Το τελευταίο διάστημα είχαμε μια δημοσιότητα γύρω από τα ΛΟΑΤ θέματα και τη χρήση ρητορικής μίσους και ρατσιστικού λόγου με αφορμή δύο μηνύσεις που κατέθεσαν ΛΟΑΤ οργανώσεις. Η μήνυση εναντίον του μητροπολίτη Πειραιώς Σεραφείμ ήταν αυτή που συγκέντρωσε μεγαλύτερο κομμάτι της δημοσιότητας, ωστόσο δεν ήταν η μόνη. Μερικές μέρες πριν, είχε υποβληθεί η μήνυση εναντίον του Κώστα Πρέκα. Και οι δύο μηνύσεις έγιναν με βάση τον αντιρατσιστικό νόμο και είχαν την ίδια αντιμετώπιση από την κυβέρνηση: σε καμία από τις δύο περιπτώσεις δεν εφαρμόστηκε η αυτόφωρη διαδικασία.
Και οι δύο μηνυόμενοι είναι γνωστοί για τις ομοφοβικές τους απόψεις. Ο Κώστας Πρέκας δήλωσε ότι δε θέλει να υπάρχουν ομοφυλόφιλοι στην Ελλάδα γιατί καταστρέφουν μικρά παιδιά και αν θέλουν να κάνουν κάτι να το κάνουν σπίτι τους.
Για δε τον μητροπολίτη Πειραιώς Σεραφείμ οι συστάσεις, όσον αφορά τις ομοφοβικές του δηλώσεις, είναι περιττές. Στο παρελθόν έχει χρησιμοποιήσει επανειλημμένα ρητορική μίσους εναντίον των ομοφυλοφίλων δηλώνοντας ότι η ομοφυλοφιλία προκαλεί καρκινογενέσεις, ενώ έχει μιλήσει για παράχρηση των σωματικών οργάνων του ανθρώπινου είδους. Στην τωρινή του δήλωση, αντιδρώντας στην πρόταση του υπουργείου παιδείας να συμπεριλάβει στη θεματική εβδομάδα για τις έμφυλες ταυτότητες την ομοφυλοφιλία, μίλησε για «θανάσιμη κατάσταση», «τραγωδία» και «ψυχοπαθολογική εκτροπή».
Δεν είναι βεβαίως η πρώτη φορά που οι θέσεις και των δυο τους και ιδιαιτέρως του Σεραφείμ έχουν εγείρει αντιδράσεις. Όμως πρώτη φορά δόθηκε τόση μεγάλη δημοσιότητα, γιατί τους έγινε μήνυση, η οποία έχει μεγαλύτερη βαρύτητα λόγω και του καινούργιου αντιρατσιστικού νόμου, που ψηφίστηκε τον Αύγουστο του 2014, παρά τις αντιδράσεις τότε της εκκλησίας.
Μπορεί μια μήνυση να αλλάξει συνειδήσεις και είναι δυνατόν η δίωξη δύο ομοφοβικών που έχουν δημόσιο βήμα, να βοηθήσει στην προσπάθεια που κάνουν τα ΛΟΑΤ άτομα για εξάλειψη των διακρίσεων; Αυτό είναι ίσως το κρίσιμο ερώτημα που πρέπει να απασχολήσει με αφορμή αυτή την υπόθεση.
Κατ’ αρχήν αν εξετάσουμε τις δηλώσεις των δύο μηνυομένων βλέπουμε ότι είναι τόσο προσβλητικές που στόχο έχουν να κακοποιήσουν. Είναι σε μια κατεύθυνση δημιουργίας ενός ιδεολογικού πλαισίου που περιθωριοποιεί τα ΛΟΑΤ άτομα από το κοινωνικό γίγνεσθαι, αρνείται την έκφραση της σεξουαλικότητας ως στοιχείο της προσωπικότητάς τους και θεωρεί την ομοφυλοφιλία ως εν δυνάμει απειλή για το σύνολο της κοινωνίας και κυρίως για τα νεαρά άτομα, τα οποία με κάποιο τρόπο κινδυνεύουν όταν περιστοιχίζονται από ομοφυλόφιλα άτομα. Οι ομοφυλόφιλοι λοιπόν είναι μια απειλή που πρέπει να παταχθεί εν τη γενέσει της για να μείνει η κοινωνία άσπιλη και αμόλυντη.
Η ρητορική μίσους είναι όλα αυτά που ανέφερα παραπάνω και δεν αποτελεί από μόνη της ποινικά κολάσιμη πράξη ρατσιστικής βίας εναντίον μιας κοινωνικής ομάδας, σύμφωνα με τον αντιρατσιστικό νόμο 927/79, όπως τροποποιήθηκε το 2014. Μάλιστα σε μια πρόσφατη συνεδρίαση της επιτροπής για την εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων του ΟΗΕ (CERD), που πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο του 2016, η CERD επέμεινε πως ο αντιρατσιστικός νόμος δεν είναι συμβατός με το Άρθρο 4 της Διεθνούς Σύμβασης για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων (ICERD) αφού δεν διώκει τη ρητορική του μίσους («διάδοση ρατσιστικών ιδεών») και αυτό δεν αντικαθίσταται με την επίκληση του ρατσιστικού κινήτρου σε συνδυασμό με τη διάταξη για εξύβριση που δεν διώκεται αυτεπάγγελτα. Επίσης, στην Ελλάδα εξακολουθεί να μην προβλέπεται η διάλυση ρατσιστικών οργανώσεων όπως η Χρυσή Αυγή.
Όμως αν δούμε την πρακτική του μητροπολίτη Σεραφείμ τα προηγούμενα χρόνια θα δούμε ότι το όπλο της κατάθεσης μήνυσης για να επιτύχει την τιμωρία αυτών που βλάπτουν τα συμφέροντα της εκκλησίας το έχει χρησιμοποιήσει πρώτος ο ίδιος, όταν πχ σε σύμπνοια με τη ΧΑ κατέθεσε μήνυση εναντίον των συντελεστών της παράστασης Corpus Christi στο θέατρο Χυτήριο τον Οκτώβριο του 2012. Ήταν εκείνη η παράσταση που κατέβηκε μετά από συντονισμένες κινητοποιήσεις μελών της ΧΑ μαζί με μέλη παραθρησκευτικών οργανώσεων μπροστά από το θέατρο. Σε εκείνες τις κινητοποιήσεις ο Παναγιώταρος αποκαλούσε μπροστά στην κάμερα τους συντελεστές της παράστασης «γαμημένες αλβανικές κωλοτρυπίδες», ενώ η κυβέρνηση Σαμαρά έδειχνε την πλήρη ανοχή της.
Η σημερινή κατάθεση μήνυσης από τη μεριά των ΛΟΑΤ οργανώσεων είναι μια ενέργεια που έρχεται μετά από μια σειρά διαμαρτυριών εναντίον του μητροπολίτη και ενώ η επίσημη πολιτεία δεν έχει κάνει το παραμικρό.
Από την άλλη είναι δυνατόν μια μήνυση αυτού του τύπου να έχει ένα ουσιαστικό αποτέλεσμα;
Επειδή το ζήτημα αυτό είναι εξόχως πολιτικό σαν τέτοιο πρέπει να αντιμετωπιστεί. Μια μήνυση που αφορά ένα τέτοιο πολιτικό ζήτημα μεταφέρει στην κρίση των δικαστηρίων κάτι που ακόμα δεν έχει επιλυθεί νομικά και είναι ο διαχωρισμός της εκκλησίας με το κράτος. Η αναγνώριση της δυνατότητας ενός δικαστηρίου να λάβει μια απόφαση καταδίκης ενός επιφανούς εκπροσώπου του κλήρου και της εκκλησίας τυπικά ισχύει. Ωστόσο στην πράξη τα δικαστήρια στις αποφάσεις τους μεροληπτούν. Πέρα από την περίφημη περίπτωση του αυστριακού σκιτσογράφου Γκέρχαρντ Χάντερερ στον οποίο ασκήθηκε ποινική δίωξη για το σατιρικό κόμικ «Η ζωή του Ιησού», είχαμε και την πρωτόδικη καταδίκη σε δέκα μήνες φυλάκιση του Φίλιππου Λοΐζου, του δημιουργού της ιστοσελίδας «Γέροντας Παστίτσιος» το 2014. Οι μηνύσεις και γενικά η ποινικοποίηση χρησιμοποιούνται από την εκκλησία για καταστολή της οποιαδήποτε κριτικής εναντίον της, αλλά και για τη φίμωση «αιρετικών» απόψεων που εκείνη θεωρεί εξοβελιστέες, ενώ τα δικαστήρια σε πολλές περιπτώσεις συναινούν και τα μηνυόμενα άτομα διώκονται.
Η περίπτωση του Χάντερερ είναι χαρακτηριστική. Ο διάσημος αυστριακός σκιτσογράφος δημιούργησε ένα κόμικ με τίτλο «Η ζωή του Ιησού» για να δεχτεί το 2003 την «περιποίηση» ενός δημοσιεύματος της Espresso, εν είδει θεματοφύλακα των χρηστών ηθών και αξιών, και να παρέμβει η Δικαιοσύνη απαγορεύοντας την κυκλοφορία του βιβλίου και κατάσχοντας τα αντίτυπα. Η υπόθεση ξεσήκωσε ένα σάλο διεθνών αντιδράσεων, μετατρέποντας τον σκιτσογράφο σε ένα αντίστοιχο του Σάλμαν Ρούσντι. Μόνο μετά από το διεθνή σάλο ο σκιτσογράφος αθωώθηκε το 2005 από το Εφετείο, ενώ τα βιβλία που είχαν κατασχεθεί διατάχθηκε να επιστραφούν και να επιτραπεί η κυκλοφορία του βιβλίου.
Λαμβάνοντας υπόψη αυτά που συνέβησαν στην παραπάνω περίπτωση, και με δεδομένο ότι τα πράγματα στην ελληνική Δικαιοσύνη δεν έχουν αλλάξει και πολύ, πιστεύω ότι οι μηνύσεις εναντίον των δύο ομοφοβικών δεν θα έχουν καμία τύχη και πολύ αμφιβάλλω αν φτάσουν ποτέ και στο ακροατήριο. Τέτοιες μηνύσεις και ενέργειες, που ωθούν τα δικαστήρια να λάβουν αποφάσεις καταδίκης του ιερατείου, πρέπει να στηρίζονται σε ένα ισχυρό κίνημα, και πρέπει να στηριχθούν με κινητοποιήσεις, αρθρογραφία στον τύπο, συνεντεύξεις και γενικά, κάθε είδους ενέργεια που θα δημιουργήσει έρεισμα στην κοινωνία. Στην περίπτωσή μας όμως κάτι τέτοιο δε διαφαίνεται ως πιθανό, μια και η ΛΟΑΤ κοινότητα πέρα από την ορατότητα που έχει κερδίσει τα τελευταία χρόνια και είναι το ισχυρότερο πολιτικό της όπλο, δεν έχει οργανωθεί σε κανένα άλλο επίπεδο επιτυχώς και με μαζικότητα.
Οι μηνύσεις και γενικά η εξάντληση των νομικών εργαλείων για την πάταξη της ρητορικής μίσους είναι ένα χρήσιμο όπλο και, στις συγκεκριμένες περιπτώσεις, ενδεδειγμένο. Όμως ας μη βαυκαλίζεται κανείς πιστεύοντας ότι είναι αρκετό. Η σφυρηλάτηση σχέσεων εμπιστοσύνης και η πολιτική ευαισθητοποίηση των ΛΟΑΤ ατόμων, είναι η μόνη οδός.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.