Το τελευταίο διάστημα, απανωτές είναι οι συνεντεύξεις της Ζωής Κωνσταντοπούλου σε κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης. Συνεντεύξεις που προκαλούν έκπληξη, αλλά όχι τόσο γιατί δίνονται σε media που είχαν πρωτοστατήσει στην επιχείρηση κατασυκοφάντησής της όλο τον προηγούμενο χρόνο, έτσι ώστε να εκπλήσσουν και για αυτόν που τις ζητά και για εκείνη που τις δέχεται. Κυρίως, προκαλούν έκπληξη για έναν άλλο λόγο. Γιατί είναι ως επί το πλείστον ωραίες, «χορταστικές» συνεντεύξεις και το καταθέτω αυτό με ειλικρίνεια, ξέροντας ότι πολλοί θα διαφωνήσουν.
Στην επιτυχία αυτών των συνεντεύξεων συμβάλλουν και οι δύο πλευρές. Η Ζωή φαίνεται αρκετά διαφορετική, με πιο συγκροτημένη και στρωτή επιχειρηματολογία, πιο ήρεμο πολιτικά ύφος (ασχέτως της σκληρής γλώσσας) και με πιο διαλεκτική διάθεση. Αλλά και οι δημοσιογράφοι, ακόμα και οι πλέον καθεστωτικοί (π.χ. Παπαχελάς, Κατερίνα Αντωνοπούλου), φαίνεται ότι «στήνουν» ένα διαφορετικό κλίμα στη συνέντευξη. Από εκεί που σχεδόν θεωρούσαν τη Ζωή «πληγή» για τη δημοκρατία, τώρα της απευθύνονται με μεγάλο ενδιαφέρον για τις απόψεις της, για τον τρόπο που είδε την εξέλιξη των πραγμάτων στο ΣΥΡΙΖΑ και εμφανίζονται και οι ίδιοι αρκετά πιο διαλεκτικοί να συζητήσουν τις σκέψεις της για το χρέος και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ακούνε με προσοχή αυτά που έχει να πει, δεν της επιτίθενται, δεν τη διακόπτουν. Φαίνεται ότι και για τις δύο πλευρές, ο εχθρός είναι πλέον αλλού.
Θυμάμαι ακόμα τη μέρα που γνώρισα πρώτη φορά τη Ζωή από κοντά. Ήταν σε ένα φεστιβάλ, σε ένα παρκάκι στο Θησείο, εκείνη τη φοβερή άνοιξη του 2012 που συνέβησαν τόσα πολλά. Έβγαινε τότε πολύ συχνά στα κανάλια ως εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ -τότε το κλίμα ήταν βέβαια πολύ πιο εχθρικό- και της απηύθυναν συνεχώς το ερώτημα «ναι, αλλά αν προχωρήσετε και συγκρουστείτε, δε θα μας βγάλουν από το ευρώ;». Της είπα τότε, ότι ψιλοδιαφωνούσα με το να προτάσσουμε ως απάντηση σε αυτό, κάτι που έλεγε και εκείνη και πολλοί άλλοι, ότι δηλαδή δεν πρόκειται να μας διώξουν απ’ το ευρώ επειδή στο θεσμικό πλαίσιο της ευρωζώνης δεν υπάρχει νομικός τρόπος αποπομπής ενός κράτους – μέλους. Της είπα ότι αυτό είναι μεν ένα όπλο, ένα εργαλείο άμυνας, αλλά έχει όρια, γιατί το θεσμικό-νομικό πλαίσιο χτίζεται και αναπροσαρμόζεται στο πεδίο των συσχετισμών δύναμης. Μου έκανε εντύπωση ότι διαφώνησε και υποστήριξε ισχυρά την άποψή της, ότι το ζήτημα της εξόδου ή μη συνδέεται άρρηκτα με το νομικό πλαίσιο λειτουργίας του ευρώ.
Η συσσωρευμένη εμπειρία που αποκτήθηκε μέχρι σήμερα νομίζω ότι έχει οδηγήσει σε συμπεράσματα γύρω από το ζήτημα αυτό…
Από τότε μέχρι σήμερα μεσολάβησαν πολλά και η Ζωή διέγραψε μια ταραχώδη δημόσια διαδρομή. Νομίζω όμως ότι πρέπει να ειπωθεί κάτι: είναι αλήθεια ότι η Ζωή Κωνσταντοπούλου δέχθηκε πολύ βρώμικη επίθεση, από το κυρίαρχο πολιτικό και μιντιακό σύστημα. Επίθεση που κορυφώθηκε το τελευταίο διάστημα της προεδρίας της στη Βουλή και έφτασε σε περιστατικά τραγελαφικά (π.χ. βενζινάδικο) και σε «αυριανικά» χτυπήματα (πρωτοσέλιδο εφημερίδας Kontra, «να τη μαζέψει ο άντρας της…»).
Όλες αυτές οι επιθέσεις είχαν ως βασικά χαρακτηριστικά το σεξισμό και την ψυχιατρικοποίηση της πολιτικής αντιπαράθεσης. Κι αυτό γιατί ενοχλούσε πράγματι το ότι μία γυναίκα βρισκόταν σε θέση ευθύνης, επιτελούσε το ρόλο της δυναμικά και όχι παθητικά και εκπροσωπούσε ταυτόχρονα μία άλλη πολιτική. Ακόμα, ο καλύτερος τρόπος για να αποφύγεις να αντιμετωπίσεις τις απόψεις και τα επιχειρήματα ενός ανθρώπου είναι να τον βγάλεις «τρελό». Η φιγούρα της «υστερικής γυναίκας» δε, είναι ακόμα πιο κυρίαρχη και εύληπτη στην πατριαρχική κοινωνία. «Είναι πλέον ζήτημα ψυχιάτρου» αποφαινόταν ο Πορτοσάλτε και ο γελοιογράφος της Καθημερινής (ο ίδιος που τώρα παρομοιάζει τους πρόσφυγες με κατσαρίδες), παρουσίαζε τη Ζωή τρεμάμενη μπροστά από μια χούφτα χάπια.
Εδώ μπορεί να προκύψει ένας αντίλογος: η πληθωρική προσωπικότητα της Ζωής, όμως, δεν προκάλεσε αυτές τις κατηγορίες; Παρά το ότι το ερώτημα αυτό είναι ίσως εξ ορισμού λάθος, πρέπει να απαντηθεί αρνητικά. Γιατί είναι άλλο πράγμα να κρίνεται η προσωπικότητα ενός ανθρώπου μαζί με αυτά που έχει να πει και αυτά που κάνει και άλλο να θεωρείται η προσωπικότητα και, ακόμα περισσότερο, η ψυχοσύνθεση, ή το …φύλο του ως αιτία, εξηγητικός παράγοντας για όλα τα άλλα. Έτσι, αποφεύγεται η αντιμετώπιση μιας άποψης καθ’ αυτής και το σχήμα της «τρέλας» ή της «υστερίας» ενεργοποιείται για να «εξαφανίσει» καθετί ενοχλητικό.
Το ότι η Ζωή βρέθηκε στο στόχαστρο ενός τέτοιου μηχανισμού επιβεβαιώνεται κατά κάποιο τρόπο απ’ το γεγονός ότι σήμερα αυτός είναι μάλλον ανενεργός. Αντίθετα, βλέπουμε ότι οι δημοσιογράφοι του ΣΚΑΪ την προσεγγίζουν πλέον για την ιδιότητά της και αυτά που έχει να πει, παραμερίζοντας την προσωπικότητά της και εξευγενίζοντας αρκετά τη συμπεριφορά τους απέναντί της.
Από την άλλη, η προσωπικότητα ενός ανθρώπου που έχει δημόσια θέση, ασφαλώς και κρίνεται. Από όλα όμως όσα κατά καιρούς της έχουν καταλογιστεί, περί εριστικότητας κλπ., θεωρώ ένα άλλο στοιχείο ιδιαίτερο και πιο σημαντικό: το ότι εμφανίζεται πάντα άμεμπτη, άτρωτη, δεν θέλει να φαίνεται ότι κάνει λάθη, δεν αφήνει να φανεί καμιά αδυναμία…
Η σημαντικότερη διαφωνία, όμως, με τη Ζωή, αφορά βέβαια την πολιτική της θέση. Και η άποψη που εξέφρασε τότε στο παρκάκι στο Θησείο, κατά κάποιο τρόπο την ακολουθεί μέχρι σήμερα. Το πλέγμα των θεσμών και του νόμου σου δίνουν άπειρες δυνατότητες να διεκδικήσεις… Όχι Ζωή, δε σου δίνουν άπειρες… Οι θεσμοί είναι καθρέφτης των πολιτικών και κοινωνικών συσχετισμών. Κι από παλιά μαθαίναμε ότι το νομικό πλαίσιο του αστικού κράτους (και στην περίπτωσή μας και των υπερεθνικών μορφωμάτων) ερμηνεύεται, αλλάζει ή και καταπατάται από τους ίδιους τους θεσμούς για να εξυπηρετήσει τα κυρίαρχα συμφέροντα.
Έτσι, είναι μεν σημαντικό ότι ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας του συμβουλίου ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ τάσσεται υπέρ της διερεύνησης των αιτιών δημιουργίας του ελληνικού χρέους και υποστηρίζει την ανάγκη ελάφρυνσής του (κάτι που τον τελευταίο καιρό τονίζει η Ζωή και οι υποστηρικτές της), αλλά ποιος είναι ο βαθμός επιρροής του συγκεκριμένου αξιωματούχου σε διαδικασίες λήψης αποφάσεων και στο πεδίο μιας διαπραγμάτευσης με τους μηχανισμούς εκείνους που έχουν τη δυνατότητα να χρηματοδοτούν ή να εκβιάζουν με οικονομικό στραγγαλισμό την ελληνική κοινωνία…
Υπάρχει όμως και ένα άλλο στοιχείο στην πολιτική τοποθέτηση της Ζωής, που εντάθηκε ίσως πιο πρόσφατα, και αποτελεί και φυσιογνωμικό χαρακτηριστικό του νέου της πολιτικού σχήματος. Ένας απέραντος ηθικισμός. Από τη μια μεριά όσοι «αντιστέκονται» και από την άλλη οι παραδομένοι, οι προδότες. Τι συνέβη την πρώτη περίοδο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ; Κάποιοι και ιδιαίτερα κάποιος που πρόδωσε ή που ενδεχομένως τα είχε ήδη βρει με τους αντιπάλους του, μια διαδικασία που ίσως προχωρούσε στα κρυφά… Επιπρόσθετα, στην ανάλυση της Ζωής υπάρχουν μόνο τα πρόσωπα και οι επιλογές τους, απουσιάζουν τα πολιτικά σχέδια και οι συλλογικές επεξεργασίες που ανοίγουν πεδία με πολλαπλές ευθύνες.
Όμως το πρώτο στοιχείο, η ψευδαίσθηση ότι το πλαίσιο των θεσμών και του Νόμου συνιστά ένα απέραντο πεδίο δυνατοτήτων, σε συνδυασμό με το δεύτερο, μια αντίληψη που διακρίνει τους «ήρωες» από τους «παραδομένους», οδηγεί σε εκείνο το παλιό σχήμα, την αριστερά που «ηττάται ηρωικά», που ζητάει τα πάντα στο σήμερα και έχει ήσυχη τη συνείδησή της γι’ αυτό για να οικοδομηθεί ύστερα πάνω σε μια ακόμα ηρωική ήττα. Μια αντίληψη που αρνείται να δει την ανάγκη να στήνεις αναχώματα απέναντι στο σχέδιο του αντιπάλου και να δημιουργείς χρόνο ώστε να προσπαθείς να αλλάζεις τους συσχετισμούς, αλλά και να κάνεις συμβιβασμούς, κυρίως για να μπορείς να συνεχίσεις να αγωνίζεσαι.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.