Η Αθήνα είναι σχεδόν άδεια άλλα μόλις φτάνω έξω από το κτίριο της «Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών» με ένα βιβλίο στο χέρι, πέφτω πάνω σε 2-3 ακόμη Αθηναίους που στέκονται γύρω από έναν κόκκινο και γκρι θάλαμο για τον ίδιο ακριβώς λόγο που στέκομαι και εγώ, για να ανταλλάξουν το βιβλίο τους.
Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά οκτώ θάλαμοι-ανταλλακτικές βιβλιοθήκες (τρεις στην Αθήνα, μία κινητή σε όλο το λεκανοπέδιο και τέσσερις, νεότερες, στα Χανιά). Φαίνεται πώς η κρίση σε συνδυασμό με τον ολοένα και αυξανόμενο αριθμό των βιβλιοπωλείων που κλείνουν, αλλά και την αγάπη δύο αρχιτεκτόνων για τα βιβλία, έφεραν και στην Ελλάδα το φαινόμενο των «ανταλλακτικών βιβλιοθηκών στο δρόμο».
Οι αρχιτέκτονες Ειρήνη-Αιμιλία Ιωαννίδου και Ελευθέριος Αμπατζής γνώρισαν αυτή την ιδέα στο εξωτερικό και αποφάσισαν πριν λίγα χρόνια να τη φέρουν δοκιμαστικά στην Αθήνα και ειδικότερα στην Κηφισιά. Οι pop-up βιβλιοθήκες τους φαίνεται να αγαπήθηκαν και πλέον εξαπλώνονται παντού.
Η αυστριακή αρχή τους
Η αρχή έγινε πριν αρκετά χρόνια, τη δεκαετία του 90 στην Αυστρία από τους καλλιτέχνες Clegg & Guttmann. Τότε οι δημιουργίες τους αφορούσαν πιο πολύ την καλλιτεχνική πλευρά μίας τέτοιας κατασκευής παρά την πλευρά της αλληλεγγύης. Στα τέλη του 90 όμως, η Γερμανία γεμίζει από βιβλιοθήκες του δρόμου με αρκετές ακόμη ευρωπαϊκές πόλεις να ακολουθούν το παράδειγμά της κάποια χρόνια αργότερα.
Το 2009, η ιδέα εξαπλώνεται στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού από τον Todd Bol, έναν κάτοικο του Ουισκόνσιν. Ο Bol κατασκευάζει και τοποθετεί μία ανταλλακτική βιβλιοθήκη, ένα ξύλινο μικρό σπιτάκι, στην αυλή του σπιτιού του ως φόρο τιμής στην μητέρα του. Τέσσερα χρόνια μετά, όλες οι πολιτείες της Αμερικής μοιράζονται την ιδέα του, “Little Free Library” καθώς τοποθετούνται παραπάνω από 2.000 βιβλιοθήκες, οι οποίες λειτουργούν στα πλαίσια της κάθε γειτονιάς και μοιάζουν άλλοτε με μικρά σπίτια και άλλοτε με φωλιές πουλιών.
Η λειτουργία των ελληνικών βιβλιοθηκών ανταλλαγής
Η λειτουργία των swap-it βιβλιοθηκών είναι πολύ απλή, προσφέρεις ένα βιβλίο, το οποίο δεν χρειάζεσαι πια και παίρνεις κάποιο άλλο. Η ανταλλακτική βιβλιοθήκη είναι ανοιχτή όλη την ημέρα και κάθε ημέρα της εβδομάδας. Για τη διασφάλιση της μη μετέπειτα εκμετάλλευσης κάποιου βιβλίου μπορείς να εκτυπώσεις ένα αυτοκόλλητο με το λόγκο «αντάλλαξέ το», ή άπλα να γράψεις μία αφιέρωση.
Οι θάλαμοι που στεγάζουν τα προς ανταλλαγή βιβλία είναι ανθεκτικοί τόσο όσον αφορά τα καιρικά φαινόμενα όσο και τον ανθρώπινο βανδαλισμό. Θα φανταζόταν κάποιος ότι κάποια σημάδια φθοράς θα ήταν εμφανή πάνω στις κατασκευές, οι περαστικοί όμως φαίνεται να σέβονται και να τις θαυμάζουν. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί η προ λίγων μηνών επίθεση στη βιβλιοθήκη που βρίσκεται έξω από τη Δημοτική Αγορά των Χανίων.
Τοποθετώ το βιβλίο μου στη βιβλιοθήκη και βρίσκομαι με ένα καινούριο στα χέρια μου. Δίπλα μου βρίσκεται κάποιος με μία αγκαλιά βιβλία για ανταλλαγή. Συνομιλώ για λίγο μαζί του και μου εκμυστηρεύεται ότι είναι φοιτητής στο τμήμα των Παιδαγωγικών και ότι μόλις πήρε το πτυχίο του και θέλει να ανταλλάξει κάποια πανεπιστημιακά βιβλία που τον “βασάνιζαν” τα τελευταία 4 χρόνια.
Η κρίση προσφέρει τροφή για να δημιουργηθούν ιδέες και σημαντικότερα, φέρνει στο προσκήνιο ανθρώπους που θέλουν να τις υλοποιήσουν. Οι ανταλλακτικές βιβλιοθήκες φαντάζουν ως ο πιο αλληλέγγυος τρόπος ανταλλαγής γνώσεων.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.