του Τάσου Γιαννόπουλου
Το όνομά της συνδέθηκε με την ασυδοσία των εργολαβικών εταιρειών, των σύγχρονων κρατικοδίαιτων δουλεμπόρων που άνθισαν την εποχή του «εκσυγχρονισμού» και ακόμα και σήμερα απομυζούν δημόσιο χρήμα και χρησιμοποιούνται από πολλούς εργοδότες ως εργαλείο περιστολής των εργατικών δικαιωμάτων.
Ακόμα και σήμερα, 10 χρόνια μετά, εργολαβικοί εργαζόμενοι καταγγέλλουν ότι δέχονται απειλές: «Θυμηθείτε την Κούνεβα» ή «θα πάθετε ό,τι η Κούνεβα».
Ήταν σαν σήμερα, τα μεσάνυχτα της 22ας Δεκεμβρίου του 2008, όταν η συνδικαλίστρια Κωνσταντίνα Κούνεβα δεχόταν τη δολοφονική επίθεση με βιτριόλι, στη διασταύρωση των οδών Δρυόπων και Αδράστου, στα Πετράλωνα, την ώρα που επέστρεφε στο σπίτι της από τον ΗΣΑΠ Αμαρουσίου.
Η Κ. Κούνεβα, αφού υπέστη σοβαρά εγκαύματα, νοσηλεύθηκε για περίπου ένα χρόνο και υποβλήθηκε σε δεκάδες επεμβάσεις, επέζησε αλλά υπέστη μόνιμη παραμόρφωση στο πρόσωπο, μόνιμη και πλήρη απώλεια του αριστερού ματιού ενώ η ισχύς του δεξιού περιορίστηκε στο 30%. Οι βλάβες που υπέστη στον οισοφάγο και στο στομάχι απαίτησαν περίπλοκες χειρουργικές επεμβάσεις, προκειμένου να εξασφαλιστούν στοιχειωδώς ζωτικές λειτουργίες του οργανισμού.
Το μονομελές πρωτοδικείο Πειραιά αναγνώρισε (2013) την επίθεση ως εργατικό ατύχημα με το επιχείρημα ότι η εργοδότρια εταιρεία, η ΟΙΚΟΜΕΤ (Νικήτας Οικονομάκης), ενώ γνώριζε ότι Κ. Κούνεβα βρισκόταν σε κίνδυνο λόγω της συνδικαλιστικής της δράσης. Κίνδυνο που προκάλεσε η ίδια η εταιρεία με την αφόρητη πίεση, τις επιθέσεις και τα εξώδικα κατά της Κούνεβα, δεν πήρε μέτρα πρόνοιας για την προστασία της εργαζόμενης.
Ωστόσο, 10 χρόνια μετά την επίθεση είναι σαν να μην υπάρχει και να μην υπήρξε ποτέ «υπόθεση Κούνεβα». Κι αυτό διότι, τόσο η απόφαση του Εφετείου (2016), όσο και η απόρριψη της αίτησης αναίρεσης της απόφασης αυτής από τον Άρειο Πάγο (η οποία δημοσιεύτηκε τον Μάιο του 2018) «εξαφάνισαν» την πρωτόδικη απόφαση διότι δεν θεώρησαν ότι υπήρχε αιτιώδης συνάφεια ανάμεσα στη στάση της εταιρείας και τη μαφιόζικου τύπου επίθεση.
Στο ποινικό σκέλος της υπόθεσης που συγκλόνισε τη χώρα δεν υπήρξε ποτέ καμιά εξέλιξη, αφού δεν συνελήφθη ποτέ φυσικός ή ηθικός αυτουργός, η δολοφονική επίθεση παραμένει ένα «ορφανό έγκλημα» και ο φάκελος μπαίνει στο αρχείο. Αφού έκλεισε και η εργατική – αστική πτυχή της υπόθεσης, για την ελληνική δικαιοσύνη δεν υπάρχει πια «υπόθεση Κούνεβα», εκτός αν συλληφθεί ή «παραδοθεί» κάποιος…
Ζητάει τα ρέστα…
Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, με βάση την απόφαση του Αρείου Πάγου, απόφαση που έθεσε σε ισχύ την δικαίωση του Οικονομάκη από το Εφετείο, η ΟΙΚΟΜΕΤ, που στο μεταξύ μετονομάστηκε σε ΑΝΑΕΜΠΟ, επανέρχεται στην αγωγή που είχε καταθέσει, διεκδικώντας επιστροφή του μέρους της αποζημίωσης (και μάλιστα εντόκως) που είχε καταβάλει (περίπου 60.000 ευρώ) στην Κ. Κούνεβα (το πρωτοδικείο είχε επιδικάσει αποζημίωση 250.000 ευρώ, με προσωρινά εκτελεστό το ποσό των 80.000).
Ζητάει δηλαδή τα ρέστα η εταιρεία που, σύμφωνα και με όσα αναγνώρισε το Εφετείο εξετάζοντας τα έγγραφα και τα στοιχεία, είχε εκθέσει τη συνδικαλίστρια Κούνεβα σε κλίμα εχθρότητας και είχε ενορχηστρώσει εκστρατεία απειλών, εξωδίκων εις βάρος της.
Έναν μήνα πριν από την απόπειρα δολοφονίας, στις 26 Νοεμβρίου 2008, η Κ. Κούνεβα είχε δώσει συνέντευξη στον Ζακί Ντελόρμ, έναν από τους εμπειρότερους Βέλγους δημοσιογράφους-φωτορεπόρτερ με εξειδίκευση στα κοινωνικά και εργατικά θέματα, μιλώντας για τις απειλές που δεχόταν.
Στο ηχητικό ντοκουμέντο που έστειλε τότε ο ίδιος ο Ντελόρμ στο «Εψιλον» της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας», η Κούνεβα περιγράφει την καθημερινότητά της πριν από το χτύπημα:
«Οι συναδέλφισσές μου δεν με χαιρετάνε. Τόσο πολύ φοβούνται. Γιατί αν τους δουν μαζί μου να μιλάνε ή κάτι να πάρουν από μένα, τους διώχνουν από τη δουλειά, (…) λαμβάνω απειλητικά τηλεφωνήματα. Δέχομαι ευθείες απειλές, όχι συγκεκαλυμμένες. Τους υποψιάζομαι ότι έχουν προσπαθήσει να μεθοδεύσουν την απέλασή μου. Με έχουν πάρει τηλέφωνο, με έχουν απειλήσει ότι θα με σκοτώσουν».
Την ίδια ημέρα (26/11/2008) είχε δεχθεί προπηλακισμό στο κέντρο της Αθήνας, από εργαζόμενους της ΟΙΚΟΜΕΤ που ήταν φίλα προσκείμενοι στην εργοδοσία, την ίδια εργοδοσία που ζητάει σήμερα πίσω ακόμα και τα ελάχιστα που έδωσε στην Κ. Κούνεβα.
Προσφέυγει στο ΕΔΑΔ
Από την πλευρά της, η Κ. Κούνεβα αναγκάστηκε, 10 χρόνια μετά το έγκλημα που έμεινε χωρίς ενόχους και τιμωρία, να καταθέσει προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Συμβούλιο της Ευρώπης).
Εκεί όμως θα εξεταστεί μόνο αν η συμπεριφορά των κρατικών αρχών στην υπόθεση (αστυνομικών, ανακριτικών, δικαστικών) παραβίασε θεμελιώδη δικαιώματα της Κ. Κούνεβα. Δηλαδή, εκεί «δικάζεται» το κράτος και όχι ιδιώτης (εν προκειμένω η εργοδοσία) καθώς αυτό δεν είναι δυνατόν. Αυτό σημαίνει ότι η προσφυγή έχει κυρίως συμβολικό-πολιτικό χαρακτήρα και δεν επηρεάζει την ΟΙΚΟΜΕΤ, τον ιδιοκτήτη της και το δικαίωμά του να διεκδικήσει την επιστροφή της αποζημίωσης. Η προσφυγή στο ΕΔΑΔ αφορά κυρίως την παραβίαση των άρθρων 6 (δικαίωμα στην απονομή χρηστής δικαιοσύνης), 2 (δικαίωμα στη ζωή), 3 (απαγόρευση βασανιστηρίων), 8 (σεβασμός ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής) 10 και 11 (ελευθερία έκφρασης, δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
«Είναι μια προσφυγή κυρίως πολιτικού και συμβολικού χαρακτήρα, επιβεβλημένη και από το γεγονός ότι το μεγάλο κύμα αλληλεγγύης μού έκανε την τιμή και μου ανέθεσε την ευθύνη της ευρωβουλεύτριας», δηλώνει η Κ. Κούνεβα στο Left.gr (αναλυτικά παρακάτω). «Για να υπάρξει, όμως, πραγματική δικαίωση, πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι δεν θα υπάρξει ποτέ άλλη “Κούνεβα” και γι’ αυτό πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά», τονίζει.
(από την προσφυγή στο ΕΔΑΔ)
Αναλυτικά η δήλωση της Κωνσταντίνας Κούνεβα στο Left.gr για τα δέκα χρόνια από την επίθεση εναντίον της:
«Η επίθεση του 2008 είναι ανεξίτηλα χαραγμένη στην ψυχή, στο σώμα μου, στο σοκ που υπέστη η οικογένειά μου, πάνω απ’ όλα ο γιος μου. Ευτυχώς, με τη δύναμη της αλληλεγγύης και με τη συμπαράσταση χιλιάδων ανθρώπων, η ανάμνηση της επίθεσης δεν με παρέλυσε. Προχώρησα μπροστά, όπως πιστεύω ότι έχει προχωρήσει όλη η ελληνική κοινωνία. Εκείνο που μας γυρνάει πίσω, δυστυχώς, είναι το γεγονός ότι για την ελληνική δικαιοσύνη, μετά και την απόφαση του Αρείου Πάγου, δεν υπάρχει πια «υπόθεση Κούνεβα». Ούτε ποινική, ούτε εργατική. Κι είναι σαν να μην υπήρξε ποτέ.
Προσωπικά, έχω πλέον να αντιμετωπίσω τον εργολάβο που διεκδικεί με τόκο την επιστροφή της αποζημίωσης, του μικρού μέρους της που μού είχε καταβάλει βάσει της πρωτόδικης απόφασης. Αλλά κυρίως έχω μπροστά μου το μόνο μέσο που μού έχει μείνει: την προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Πιστεύω ότι, και με την ευθύνη που με βαραίνει ως ευρωβουλεύτρια πλέον, όφειλα να αναζητήσω στο ΕΔΑΔ αν οι ελληνικές αρχές από το 2008 και μετά, με πράξεις ή παραλείψεις τους, έχουν παραβιάσει θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Δικά μου, αλλά και οποιουδήποτε εργαζόμενου βρίσκεται σε παρόμοια θέση. Είναι μια προσφυγή κυρίως πολιτικού και συμβολικού χαρακτήρα, επιβεβλημένη και από το γεγονός ότι το μεγάλο κύμα αλληλεγγύης μού έκανε την τιμή και μου ανέθεσε την ευθύνη της ευρωβουλεύτριας. Αυτό ήταν μια ύψιστη πρώτη δικαίωση.
Για να υπάρξει, όμως, πραγματική δικαίωση, πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι δεν θα υπάρξει ποτέ άλλη «Κούνεβα». Δεν θα υπάρξει ξανά συνδικαλιστής απροστάτευτος, εκτεθειμένος στον διωγμό γιατί ζητάει τα αυτονόητα. Δεν θα υπάρξουν καθαρίστριες που θα τις τρομοκρατούν και θα τις εξαπατούν οι εργολάβοι. Δεν θα υπάρξουν εργαζόμενοι, Έλληνες ή μετανάστες, χωρίς αξιοπρεπείς αμοιβές και πλήρη εργασιακά δικαιώματα. Και γι’ αυτό πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά. Όχι μόνο από την πολιτεία, αλλά από τους ίδιους τους εργαζόμενους που πρέπει να ξαναχτίσουν δεσμούς με τα συνδικάτα. Όσα υπάρχουν, και όσα πρέπει να συγκροτηθούν από την αρχή με τους πιο έξυπνους τρόπους για να περιλάβουν όλον τον κατακερματισμένο κόσμο της εργασίας».
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.