώ περίπου, που κάτω υπό την πίεση μας κρίθηκαν όλοι άγονοι. Οπότε μετά ακολούθησε νέος και χαμηλότερος ορισμός τιμήματος στα 22 εκατομμύρια ευρώ, όπου και πάλι χάρη στις προσπάθειες μάς υπήρξε η ίδια εξέλιξη. Σε αυτή την κατάσταση είμαστε, σε μια διαρκή κινητοποίηση..
Ψυχοφθόρα διαδικασία..
Είναι ψυχοφθόρα γιατί οι πλειστηριασμοί γίνονται κάθε εβδομάδα, 4 συν ένας, οι 4 πρώτοι κάθε εβδομάδα, μετά ένας ακόμη αργότερα. Κάθε εβδομάδα, Πέμπτη 12 η ώρα έχουμε μόνιμο ραντεβού έξω από τα δικαστήρια της Θεσσαλονίκης και στην Αθήνα στο υπουργείο Εργασίας. Κινητοποιούμαστε κι εμείς εδώ όλες τις φορές ώστε να υπάρξει ένα πολιτικό μήνυμα.
Photo: EUROKINISSI
Γίνεται πλειστηριασμός όλων των οικοπέδων στα οποία περιλαμβάνεται και ο χώρος που δουλεύετε. Να επαναλάβουμε ποιο είναι το αίτημά σας;
Εμείς σταθερά αυτό που λέμε είναι να εξαιρεθούν τα οικόπεδα στα οποία βρίσκεται η ΒΙΟ. ΜΕ, η υπόλοιπη διαδικασία, όπως το θέλουν οι εργαζόμενοι της Φίλκεραμ, μπορεί να συνεχιστεί δεν έχουμε λόγο σε αυτό. Αλλά να εξαιρεθούν τα οικόπεδα που βρισκόμαστε, που είναι άλλωστε ένα μικρό μόνο μέρος της έκτασης εκεί, για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε απρόσκοπτα την λειτουργία μας. Επίσης αυτό που ζητάμε είναι να ασκήσει τα δικαιώματά του το δημόσιο. Διότι μπορεί, έναντι των δεδηλωμένων χρεών που υπάρχουν απέναντι στο δημόσιο από τους παλιούς εργοδότες, που αφορούν ΦΠΑ, ασφαλιστικά ταμεία και εφορία, να δεσμεύσει για παράδειγμα τα οικόπεδα της ΒΙΟΜΕ, οπότε αυτόματα εξαιρούνται του πλειστηριασμού. Από εκεί και πέρα μπορούμε να βρούμε με ποιον τρόπο θα μας δοθούν, με παραχώρηση ή ενοίκιο. Το συζητάμε σε κάθε περίπτωση.
Τι σας απαντούν από το υπουργείο Εργασίας;
Δυστυχώς υπάρχει αδράνεια, ενώ υποτίθεται ότι εδώ και πάρα πολύ καιρό, χρόνια δηλαδή, το υπουργείο θα βοηθούσε σε αυτή την κατεύθυνση και θα έβαζε τις υπηρεσίες για να ασκήσουν τα δικαιώματα που λέμε. Δυστυχώς δεν έχει υπάρξει τίποτα. Επομένως εμείς συνεχίζουμε να απαιτούμε αυτό που και για μας είναι αναγκαίο να συμβεί, αλλά είναι αναγκαίο και για το ίδιο το δημόσιο. Να προστατεύσει τα δικά του δικαιώματα.
Αιτιολογείται κάπως η στάση αυτή;
Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη αιτιολογία. Υπάρχουν πάντα κάποιες «νομικού τύπου δυσκολίες», «γραφειοκρατικές αγκυλώσεις» κ.ο.κ. Αλλά πάντα υποτίθεται ότι όλα αυτά θα ξεπεραστούν και ποτέ δεν ξεπερνιούνται..
Συμπληρώσατε 5 χρόνια αυτοδιαχειριζόμενης λειτουργίας. Ποια είναι τα συναισθήματα, οι σκέψεις, οι αντοχές;
Νομίζω υπάρχει μία ευφορία παρά τις δυσκολίες. Γιατί και μόνο ότι αυτό το εγχείρημα έχει καταφέρει να υπάρχει και να γιορτάζει τα πέμπτα του γενέθλια, είναι κατά τη γνώμη μου μια μεγάλη επιτυχία. Ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι όλα αυτά τα χρόνια, όχι μόνο κρατάμε ζωντανό το εγχείρημα, αλλά το αναπτύσσουμε κιόλας. Επομένως η ύπαρξή του είναι μια επιτυχία, αλλά και μια ελπίδα, για μας πρωτίστως, αλλά και για την κοινωνία ολόκληρη. Μια ελπίδα ότι μπορούμε να το κάνουμε, μπορούμε να τα καταφέρουμε και με τη συνεργασία και την αλληλεγγύη όλων να τα κάνουμε ακόμα καλύτερα. Υπάρχει προοπτική δεν είναι ένα πυροτέχνημα ή μια ζαριά. Αλλά μια προσπάθεια η οποία μπορεί να έχει προοπτική. Ήδη νομίζουμε ότι έχουμε βάλει κάποια θεμέλια αρκετά σημαντικά. Και μπορεί να έχει μέλλον και να δώσει απαντήσεις σε αυτό που ζητάμε: να ζήσουμε αξιοπρεπώς, ελεύθερα, συνεργατικά και χωρίς τις γνωστές εξαρτήσεις υποταγής είτε στα αφεντικά, είτε στο κράτος.
Photo: Vice
Είναι το μοναδικό παράδειγμα αυτοδιαχειριζόμενου εργοστασίου στην Ελλάδα έτσι;
Δυστυχώς. Το μόνο που μας στεναχωρεί αυτά τα 5 χρόνια είναι αυτό. Δεν υπήρξε ένα δεύτερο και τρίτο αντίστοιχα παράδειγμα. Όσο κι αν κατανοούμε τις δυσκολίες, αυτό μας στεναχωρεί. Διότι και σε μας θα έδινε ανάσα μεγαλύτερη, αλλά και γενικότερα θα προωθούσε όλη αυτή την ιδέα του συνεργατισμού, όπως και της λογικής να πάρουμε την οικονομία στα χέρια μας.
Αυτό που οφείλεται; Ο κόσμος δεν έχει κουράγιο ή δεν πιστεύει ότι μπορεί να βγει κάτι ας πούμε;
Υπάρχουν φυσικά αυτά. Κατά τη γνώμη μας φταίει και ότι το θεσπισμένο εργατικό κίνημα είναι πολύ εχθρικό απέναντι σε τέτοιους είδους ιδέες και πρακτικές. Κάτι που δημιουργεί εξ’ αρχής έναν περιορισμό για κάποιους που πιθανά θα ήθελαν να δράσουν προς αυτή την κατεύθυνση. Όχι μόνο δηλαδή δεν υπάρχει στήριξη από τα οργανωμένα σωματεία και δομές του εργατικούς κινήματος, αλλά υπάρχει σε πολλές περιπτώσεις ανοιχτή εχθρότητα και επίθεση.
Δεν υπάρχει επίσης μία παράδοση τέτοια, τουλάχιστον τις τελευταίες δεκαετίες. Γιατί παλιότερα μπορεί να βρει κανείς παραδείγματα. Υπάρχουν οι γνωστές παθογένειες της κρατικής και κομματικής εξάρτησης, οι οποίες εξακολουθούν να διαπερνούν το εργατικό κίνημα και τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά. Οπότε όλα μαζί νομίζω δεν έχουν δημιουργήσει -παρά την κρίση- ένα ευνοϊκό περιβάλλον να προχωρήσουν τέτοιου τύπου προσπάθειες.
Είστε πάντως συντονισμένοι με διεθνή εγχειρήματα.
Ναι είμαστε συντονισμένοι και έχουμε έρθει σε επαφή με ανάλογες κατειλημμένες ή ανακτημένες όπως τις λένε στην Αργεντινή επιχειρήσεις, ανακτημένες από τους εργαζόμενους δηλαδή και ήδη μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει ένα δίκτυο πια αρκετά μεγάλο και σημαντικό συνεργατικών εγχειρημάτων ανά τον κόσμο.
Εμείς είχαμε φιλοξενήσει πριν ένα χρόνο στο εργοστάσιο της ΒΙΟΜΕ μια ευρωμεσογειακή συνάντηση συνεργατικών εγχειρημάτων, κατειλημμένων και αυτοδιαχειριζόμενων εργοστασίων και πρόσφατα, τον Σεπτέμβριο που μας πέρασε, συμμετείχαμε στην παγκόσμια συνάντηση που έγινε στην Αργεντινή. Εξαιρετική εμπειρία και σημαντικό βήμα στη δικτύωση, στην αλληλοενημέρωση και αλληλοστήριξη και κοινή δράση όλου αυτού του δυναμικού. Είναι μια πολύ ελπιδοφόρα κατάσταση.
Έχετε καταφέρει να εξαγάγετε προϊόντα προς τις χώρες των εγχειρημάτων;
Στην Ευρώπη, που είναι κάπως πιο εύκολο λόγω νομικών και οικονομικών διαδικασιών, υπάρχει αρκετά μεγάλο ενδιαφέρον και έχουμε πια ένα κύκλο εργασιών αρκετά σημαντικό.
Είστε 23 εργαζόμενοι τώρα;
Είμαστε 24.
Και παίρνετε κάποιον μισθό έτσι;
Παίρνουμε, όχι ακόμη αυτό που θα θεωρούσαμε ότι εξασφαλίζει μια αξιοπρεπή διαβίωση, σίγουρα όμως είναι κάτι σημαντικό, ιδίως αν σκεφτεί κανείς ότι το κάνουμε μόνοι μας, χωρίς καμία δανειακή, κρατική, ευρωπαϊκή επιδότηση ή ενίσχυση. Είναι όλο αυτοχρηματοδοτούμενο, φυσικά πάντα με την αλληλεγγύη και τη στήριξη της κοινωνίας, που όλα αυτά τα χρόνια δίνει μεγάλη δυναμική. Χωρίς όμως άλλου τύπου εξαρτήσεις.
Σε σχέση με την ανάπτυξη στην οποία αναφέρθηκες πριν, βγάζετε κάποια καινούργια προϊόντα;
Ναι. Στην ουσία τον τελευταίο ειδικά χρόνο έχουμε αναπτύξει αρκετά μια καινούρια σειρά παραγωγής με προϊόντα που είναι συνθετικά αλλά είναι φιλικά στον άνθρωπο και το περιβάλλον, οικολογικά. Επειδή τα συστατικά έχουν μια μεγαλύτερη ισχύ καθαριστική από τα φυσικά, είναι πολύ πιο αποτελεσματικά και έτσι νομίζουμε ότι δίνουμε μια μεγαλύτερη δυνατότητα στον κόσμο που πέρα από το φυσικό προϊόν θέλει και κάτι να είναι πιο ισχυρό. Πάντα με σεβασμό στον άνθρωπο και στο περιβάλλον. Συνεχίζουμε προς αυτή την κατεύθυνση, βελτιώνουμε και τη σειρά των φυσικών καθαριστικών συνέχεια όσο είναι δυνατό και συνεχίζουμε.
Info Point
To site της ΒΙΟ.ΜΕ: http://biom-metal.blogspot.gr/
Το ηλεκτρονικό της κατάστημα: http://www.viomecoop.com/
Ωράριο καταστήματος στην Αθήνα (Ψαρών 33, Άγιος Αντώνιος – Περιστέρι):
Δευτέρα – Τετάρτη 9:00 – 15:00,
Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 9:00 – 14:00 και 17:00 – 20:00,
Σάββατο: 9:00 – 14:00
Τηλ.: 2130 437163 6944 598139 & 6945 008924
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.