Οι κυβερνήσεις πρέπει να λογοδοτήσουν για τους θανάτους των εργαζομένων στην υγεία και του αναγκαίου προσωπικού, τους οποίους/ες απέτυχαν να προστατέψουν από τον κορονοϊό, δήλωσε τη Δευτέρα, 13 Ιουλίου η Διεθνής Αμνηστία, καθώς δημοσίευσε τη νέα της έκθεση που καταγράφει τις εμπειρίες των εργαζομένων στην υγεία σε όλο τον κόσμο (Όλα τα στοιχεία ισχύουν μέχρι την 6η Ιουλίου 2020). Η ανάλυση των διαθέσιμων δεδομένων από την οργάνωση αποκάλυψε ότι πάνω από 3000 εργαζόμενοι/ες στην υγεία σε όλο τον κόσμο πέθαναν από κορονοϊό – ένας αριθμός που πιθανότατα είναι σοβαρά υποεκτιμημένος.
Με ανησυχητικό τρόπο, η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε υποθέσεις όπου οι εργαζόμενοι/ες στην υγεία που έθεσαν ανησυχίες ασφάλειας στο πλαίσιο των απαντήσεων στον κορονοϊό, αντιμετώπισαν αντίποινα, που κυμαίνονταν από τη σύλληψη και την κράτηση μέχρι τις απειλές και την απόλυση.
«Καθώς η πανδημία του κορονοϊού ακόμα κλιμακώνεται σε όλο τον κόσμο, παροτρύνουμε τις κυβερνήσεις να ξεκινήσουν να παίρνουν σοβαρά τις ζωές των εργαζομένων στην υγεία και του αναγκαίου προσωπικού. Χώρες που δεν έχουν δει ακόμα το χειρότερο πρόσωπο της πανδημίας, δεν πρέπει να επαναλάβουν τα λάθη των κυβερνήσεων, των οποίων η αποτυχία να προστατέψουν τα δικαιώματα των εργαζομένων είχε ολέθριες συνέπειες,» δήλωσε η Sanhita Ambast, Ερευνήτρια και Σύμβουλος στα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτισμικά Δικαιώματα της Διεθνούς Αμνηστίας.
«Είναι ιδιαίτερα ενοχλητικό να διαπιστώνουμε ότι κάποιες κυβερνήσεις τιμωρούν τους εργαζόμενους/ες που γνωστοποιούν τις ανησυχίες τους για τις εργασιακές συνθήκες που ενδέχεται να απειλούν τις ζωές τους. Οι εργαζόμενοι/ες στην υγεία που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, είναι οι πρώτοι/ες που γνωρίζουν αν οι κυβερνητικές πολιτικές δεν λειτουργούν, και οι αρχές που τους φιμώνουν δεν μπορούν να υποστηρίξουν σοβαρά ότι ιεραρχούν τη δημόσια υγεία.»
Χιλιάδες έχασαν τη ζωή τους
Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή μια συστηματική παγκόσμια παρακολούθηση του αριθμού των θανάτων των εργαζομένων στην υγεία και του αναγκαίου προσωπικού, λόγω μόλυνσης από κορονοϊό.
Ωστόσο, η Διεθνής Αμνηστία αντιπαρέβαλε και ανέλυσε ένα μεγάλο εύρος διαθέσιμων δεδομένων που αποδεικνύει ότι πάνω από 3000 εργαζόμενοι/ες στην υγεία έχουν πεθάνει λόγω μόλυνσης από κορονοϊό, σε 79 χώρες σε όλο τον κόσμο.
Σύμφωνα με την καταγραφή της Διεθνούς Αμνηστίας, οι χώρες με τους μεγαλύτερους αριθμούς θανάτων εργαζόμενων στην υγεία μέχρι σήμερα συμπεριλαμβάνουν τις: ΗΠΑ (507), Ρωσία (545), Ηνωμένο Βασίλειο (540, συμπεριλαμβανομένων 262 κοινωνικών λειτουργών), Βραζιλία (351), Μεξικό (248), Ιταλία (188), Αίγυπτος (111), Ιράν (91), Εκουαδόρ (82), και Ισπανία (63).
Ο συνολικός αριθμός ενδέχεται να είναι σοβαρά υποεκτιμημένος εξαιτίας της χαμηλής καταγραφής, ενώ είναι δύσκολες οι ακριβείς συγκρίσεις μεταξύ χωρών, εξαιτίας των διαφορών στις καταγραφές.
Για παράδειγμα, η Γαλλία έχει συλλέξει δεδομένα από μερικά, μόνο, από τα νοσοκομεία και ιατρικά κέντρα της, ενώ οι αριθμοί των θανόντων εργαζόμενων στην υγεία που παρέχονται από τους υγειονομικούς συλλόγους στην Αίγυπτο και τη Ρωσία, αμφισβητούνται από τις κυβερνήσεις τους.
Ελλείψεις προστατευτικού εξοπλισμού που θα έσωζε ζωές
Οι εργαζόμενοι/ες στην υγεία αναφέρουν σοβαρές ελλείψεις προσωπικού προστατευτικού εξοπλισμού σε σχεδόν όλες από τις 63 χώρες και περιοχές που ερευνήθηκαν από τη Διεθνή Αμνηστία.
Συμπεριλαμβάνονται χώρες που ενδεχομένως δεν έχουν αντιμετωπίσει ακόμα τη χειρότερη έξαρση της πανδημίας, όπως η Ινδία και η Βραζιλία, και αρκετές χώρες στην Αφρική. Ένας γιατρός που δουλεύει στην Πόλη του Μεξικού είπε στη Διεθνή Αμνηστία ότι οι γιατροί ξόδευαν περίπου το 12% των μηνιαίων μισθών τους για να αγοράσουν μόνοι/ες τους τον προσωπικό προστατευτικό εξοπλισμό τους.
Επιπλέον της παγκόσμιας έλλειψης παροχών, οι εμπορικοί περιορισμοί ενδέχεται να έχουν χειροτερέψει το πρόβλημα αυτό. Τον Ιούνιο 2020, 56 χώρες και δύο εμπορικά μπλοκ (η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ευρασιατική Οικονομική Ένωση) έθεσαν σε εφαρμογή μέτρα είτε απαγόρευσης είτε περιορισμού των εξαγωγών κάποιων, ή όλων, των μορφών προσωπικού προστατευτικού εξοπλισμού, ή συστατικών του.
«Ενώ τα κράτη πρέπει να διασφαλίσουν ότι υπάρχει επαρκής προσωπικός προστατευτικός εξοπλισμός για τους εργαζόμενους/ες στις περιοχές τους, οι εμπορικοί περιορισμοί κινδυνεύουν να οξύνουν τις ελλείψεις σε χώρες που εξαρτώνται από τις εισαγωγές,» δήλωσε η Sanhita Ambast.
«Η πανδημία του κορονοϊού είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα που απαιτεί παγκόσμια συνεργασία.»
Αντίποινα
Σε τουλάχιστον 31 από τις χώρες που ερευνήθηκαν από τη Διεθνή Αμνηστία, οι ερευνητές/ριες κατέγραψαν αναφορές απεργιών, απειλής απεργιών, ή διαδηλώσεις, από τους εργαζόμενους/ες στην υγεία και το αναγκαίο προσωπικό, ως αποτέλεσμα ανασφαλών εργασιακών συνθηκών. Σε πολλές χώρες, αυτές οι δράσεις αντιμετώπισαν αντίποινα από τις αρχές.
Στην Αίγυπτο, για παράδειγμα, η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε τις περιπτώσεις εννέα εργαζόμενων στην υγεία που κρατήθηκαν αυθαίρετα μεταξύ Μαρτίου και Ιουνίου, υπό τις ασαφείς και υπερβολικά ευρείες κατηγορίες της «διάδοσης ψεύτικων ειδήσεων» και της «τρομοκρατίας». Όλοι/ες όσοι/ες κρατήθηκαν, είχαν εκφράσει ανησυχίες για την ασφάλεια ή είχαν ασκήσει κριτική στη διαχείριση της πανδημίας από την κυβέρνηση.
Ένας άλλος Αιγύπτιος γιατρός είπε στη Διεθνή Αμνηστία ότι οι γιατροί που εξέφραζαν τη γνώμη τους δέχονταν απειλές, ανακρίνονταν από την Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας (NSA), υπόκειντο σε διοικητική ανάκριση και ποινές.
Είπε: «Πολλοί [γιατροί] προτιμούν να πληρώσουν για τον προσωπικό προστατευτικό εξοπλισμό τους για να αποφύγουν αυτό το εξαντλητικό πήγαινε-έλα. [Οι αρχές] εξαναγκάζουν τους γιατρούς να διαλέξουν μεταξύ θανάτου και φυλακής.»
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι απεργίες και οι διαδηλώσεις αντιμετώπισαν καταπιεστικές αντιδράσεις.
Στη Μαλαισία, για παράδειγμα, η αστυνομία διέλυσε μια ειρηνική διαδήλωση ενάντια σε μια εταιρία παροχής υπηρεσιών καθαρισμού σε ένα νοσοκομείο. Οι διαμαρτυρίες των διαδηλωτών/ριων επικεντρώνονταν σε αυτό που ανέφεραν ως άδικη μεταχείριση των μελών του σωματείου από την εταιρία, όπως και στην έλλειψη επαρκούς προστασίας για τους εργαζόμενους/ες στην καθαριότητα του νοσοκομείου. Η αστυνομία συνέλαβε, κράτησε και κατηγόρησε πέντε εργαζόμενους/ες στην υγεία που διαδήλωναν, για «συγκέντρωση χωρίς άδεια» σε παραβίαση των δικαιωμάτων τους στην ελευθερία συνάθροισης και συνέρχεσθαι.
«Οι εργαζόμενοι/ες στην υγεία και το αναγκαίο προσωπικό έχουν δικαίωμα να μιλήσουν ενάντια στην άδικη μεταχείριση,» δήλωσε η Sanhita Ambast. «Οι εργαζόμενοι/ες στην υγεία μπορούν να βοηθήσουν τις κυβερνήσεις να βελτιώσουν την απάντησή τους στην πανδημία και να κρατήσουν όλους και όλες ασφαλείς – αλλά δεν μπορούν να το κάνουν αν είναι στη φυλακή, και δεν μπορούν να το κάνουν αν φοβούνται να μιλήσουν.»
Υπάρχουν επίσης αναφορές σε πολλές χώρες, ότι εργαζόμενοι/ες στην υγεία και το αναγκαίο προσωπικό απολύονται ή αντιμετωπίζουν πειθαρχική δίωξη, επειδή μίλησαν για τις ανησυχίες τους.
Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, η πιστοποιημένη βοηθός νοσηλεύτρια Tainika Somerville απολύθηκε αφού ανάρτησε ένα βίντεο στο Facebook, όπου διάβαζε μια έκκληση για περισσότερο προσωπικό προστατευτικό εξοπλισμό. Η Tainika λέει ότι το προσωπικό στο γηροκομείο στο Ιλινόις όπου δουλεύει, δεν ήταν ενημερωμένο ότι εργαζόταν με ασθενείς με κορονοϊό, και το έμαθε από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Το γηροκομείο κατέγραψε 34 μολύνσεις και 15 θανάτους που σχετίζονταν με τον κορονοϊό μέχρι τις 29 Μαΐου.
Στη Ρωσία, η Διεθνής Αμνηστία ανέδειξε τις υποθέσεις δύο γιατρών, των Yulia Volkova και Tatyana Reva, που αντιμετωπίζουν αντίποινα αφού παραπονέθηκαν για την έλλειψη προσωπικού προστατευτικού εξοπλισμού. Η Yulia Volkova έχει κατηγορηθεί σύμφωνα με τον νόμο για τις ψευδείς ειδήσεις της Ρωσίας, και αντιμετωπίζει πρόστιμο έως 100,000 ρούβλια (1,443 αμερικάνικα δολάρια), ενώ η Tatyana Reva αντιμετωπίζει πειθαρχικές διαδικασίες που ενδέχεται να οδηγήσουν στην απόλυσή της.
Άδικη πληρωμή και έλλειψη παροχών
Επιπλέον των ανασφαλών εργασιακών συνθηκών, η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε πώς κάποιοι/ες εργαζόμενοι/ες στην υγεία και αναγκαίο προσωπικό πληρώνονται άδικα ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, δεν πληρώνονται καθόλου.
Στο Νότιο Σουδάν, για παράδειγμα, οι γιατροί που πληρώνονται από την κυβέρνηση, δεν έχουν λάβει τους μισθούς τους από τον Φεβρουάριο, και δεν λαμβάνουν πακέτα κοινωνικής πρόνοιας ή ιατρική κάλυψη. Στη Γουατεμάλα, τουλάχιστον 46 μέλη του προσωπικού στις υπηρεσίες, δεν πληρώθηκαν για δυόμιση μήνες που εργάζονταν σε νοσοκομείο αναφοράς του κορονοϊού.
Σε ορισμένες χώρες, δεν υπάρχουν πρόσθετες παροχές για τους εργαζομένους στον τομέα της υγείας και το αναγκαίο προσωπικό για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού, ενώ άλλες χώρες εξαιρούν ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων από τις παροχές αυτές.
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τα κράτη να θεωρήσουν τον κορονοϊό επαγγελματική ασθένεια.
Ως μέρος αυτού πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας και το αναγκαίο προσωπικό, έχουν πρόσβαση σε αποζημιώσεις και άλλη στήριξη σε περίπτωση που μολυνθούν. Πρέπει επίσης να συμπεριληφθούν στις ομάδες προτεραιότητας για τεστ κορονοϊού.
Στιγματισμός και βία
Η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε αρκετές περιπτώσεις όπου εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας και αναγκαίο προσωπικό βίωσαν στιγματισμό ή βία λόγω της εργασίας τους. Για παράδειγμα, μια νοσοκόμα στο Μεξικό δέχτηκε επίθεση με χλωρίνη ενώ περπατούσε στον δρόμο, ενώ στις Φιλιππίνες, άνθρωποι έριξαν χλωρίνη στο πρόσωπο ενός εργαζόμενου σε νοσοκομείο.
Αυτά τα περιστατικά φανερώνουν ένα κλίμα παραπληροφόρησης και στίγματος και υπογραμμίζουν τη σημασία των κυβερνήσεων στην παροχή ακριβών και προσβάσιμων πληροφοριών σχετικά με τη διάδοση του κορονοϊού.
Στο Πακιστάν, η Διεθνής Αμνηστία έχει καταγράψει πολλές περιπτώσεις βίας κατά των εργαζομένων στον τομέα της υγείας από τον Απρίλιο. Τα νοσοκομεία βανδαλίστηκαν, οι γιατροί δέχτηκαν επιθέσεις, ενώ ένας πυροβολήθηκε από μέλος των Αντιτρομοκρατικών Δυνάμεων.
Πολλοί υπουργοί στο Πακιστάν ισχυρίστηκαν ότι τα νοσοκομεία διαθέτουν τους απαραίτητους πόρους, παρά τις αναφορές ότι τα νοσοκομεία αναγκάστηκαν να απομακρύνουν ακόμη και τους ασθενείς που βρίσκονταν σε κρίσιμη κατάσταση, λόγω της έλλειψης κλινών, αναπνευστήρων και άλλου εξοπλισμού διάσωσης. Αυτό θέτει σε κίνδυνο τους εργαζομένους στον τομέα της υγείας καθώς οι άνθρωποι δεν τους πιστεύουν όταν λένε ότι δεν έχουν χώρο για περισσότερους ασθενείς.
Συστάσεις
«Καλούμε όλα τα κράτη που πλήττονται από τον κορονοϊό να προβούν σε ανεξάρτητες δημόσιες δηλώσεις σχετικά με την ετοιμότητά τους και την αντιμετώπιση της πανδημίας, με σκοπό την καλύτερη προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ζωών των ανθρώπων, σε περίπτωση μελλοντικού μαζικού ξεσπάσματος κρουσμάτων,» δήλωσε η Sanhita Ambast.
Αυτό πρέπει να περιλαμβάνει μια επισκόπηση του κατά πόσον τα δικαιώματα των εργαζομένων στον τομέα της υγείας και του αναγκαίου προσωπικού – συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος σε δίκαιες και ευνοϊκές συνθήκες εργασίας και του δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης – προστατεύονται επαρκώς.
Τα κράτη πρέπει να διασφαλίσουν επαρκείς αποζημιώσεις για όλους τους εργαζομένους στον τομέα της υγείας και το αναγκαίο προσωπικό που έχουν κολλήσει κορονοϊό ως αποτέλεσμα των εργασιακών τους δραστηριοτήτων.
Πρέπει επίσης να διερευνήσουν περιπτώσεις στις οποίες οι εργαζόμενοι αντιμετώπισαν αντίποινα γιατί εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με την υγεία και την ασφάλεια, και να παρέχουν αποτελεσματική προσφυγή σε όσους έχουν υποστεί αδικαιολόγητη μεταχείριση, συμπεριλαμβανομένης της αποκατάστασης των εργαζομένων που έχουν χάσει τη δουλειά τους επειδή εξέφρασαν ανοιχτά τη γνώμη τους.
Ιστορικό
Για τους σκοπούς αυτής της ενημέρωσης, ο όρος «εργαζόμενος στον τομέα της υγείας» αναφέρεται σε όλους όσοι συμμετέχουν στην παροχή υγείας και κοινωνικής περίθαλψης υπό οποιαδήποτε ιδιότητα, συμπεριλαμβανομένων ενδεικτικά των γιατρών, των νοσοκόμων, των εργαζομένων στον κοινωνικό τομέα, των καθαριστών/ριών, των οδηγών ασθενοφόρων και του προσωπικού εγκαταστάσεων. Ενώ η ενημέρωση επικεντρώνεται σε μεγάλο βαθμό στους εργαζομένους στον τομέα της υγείας, δεδομένων των διαθέσιμων πληροφοριών, τα ίδια θέματα ισχύουν για ένα ευρύτερο φάσμα «αναγκαίου προσωπικού» που έχουν εκτεθεί στον κορονοϊό, σε μια σειρά από θέσεις εργασίας πρώτης γραμμής κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.