Σήμερα συμπληρώνονται 77 χρόνια από την ημέρα που ξέσπασε ο Ισπανικός Εμφύλιος, ένας πόλεμος ανάμεσα στους εθνικιστές του Φράνκο και τους σοσιαλιστές, δημοκράτες, αριστερούς κομμουνιστές και αναρχικούς της Ισπανίας. Η λήξη του μετά από 3 χρόνια (1936-1939) βρήκε νικητές το στρατό του Φράνκο, εγκαθιδρύοντας μια δικτατορία που κράτησε μέχρι το θάνατό του, το 1975.
Ο ισπανικός εμφύλιος υπήρξε μια σημαντική περίοδος που επηρέασε και σημάδεψε τόσο τη μετέπειτα πορεία της χώρας όσο και την παγκόσμια ιστορία, καθώς η ήττα της δημοκρατίας στην Ισπανία προανήγγειλε και την αρχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου οι ιδεολογικές συγκρούσεις ήταν σφοδρές και μεταφέρονταν αντίστοιχα και στο πεδίο της μάχης. Από τη μια ο στρατός του Φράνκο με τους εθνικόφρονες, φιλοβασιλικούς και την ρωμαιοκαθολική εκκλησία και από την απέναντι πλευρά το διχασμένο μέτωπο των σοσιαλδημοκρατών, κομμουνιστών και αναρχικών.
Οι μνήμες είναι ακόμη νωπές από τις μελανές αυτές σελίδες της ισπανικής ιστορίας, αλλά η σημασία τους μεγάλη έτσι ώστε η μνήμη να μην γίνει λήθη. Εμπειρίες και βιώματα από τον ισπανικό εμφύλιο έχουν καταγραφεί από διάφορους συγγραφείς προσπαθώντας να περιγράψουν και να μεταφέρουν την ιστορία στους νεότερους και να προβληματίσουν τους γηραιότερους.
Το 3pointmagazine.gr παρουσιάζει 4 βιβλία εμπνευσμένα από τα γεγονότα του ισπανικού εμφυλίου που αξίζει να διαβάσετε.
Τζορτζ Όργουελ- Πεθαίνοντας στην Καταλωνία
Ο γνωστός Βρετανός συγγραφέας και δημοσιογράφος Τζόρτζ Όργουελ, βρέθηκε στην Ισπανία το 1936 για να καλύψει δημοσιογραφικά τα γεγονότα και έζησε τον ισπανικό εμφύλιο από μέσα, καθώς εντάχθηκε στην πολιτοφυλακή των δημοκρατικών δυνάμεων. Βρέθηκε στο πεδίο της μάχης, είδε τις στρατιωτικές και ιδεολογικές συγκρούσεις να εκτυλίσσονται μπροστά στα μάτια του. Όλες αυτές οι εμπειρίες του καταγράφονται με ζωντάνια και αλήθεια στο συγκεκριμένο βιβλίο: «Δεν υπήρχε κανείς άλλος εκτός από τους χωρικούς και εμάς και κανείς δεν ανήκε σε κανένα αφεντικό. Φυσικά τέτοια κατάσταση πραγμάτων δεν μπορούσε να διαρκέσει. Ήταν απλώς μία προσωρινή και τοπική φάση σ’ ένα τεράστιο παιχνίδι, που παίζεται σ’όλα τα πλάτη της Γής. Αλλά κράτησε αρκετά για ν’ αφήσει τις επιδράσεις του σε όποιον την έζησε. Όσο και να έβριζε κανείς τότε, αντιλαμβανόταν ότι είχε έρθει σε επαφή με κάτι το πρωτοφανέρωτο και πολύτιμο».
Έρνεστ Χέμινγουεϊ- Για ποιον χτυπά η καμπάνα
Το διάσημο βιβλίο του Αμερικανού συγγραφέα Έρνεστ Χέμινγουεϊ «Για ποιον χτυπάει η καμπάνα» είναι εμπνευσμένο από τις μάχες και τις συγκρούσεις του ισπανικού εμφυλίου. Ο ίδιος αποφάσισε να συμμετέχει στις πολεμικές ανταποκρίσεις στο μέτωπο της Αραγωνίας και κυρίως γύρω από την πολιορκημένη Μαδρίτη. Οι εμπειρίες του αυτές αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για το συγκεκριμένο μυθιστόρημα το οποίο περιγράφει τις τέσσερις μέρες του πρωταγωνιστή Αμερικανού ιδεαλιστή καθηγητή Ρόμπερτ Τζόρνταν, ο οποίος εγκαταλείπει την πατρίδα του και πηγαίνει στην Ισπανία για να πολεμήσει για την δημοκρατία κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου πολέμου. Το συγκεκριμένο βιβλίο δημοσιεύθηκε σε μια περίεργη περίοδο για την Αμερική, καθώς δεν είχε αποφασίσει αν θα συμμετάσχει στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Σήμερα το συγκεκριμένο μυθιστόρημα θεωρείται από τα σπουδαιότερα έργα του συγγραφέα.
Χαβιέρ Θέρκας- Οι στρατιώτες της Σαλαμίνας
Ο τίτλος του βιβλίου μπορεί να παραπλανεί τον αναγνώστη αλλά «Οι Στρατιώτες της Σαλαμίνας» είναι ένα σπουδαίο έργο το οποίο καταπιάνεται με μαρτυρίες και διηγήσεις από τον Ισπανικό εμφύλιο και επαναφέρει μνήμες από την ισπανική αυτή τραγωδία. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί ένα διαφορετικό τρόπο ανάδειξης του θέματος μέσα από την έρευνα για τη συγκέντρωση στοιχείων μέχρι την εύρεση της ιστορικής αλήθειας. Έτσι, αρχίζει τη δημοσιογραφική του έρευνα και επιλέγει ως κεντρικό ήρωα, τον Ραφαέλ Σάντσεθ Μάθας, έναν από τους σημαντικότερους ιδεολογικούς θεμελιωτές της φασιστικής Φάλαγγας, ο οποίος, σαν από θαύμα, γλίτωσε την εκτέλεση στην οποία τον είχαν καταδικάσει οι εχθροί του. Ο Θέρκας τονίζει ότι το βιβλίο του είναι ένα μυθιστόρημα που βασίζεται σε ιστορικές μαρτυρίες, αλλά φυσικά δεν εξαντλείται μόνο σ’ αυτές, αφού είναι και προϊόν της φαντασίας του. Το βιβλίο του Θέρκας είναι μια προσπάθεια αντιμετώπισης της λήθης και της διάσωσης της συλλογικής συνείδησης του ισπανικού λαού απέναντι στην τραγωδία του εμφυλίου.
Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ- Το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας
Το «σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας» είναι ένα βιβλίο που ξεφεύγει από τα στενά όρια ενός εγχειριδίου ιστορίας, καθώς ο συγγραφέας δεν περιορίζεται στην κλασική αφήγηση των ιστορικών γεγονότων που καλύπτουν την περίοδο του ισπανικού εμφυλίου. Στηρίζεται πάνω σε μαρτυρίες πρωταγωνιστών της εποχής αλλά και απλών αυτόπτων μαρτύρων με σκοπό να αναδείξει την ιστορική αλήθεια, την οποία θα προσεγγίσει μόνος του ο αναγνώστης. Η αφήγηση επικεντρώνεται στην εμβληματική μορφή του αναρχικού επαναστάτη Μπουεναβεντούρα Ντουρούτι, ο οποίος υπήρξε η ψυχή του κινήματος, το χρονικό διάστημα από την κατάληψη της Βαρκελώνης ως το θάνατο του μεγάλου αναρχικού στη Μαδρίτη (19 Ιουλίου – 20 Νοεμβρίου 1936) και στον τρόπο με τον οποίο οργανώθηκε το μέτωπο των αναρχικών αλλά και η ισπανική κοινωνία απέναντι στο στρατό του Φράνκο την εποχή του εμφυλίου- εξ ου και ο τίτλος, παραπέμποντας στο όραμα των αναρχικών για μια διαφορετική οργάνωση της κοινωνίας που πήρε σάρκα και οστά έστω και για λίγο, κατά τη διάρκεια του Ισπανικού εμφυλίου.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.