5 μικρά ποιήματα από το «Ουρανός χωρίς διαβατήριο» του Φερεϊντούν Φαριάντ

• Τη γλώσσα της ποίησης την έμαθα
  απ’ τ’ άστρα, απ’ τα πουλιά, απ’ τα φύλλα
  κι απ’ τους πλανόδιους τροχιστές.

• Καλύπτω τις τρύπες
  με φεγγάρι, με ποιήματα
  ή με τα φιλιά σου.

• Εγώ κοιμάμαι.
  Οι λέξεις αγρυπνούν
  Σχηματίζουν στον ύπνο μου
  πουλιά και δέντρα.
  Ξυπνώ
  Ούτε πουλί ούτε δέντρο.

• Όλα μου τα ταξίδια εσύ.
  Όλες μου οι θάλασσες εσύ.
  Όλα μου τα ναυάγια εσύ.
  Όταν σε συλλογιέμαι
  ένας άνεμος με παίρνει
  μαζί με το κρεβάτι μου
  χωρίς πυξίδα, χωρίς τιμόνι, χωρίς πανί.

• Πατρίδα μου είναι
  ένας ουρανός χωρίς διαβατήριο,
  χωρίς πύλη.
  Μπαίνω απ’ τον αέρα.

Ο Φερεϊντούν Φαριάντ, Ιρανός στην καταγωγή, γεννήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου του 1949  στην Χοραμσάρ και έφυγε νωρίς από τη ζωή, χτυπημένος από τον καρκίνο στι 5 Φεβρουαρίου 2012, στην Αθήνα. Ήρθε στην Ελλάδα το 1980, οπότε και συνάντησε τον Γιάννη Ρίτσο στη Σάμο. Μετά από μία 6ετή επιστροφή στην πατρίδα του και την καταστροφή αυτής από τον στρατό του Σαντάμ Χουσεΐν, επέστρεψε το 1986. Έκτοτε έζησε κι εργάστηκε στην Ελλάδα, την οποία υπεραγάπησε.

Μελέτησε τη νεοελληνική ποίηση και λογοτεχνία, ενώ παρήγαγε ευρύ μεταφραστικό έργο από τα Ελληνικά στα Περσικά. Ο ίδιος ήταν και ενεργός ποιητής, με την ποιητική του συλλογή «Ουρανός χωρίς Διαβατήριο» να τιμάται με το Βραβείο Ευρωπαϊκής Εταιρείας Επιστημόνων, Λογοτεχνών και Καλλιτεχνών 2001. Μαθήτευσε κοντά στον Γιάννη Ρίτσο. Πόνημα της συνεργασίας τους ήταν η ομολογουμένως ογκώδης δίγλωσση έκδοση «Πέτρινος Χρόνος», η οποία περιελάμβανε την ομότιτλη συλλογή του Ρίτσου, μερικά ακόμη ποιήματά του και φωτογραφικό υλικό. Το έργο του περιλαμβάνει πλήθος άλλων μεταφράσεων και ανθολογίων. Γράφοντας για το ύφος του, τον έχουν χαρακτηρίσει ως «μάγο ποιητή» και «πρόσφυγα παραμυθά», για τον λιτό και όμορφο λόγο του.

Μιλάω στα δέντρα περσικά Εγώ είμαι ξένος. Μιλάω στα δέντρα περσικά. Τα δέντρα μού αποκρίνονται. Μέσα σ’ αυτή τη συγγένεια δεν είμαι ξένος .

Ο ίδιος έλεγε για την ποίηση: «Σκοπός της ποίησης ειναι η ομορφιά. Να δίνει την αίσθηση ότι η ομορφιά νικάει το κακό, αλλιώς τί νόημα έχει; Φυσικά η ουσία της είναι από τον πόνο, από την πληγή, από το αίμα. » Όπως λέει και σε ένα ποιημά του «Η ποίηση πηγάζει από την πληγή, σαν κόκκινο τριαντάφυλλο από το στήθος».

Για τον ρόλο του ποιητή έλεγε: «Ο ποιητής αυτοθυσιάζεται για να φτάσει σε ένα ιδανικό και να δώσει αυτό το ιδανικό στον συνάνθρωπο και τον κόσμο. Όσο και αν φαίνεται ιδεαλιστικό, έτσι ειναι. Ο ποιητής, παρότι ξέρει ότι όσο και να προσπαθεί, θα αποτύχει, ακολουθεί τα όνειρά του. Τα όνειρά του είναι σύννεφα και τα σύννεφα δεν πιάνονται. Γι’ αυτό πολλές φορές [οι ποιητές] απογοητεύονται και γυρνάνε πίσω.»

Ο δημοσιογράφος Γρηγόρης Χαλιακόπουλος, συγγραφέας του βιβλίου «Το Ταξίδι του Φεϊρεντούν», μιλώντας για τον ποιητή, είχε μοιραστεί μέρη των ιδιαίτερων συνομιλιών τους.

Ο δάσκαλός μου Γιάννης Ρίτσος μου έλεγε: Θα λες είσαι Πέρσης και θα καμαρώνεις φουσκώνοντας τα στήθια σου. Κι εγώ του έλεγα: Μα οι Πέρσες από τον Πέρση το γιο του Περσέα και της Ανδρομέδας προήλθαμε. Αγαπούσε ο Ρίτσος τον πρόσφυγα, τον μετανάστη, τον άνθρωπο!

Δυστυχώς, για μένα η Ελλάδα κι η Περσία είναι δυο αδιέξοδα. Πηγαίνω στην Περσία, συναντώ ένα μεγάλο τείχος, γυρνώ στη δεύτερη πατρίδα μου την Ελλάδα, το ίδιο, χτυπάει το μούτρο μου σε αυτό το τείχος. Εμπρός γκρεμός και πίσω ρέμα… αδιέξοδο! Τώρα όμως φαίνεται ότι εμείς οι ποιητές πρέπει να αντιπροσωπεύσουμε κάτι για αυτές τις δυο χώρες, με το ένδοξο παρελθόν και το χάλια παρόν, που μέσα στην ιστορική τους πορεία ατυχήσανε.

Μπορείτε να παρακολουθήσετε ένα ενδιαφέρον βίντεο για τον ποιητή εδώ. Στον πρώτο μισό, θα βρείτε μία σχολική εκδήλωση όπου ο Γρηγόρης Χαλιακόπουλος μιλάει για τον ποιητή, ενώ έπειτα (30ο λεπτό) ακολουθεί το αφιέρωμα της εκπομπής «Παρασκήνιο» στην ΕΡΤ, για τον Φεϊρεντούν Φαριάντ.