Συνέντευξη στον Χρήστο Λαζαρίδη
“Ο σκοπός της ζωής μου είναι να ενημερώνω τον κόσμο όπως και όσο μπορώ. Και φυσικά όποιος δε μπορεί να μπει ή να βγει από την πόρτα, το κάνει απ’ το παράθυρο”. Αυτό ήταν το σχόλιο της Μαρίας Δεναξά όταν την ρώτησα τι θα έκανε σε περίπτωση που της εξέδιδαν ονομαστική απαγόρευση για την κάλυψη της διαδήλωσης κατά των εργασιακών μεταρρυθμίσεων. Η κ. Δεναξά με παρρησία σχολιάζει την κατάσταση στη Γαλλία, που βρίσκεται σταθερά υπό το καθεστώς της έκτακτης ανάγκης, μιλώντας για τον αναβρασμό που επικρατεί στους κόλπους της γαλλικής κοινωνίας με αφορμή τις οικονομικές πολιτικές και κυρίως την εργασιακή μεταρρύθμιση που έχει βγάλει χιλιάδες κόσμου στους δρόμους. Ακόμη, μιλάει με ζήλο και ευθύνη για τη δημοσιογραφία ως λειτούργημα κι όχι ως τυπικό επάγγελμα. “Είμαστε ο καθρέφτης της κοινωνίας” μου είπε. Είμαστε ο καθρέφτης της κοινωνίας που θέλουμε απαντώ και την ευχαριστώ και πάλι για την εκ βάθρων συζήτηση.
Πώς αποτιμάτε το κλίμα στη Γαλλία και ειδικότερα στο γαλλικό κοινοβούλιο;
Το κλίμα στη γαλλική κοινωνία όπως και σε πολλές άλλες του ευρωπαϊκού νότου δεν είναι καλό. Επικρατεί απόγνωση και απογοήτευση καθώς εφαρμόζονται μνημονιακές πολιτικές, που δεν τις ονομάζουν έτσι, ενώ ο Ολάντ αποδείχθηκε κατώτερος των περιστάσεων. Όπως και στην Ελλάδα το Γενάρη του 2015, έτσι και στη Γαλλία το Μάιο του 2012 οι πολίτες έφεραν στην εξουσία έναν πολιτικό ο οποίος εν τέλει τους εξαπάτησε. Ο Ολάντ βγήκε με την υπόσχεση ότι θα αλλάξει τα πράγματα, αρχής γενομένης από το δόγμα του σοκ που υπαγορεύει η Μέρκελ και θέτουν σε εφαρμογή οι Βρυξέλλες. Όταν μπήκε στο προεδρικό μέγαρο εφάρμοσε κατά γράμμα ένα σιωπηρό μνημόνιο που αποτελείτο από μεταρρυθμίσεις – προγράμματα άγριας λιτότητας και περικοπών που καταλύουν το κοινωνικό κράτος και το κράτος δικαίου, έννοιες που ήταν κάποτε παραδείγματα προς μίμηση στην Ευρώπη.
Μία από τις μνημονιακές, λοιπόν, μεταρρυθμίσεις είναι και η εργασιακή που ήρθε πριν από περίπου δύο εβδομάδες στο κοινοβούλιο. Μία μεταρρύθμιση που έχει προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση γιατί θέτει τον εργαζόμενο σε μία κατάσταση αστάθειας και ανασφάλειας και με αποτέλεσμα να επικρατεί μεγάλη ένταση. Ο πρωθυπουργός Βαλς επιχειρεί να επιβάλλει τον νόμο με το άρθρο του Συντάγματος 49 : 3 , κάτι σαν την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που ισχύει στο ελληνικό Σύνταγμα.
Ποιά ήταν η αντίδραση του κρατικού μηχανισμού και εν γένει του πολιτικού συστήματος στις επιθέσεις στη Charlie Hebdo και στις πιο πρόσφατες τον περασμένο Νοέμβριο στο Παρίσι;
Μετά την επίθεση στη Charlie Hebdo άρχισε να σχεδιάζεται αυτό που ζούμε σήμερα. Η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και η ενίσχυση της εσωτερικής ασφάλειας. Από τη στιγμή που τέθηκε θέμα εσωτερικής ασφάλειας, σύσσωμο το πολιτικό σύστημα έδωσε τη συγκατάθεση του στον Ολάντ να κάνει ότι είναι απαραίτητο για τη φύλαξη του κόσμου. Δεν υπάρχει κάποια παραφωνία σε αυτό σε επίπεδο εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής. Η μόνη παραφωνία ήταν η ΛεΠέν που άδραξε την ευκαιρία για άλλη μία φορά να χρησιμοποιήσει την ξενοφοβική και αντιευρωπαϊκή ρητορική της.
Η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης τέθηκε σε εφαρμογή μετά κι από τα χτυπήματα του Νοεμβρίου και κάθε τρίμηνο παρατείνεται ενώ η εσωτερική ασφάλεια δεν έπαψε ποτέ να ενισχύεται. Για την ακρίβεια, δόθηκαν περισσότερες αρμοδιότητες στην αστυνομία, όπου τώρα επιτρέπεται στους αστυνομικούς να οπλοφορούν και να κάνουν χρήση του όπλου τους. Στη φύλαξη των πολιτών συμβάλλει, πλέον και ο στρατός. Πιστεύω ότι με αυτά που ζούμε η ενίσχυση της αστυνομίας δε γίνεται μόνο λόγω τρομοκρατίας. Οι κυβερνήσεις δεν απειλούνται από την τρομοκρατία, αλλά από τις κοινωνικές εντάσεις και την οργή των λαών.
Η αποστολή του 3pointmagazine.gr στο Παρίσι
Τι σημαίνει επί της ουσίας το καθεστώς εκτάκτου ανάγκης και πώς μπορούν να πληγούν τα ατομικά δικαιώματα και οι ατομικές ελευθερίες;
Για τον Ιταλό φιλόσοφο Giorgio Agamben το καθεστώς έκτακτης ανάγκης δε συνιστά ασπίδα προστασίας της δημοκρατίας, ήταν ένα μέτρο που συνόδευε ανέκαθεν τις δικτατορίες. Η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης είναι ακριβώς ο μηχανισμός μέσω του οποίου οι απολυταρχικές εξουσίες εγκαθιδρύθηκαν στην Ευρώπη όπως και στα χρόνια που προηγήθηκαν της ανάληψης της εξουσίας από τον Χίτλερ στη Γερμανία. Σε μία χώρα όπως η Γαλλία που ζει σε ένα παρατεταμένο καθεστώς έκτακτης ανάγκης, οι αστυνομικές επιχειρήσεις αντικαθιστούν σταδιακά τη δικαστική εξουσία ενώ αν παραταθεί κι άλλο θα μιλάμε για μία αμετάκλητη υποβάθμιση των δημόσιων θεσμών όπως επισημαίνει και η εφημερίδα Le Monde.
Η ασφάλεια για την οποία γίνεται λόγος σήμερα δεν αποσκοπεί τόσο στο να προλάβει τρομοκρατικές ενέργειες, κάτι που, άλλωστε, είναι εξαιρετικά δύσκολο δεδομένου ότι τα μέτρα ασφαλείας είναι αποτελεσματικά εκ των υστέρων, ενώ η τρομοκρατία είναι εξ ορισμού μία σειρά κινήσεων αιφνιδιασμού. Η ασφάλεια αποσκοπεί στην καθιέρωση μίας νέας σχέσης ενός γενικευμένου και διαρκούς ελέγχου – εξ ου και η ιδιαίτερη έμφαση σε μηχανισμούς που επιτρέπουν τον πλήρη έλεγχο των ηλεκτρονικών και επικοινωνιακών δεδομένων των πολιτών, συμπεριλαμβανομένης της πλήρους απόσπασης του περιεχομένου των υπολογιστών.
Τι είναι η “Ολονυχτία”; Ποιά η δυναμική της εξέλιξης αυτού του Κινήματος;
Η Ολονυχτία είναι ένα Κίνημα που γεννήθηκε στις 30 Μαρτίου, ως συνέπεια των αντιδράσεων απέναντι στην εργασιακή μεταρρύθμιση. Πολίτες από κάθε κοινωνικό και πολιτικό ορίζοντα συγκεντρώνονται κάθε βράδυ στις πλατείες και μέσα από συζητήσεις αμφισβητούν τις οικονομικές πολιτικές που έχουν εξαθλιώσει τις ζωές μας, τους ηγετίσκους και ό,τι σχετίζεται με το “κατεστημένο”. Το Κίνημα αυτό μέρα με την μέρα γιγαντώνεται σε όλη τη Γαλλία σε τέτοιο βαθμό που προκαλεί έντονη ανησυχία στην γαλλική πολιτική τάξη η οποία και προσπαθεί με κάθε μέσο να το καταστείλει. Σε μία κοινωνία, όμως, διχασμένη η προοπτική εξέλιξης ενός τέτοιου κινήματος είναι αμφίβολη. Από την άλλη, όλο και κάποιες υποσχέσεις θα δοθούν στον κόσμο μετά από κάποια μεγάλη ένταση που αναμένεται προσεχώς μέσα στο Μάιο. Έπειτα θα καλοκαιριάσει και πιστεύω ότι όλο αυτό θα σβήσει. Θα σβήσει κι επειδή δεν έχει καταφέρει να αναδείξει καθοδηγητή ή καθοδηγητές. Αν κάποιος πάει να αναδειχθεί και θεωρηθεί “μη διαχειρίσιμος” από τους γραμματείς και φαρισαίους της γαλλικής κι ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής τότε θα δοθεί εντολή να τον εκτελέσουν με συνοπτικές μιντιακές διαδικασίες. Την ίδια ώρα από το Κίνημα απουσιάζουν οι διανοούμενοι και οι πνευματικοί άνθρωποι με όλη τη σημασία της λέξης, όχι οι δήθεν και demi. Η Ολονυχτία αντιπροσωπεύει σε μεγάλο μέρος συγκεκριμένες πολιτικές αποχρώσεις της γαλλικής κοινωνίας και γι’ αυτό κάποια στιγμή θα υπάρξουν συγκρούσεις. Επίσης, στις Ολονυχτίες γίνεται παράθεση ιδεών και συζήτηση επί παντός επιστητού, αλλά δεν υπάρχει διαχωρισμός ή βαθύτητα στο πως οι ιδέες αυτές θα εφαρμοστούν σε συνδυασμό και με την ανάλυση της κατάστασης στη χώρα. Εμένα προσωπικά μου προκάλεσε θλίψη ένα σχεδόν παιδιάστικο σκηνικό με έναν από τους διοργανωτές να φωνάζει στο πλήθος “Χέρια ψηλά αν είστε κατά της εργασιακής μεταρρύθμισης, αν όχι σταυρώστε τα χέρια”… Ο κόσμος υπάκουε υπνωτισμένος κι αυτό επαναλαμβανόταν για ώρα. Όταν ρώτησα 2-3 άτομα αν έχουν διαβάσει το περιεχόμενο του νόμου εισέπραξα αρνητική απάντηση. Κάνοντας τον δικηγόρο του διαβόλου ρώτησα ξανά “Μα γιατί είστε τότε ενάντια αφού δε γνωρίζετε το περιεχόμενο του”; Μου απάντησαν ότι είναι κατά της μεταρρύθμισης ύστερα από αυτά που έχουν δει στο FB και στο Twitter… Γιατί υπονομεύεται το μέλλον τους και ο νόμος τους εξασφαλίζει μία θέση στην ανεργία. Δε γνώριζαν τίποτε περισσότερο, τίποτε λιγότερο…
Πώς αντιμετωπίστηκε από τον κρατικό μηχανισμό; Με καταστολή και τους “γνωστούς άγνωστους” και ο νοών νοείτω!
Τι προβολή έχει λάβει η “Ολονυχτία” από τα γαλλικά μέσα;
Τη λιγότερο δυνατή. Μεγάλη έκταση στις συμπλοκές της αστυνομίας με τους ταραξίες και στις καταστροφές έτσι ώστε να αποθαρρύνουν τον κόσμο που πιθανόν να ήθελε να συμμετέχει. Η είδηση είναι οι συμπλοκές. Το Κίνημα μία από τις παρενθετικές λεπτομέρειες.
Ποιά είναι η ποιότητα της ενημέρωσης στα γαλλικά ΜΜΕ; Πώς συγκρίνετε την πραγματικότητα των γαλλικών ΜΜΕ με το πεδίο των ελληνικών ΜΜΕ;
Μου βάζετε δύσκολα. Χωρίς να θέλω να θίξω κανέναν θα απαντήσω με κάθε ειλικρίνεια γιατί πιστεύω πως μόνο μέσα από μία καλοπροαίρετη κριτική μπορούν να αλλάξουν πολλά πράγματα στον τρόπο ενημέρωσης στην Ελλάδα ο οποίος δεν έχει καμία σχέση με το πως ενημερώνετε ο κόσμος στη Γαλλία. Στη Γαλλία η ενημέρωση δίνει προτεραιότητα στην είδηση με όσο γίνεται περισσότερη αντικειμενικότητα. Περιγραφή ή lifestyle θέματα υπάρχουν, αλλά σε περιορισμένη έκταση σε ένα ειδησεογραφικό δελτίο. Επίσης, η ενημέρωση στη Γαλλία έχει και εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Στο πανεπιστήμιο μας έλεγαν οι καθηγητές πως μέσα από την ενημέρωση, τα ρεπορτάζ παρέχεις σε αρκετές περιπτώσεις τροφή για σκέψη και διαμορφώνεις τη συμπεριφορά μίας κοινωνίας της οποίας είσαι ο καθρέφτης. Έτσι, θα πρέπει να είσαι πολύ προσεχτικός αν αυτή η κοινωνία θέλεις να λειτουργεί σωστά και να πηγαίνει καλά. Εγώ είμαι αυτής της σχολής, ότι η ενημέρωση και η δημοσιογραφία είναι λειτούργημα. Επίσης, νομίζω ότι η “εντοισχισμένη ενημέρωση”, όπως αποκαλώ τα παράθυρα όπου συγκεκριμένα πάντα άτομα έχουν άποψη επί παντός επιστητού, είναι ελληνική πρωτοτυπία και πρέπει να σταματήσει. Αυτή η τακτική προσφέρει μόνο στην συνολική απαξίωση της ενημέρωσης και της νοημοσύνης του πολίτη. Αυτό το έχει καταλάβει αρκετός κόσμος και αντιδρά ξεσπώντας τις περισσότερες φορές σε μεροκαματιάρηδες δημοσιογράφους που δεν είναι υπεύθυνοι για αυτό το φαινόμενο.
Σε τι επίπεδο βρίσκεται η ελευθερία του Τύπου στη Γαλλία;
Η Γαλλία είναι μία ακόμη χώρα όπου δημιουργούνται ανησυχίες σχετικά με την ελευθεροτυπία. Οι σχέσεις, ωστόσο, της γαλλικής εξουσίας με τα ΜΜΕ έγιναν ιδιαίτερα δύσκολες ειδικά μετά το σκάνδαλο Battencourt το 2010. Η ιστοσελίδα Mediapart, η οποία είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στην αποκάλυψη νέων στοιχείων, έγινε στόχος λεκτικών επιθέσεων από τους Γάλλους Υπουργούς. Συγκεκριμένα, την αποκάλεσαν “ιστοσελίδα κακεντρεχούς κουτσομπολιού” κατηγορώντας την για “χρήση φασιστικών μεθόδων”. Το Νοέμβριο του 2010 η κυβέρνηση μήνυσε την ιστοσελίδα για εξύβριση. Τόσο η Mediapart όσο και η Le Monde έπεσαν θύματα διαρρήξεων, όπου κλάπηκαν υπολογιστές και CD’s που ανήκαν στους δημοσιογράφους που κάλυπταν το σκάνδαλο. Τα γραφεία των ιστοσελίδων Rue89 και MyEurope έγιναν επίσης στόχος διαρρήξεων. Το προεδρικό γραφείο κατηγορήθηκε από τη Le Monde ότι χρησιμοποίησε μεθόδους αντικατασκοπίας προκειμένου να βρει τις πηγές για το σκάνδαλο Battencourt, κυρίως μέσα από την εξέταση των τηλεφωνικών αρχείων των δημοσιογράφων από την αστυνομία.
Ποιά είναι η θέση του δημοσιογράφου – ανταποκριτή στη συλλογική συνείδηση στη Γαλλία και στην Ελλάδα;
Στη Γαλλία ένας δημοσιογράφος ανταποκριτής ανήκει στους Grands Reporters. Θεωρείται κορυφή γιατί έχει πολλά χρόνια προυπηρεσίας πίσω του, σε πολλές ξένες χώρες, με πολλές αποστολές κι είναι συνήθως ένα άτομο με υψηλό μορφωτικό επίπεδο. Ο κόσμος αλλά και ο επαγγελματικός κλάδος τον αντιμετωπίζει με σεβασμό και τον επιβραβεύει στην περίπτωση της επιστροφής του στη χώρα. Όσο για την Ελλάδα, αφήστε το καλύτερα. Τίποτα δεν αναγνωρίζεται, αξιοκρατία δεν υπάρχει. Μόνον το Μέσο μετράει.
Πώς κρίνετε την κατάσταση στην Τουρκία στο πεδίο των ΜΜΕ;
Θέλει και ερώτημα; Απαράδεκτη… Νομίζω τα ελληνικά και διεθνή ΜΜΕ δίνουν την ακριβή διάσταση όσων συμβαίνουν εκεί.
Τι οφείλει να κάνει ένας δημοσιογράφος σε καιρό κρίσης;
Να λέει την αλήθεια. Να είναι αντικειμενικός και να μην φοβάται. Αν είναι καλός και κρατάει τις ισορροπίες χωρίς να γίνεται διχαστικός δε θα χαθεί.
Ποιά είναι η σχέση Γαλλίας – Τουρκίας σε διπλωματικό επίπεδο;
Υπήρξε κρίση μεταξύ των δύο πλευρών όταν η γαλλική Γερουσία ενέκρινε την ποινικοποίηση της άρνησης της γενοκτονίας των Αρμενίων αλλά σιγά – σιγά ο χρόνος την εξομάλυνε, αν και αυτό είναι σχετικό.
Ποιά η θέση της γαλλικής κυβέρνησης απέναντι στην Τουρκία στο προσφυγικό ζήτημα; Ποιός ο ρόλος της ελληνικής πλευράς και ποιά η στάση της Ε.Ε. ;
Ακούσατε πουθενά να παίρνει θέση η Γαλλία; Ο Ολάντ άφησε τη Μέρκελ να καθαρίσει και ανακουφίστηκε θα έλεγα με όλο αυτό μιας και διανύει και προεκλογική περίοδο και δε θα ήθελε να προσθέσει επιπλέον μπελάδες με το προσφυγικό στο δρόμο της επανάκτησης της εξουσίας. Η Ε.Ε. επί της ουσίας πλήρωσε την Τουρκία για να απαλλαγεί από τους πρόσφυγες που η ίδια εξακολουθεί να δημιουργεί με τις πολιτικές της κι όχι μόνο. Τίποτα δεν επιλύθηκε. Κέρδισαν χρόνο, αλλά θα τα βρουν μπροστά τους όπως βρίσκουν κάθε λίγο και λιγάκι την ελληνική κρίση την οποία και κατάφεραν να διογκώσουν με τις αποφάσεις τους. Όσο για το ρόλο της ελληνικής πλευράς για μένα είναι ανύπαρκτος. Και στο προσφυγικό άλλοι αποφάσισαν για εμάς. Οι ίδιοι που μετέτρεψαν πολλά μέρη της χώρας σε στρατόπεδα συγκέντρωσης απελπισμένων ψυχών…
Τι συμβαίνει στο Calais;
Το Calais είναι η πιο γνωστή αποθήκη ψυχών Γαλλίας και Βρετανίας μαζί. Πρόσφυγες και μετανάστες έχουν γίνει μπαλάκι του πινγκ – πονγκ ανάμεσα στις δύο χώρες γιατί στην ουσία κανένας τους δεν τους θέλει. Κι έτσι έχουμε περιοχές όπως αυτή όπου η ζωή έχει σταματήσει. Όσο κι αν προσπαθεί η γαλλική κυβέρνηση να μη δίδεται έκταση στο τι συμβαίνει εκεί, τα επεισόδια που ξεσπούν κάθε λίγο και λιγάκι από τους εξαθλιωμένους κι απεγνωσμένους μετανάστες και πρόσφυγες κάνουν το γύρο του κόσμου περιγράφοντας με τον πιο αληθινό τρόπο την κατάσταση.
*Η Μαρία Δεναξά είναι δημοσιογράφος ανταποκρίτρια για τα μέσα enikos.gr, Mega TV, Real News
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.