Μάης ’68: Οι μέρες που τα πάντα σταμάτησαν και τα πάντα ξεκίνησαν

Φάκελος για την εξέγερση που μας σημαδεύει ακόμη

(Editorial)

Για τους πολέμιούς της, είναι η περίοδος που ταυτίζεται με τον διασυρμό της εθνικής ταυτότητας, όπως και με το μίσος για την οικογένεια, την κοινωνία, το κράτος, το έθνος και τη δημοκρατία. Όλα αυτά είχε προσάψει στην εξέγερση του Μάη του ’68 ο δεξιός Νικολά Σαρκοζί σε ομιλία του ανήμερα της συμπλήρωσης 40 χρόνων από εκείνες τις ημέρες.

Ο Μάης παρέμενε και παραμένει σημείο αναφοράς στον πολιτικό λόγο, όχι μόνο των αριστερών, αλλά και των δεξιών. Οι μεν αποτιμούν διαφορετικά από τους δε εκείνες τις ημέρες, όμως μιλούν πάνω στην ίδια βάση. Η εξέγερση του Μάη ήταν ένα σύνολο γεγονότων που ταρακούνησαν όσο κανένα άλλο κίνημα μέχρι σήμερα τη Γαλλία. Έδειξε ότι το αδύνατο είναι πέρα για πέρα ρεαλιστικό και το ανίκητο σύστημα πέρα για πέρα ευάλωτο.

Συγκρούστηκαν δύο διαφορετικοί κόσμοι. Από τη μία ήταν εκείνος που εκφραζόταν μέσα από τα λόγια του Σαρλ Ντε Γκωλ που έλεγε για τους νέους, , όπως διαβάζουμε στο βιβλίο των Σερζ Ζουλί και Ζαν – Λουί Μαρτζοράτι (εκδ. Μεταίχμιο): «Έχουν παραπανίσια ζωντάνια, ας τους βάλουμε λοιπόν να κατασκευάζουν αυτοκινητόδρομους!». Η αφορμή για τη δήλωση προέκυψε μετά από γιγαντιαία συναυλία στην πλατεία Ντε λα Νασιόν όπου είχαν πάει περισσότερα από 150.000 άτομα. Ο συντηρητικός πολιτικός κόσμος της Γαλλίας αντιλαμβανόταν τη ζωντάνια των νέων ως κάτι παράταιρο από το κανονικό, το οποίο θα έπρεπε να «εξημερωθεί» μέσα από την καταναγκαστική εργασία.

Στον αντίποδα η γοητεία της εξέγερσης βρισκόταν στα… προφητικά λόγια του Τζιμ Μόρισον, που ένα χρόνο πριν έρθουν τα πάνω κάτω στη Γαλλία έλεγε: «Πάντα με γοήτευε η ιδέα της επανάσταση κατά της εξουσίας. Με ενδιαφέρει οτιδήποτε έχει να κάνει με το χάος, την επανάσταση, την αταξία, κάθε δραστηριότητα που μοιάζει να μην έχει κανένα νόημα».

Η εξέγερση του Μάη είχε βέβαια νόημα. Στα σπίτια, στα γραφεία, στα εργοστάσια, στους δρόμους, στα σχολεία οι σχέσεις εξουσίας αμφισβητήθηκαν. Τα αιτήματα ακούστηκαν δυνατά, το όραμα για ελευθερία υπερέβη τα ασφυκτικά όρια της τυποποιημένης καθημερινότητας. Ο δημόσιος χώρος διογκώθηκε, οι συμφωνίες καταργήθηκαν, οι απαγορεύσεις παραβιάστηκαν.

Ο κόσμος ήρθε κοντά. «Μιλάτε στους γείτονές σας» ήταν ένα από τα συνθήματα που γράφτηκαν και ακούστηκαν πολύ. Οι πόλεις μέσα σε λίγες ώρες έπαψαν να είναι απρόσωπες. Έγινε η κάθε μία ο καμβάς των εξεγερμένων πολιτών που ο ένας δημιουργούσε δίπλα στον άλλο, ο καθένας με τον τρόπο του.

Οι κινητοποιήσεις του ’68 δεν κράτησαν πολύ. Όμως όπως έγραφε ο Μαρξ «Στις μεγάλες ιστορικές εξελίξεις 20 χρόνια ισοδυναμούν με μια μέρα, αν και αργότερα μπορεί να έλθουν τέτοιες μέρες που να συγκεντρώνουν μέσα τους 20 χρόνια». Οι μέρες του Μάη ήταν αυτές στις οποίες συγκεντρώθηκαν πολύ σημαντικές εξελίξεις και εξακολουθούν να εμπνέουν μέχρι σήμερα κινήματα που γεννιούνται σε όλο τον κόσμο.

Εκείνες τις ημέρες ο Σερζ Ζουλί τις θυμάται αναφέροντας: «έτρεχα μέχρι που μου κοβόταν η ανάσα, ούρλιαζα, μιλούσα ακατάπαυστα, ονειρευόμουν συνεχώς, κοιμόμουν ελάχιστα, ερωτευόμουν με πάθος και πολλές φορές πίστευα ότι ο αλλόκοτος ίσκιος μου συμμετείχε στα γεγονότα του Μάη, ενώ ακολουθούσα το ρεύμα όπως όλοι οι άλλοι».

Ήταν οι μέρες που τα πάντα σταμάτησαν, αλλά και οι μέρες που τα πάντα ξεκίνησαν. Οι εξεγερμένοι δεν τα έβαλαν μόνο με το σύστημα. Τα έβαλαν με τον ίδιο τους τον εαυτό, την καθημερινότητα. Θέλησαν να αλλάξουν συνήθειες, να ζωγραφίσουν στα πανό τους την κοινωνία που ονειρεύονταν. Έβαλαν μπροστά τις επιθυμίες, όσα αγαπούσαν και τους στερούσε η αποστειρωμένη κυρίαρχη λογική.

Ο Μάης δεν είχε κατάληξη αντίστοιχη του μεγαλείου της έκρηξης του. Σήμερα, αρκετά αιτήματα παραμένουν ίδια. Ενώ σε αυτά έχουν προστεθεί κι άλλα, καθώς κεκτημένα χάθηκαν ή χάνονται.

Οι λίγοι και ισχυροί εξακολουθούν να ελέγχουν όλα όσα χρειάζεται για να ελέγχουν τους πολλούς και φαινομενικά αδύναμους. Έχουν σχηματίσει ένα τείχος μπροστά από τα συμφέροντά τους που φαντάζει απροσπέλαστο. Οι επαναστάσεις όμως, μας πως ό,τι χτίζεται από τους ισχυρούς επί χρόνια, μέσα σε μια στιγμή μπορεί να γίνει ετοιμόρροπο. Το αν θα πέσει, είναι κάτι που καθορίζουν οι πολλοί, που πρέπει να έχουν μείνει πολλοί ως το τέλος και να συνεννοούνται..

Η δημοσίευση του φακέλου συμπίπτει με τις μεγάλες κινητοποιήσεις που γίνονται τώρα στη Γαλλία ενάντια στις εργασιακές μεταρρυθμίσεις που ευνοούν κατάφωρα τους εργοδότες. Οι διαδηλώσεις έχουν ιδιαίτερη αξία, καθώς ξέσπασαν σε μια περίοδο που η μάχη για τη συνέχιση ή την ανατροπή της λιτότητας βρίσκεται στο επίκεντρο. Πολλοί θυμήθηκαν τον Μάη του ’68, ξανά. Στον φάκελο επιδιώκουμε να απαντηθούν ερωτήματα όπως αυτό, δηλαδή της σχέσης του τότε με το τώρα. Όπως και άλλα που βρίσκουμε μπροστά μας ξανά και ξανά, όπως ο ρόλος της θεσμικής Αριστεράς σε περίοδο εξεγέρσεων.

Eπιδίωξη μας είναι να θυμίσουμε γεγονότα και να αναδείξουμε πλευρές τους από εκείνες τις μέρες. Να δώσουμε ερείσματα για περαιτέρω αναζήτηση σε συνεργασία με άλλα εγχειρήματα αυτοδιαχείρισης, έξω από τα όρια των δικών μας σελίδων. Για όσα θα θέλατε να διαβάσετε ακόμη και δεν τα συμπεριλάβαμε, δεν έχετε παρά να κάνετε πράξη ένα σύνθημα του Μάη, «Κατεβάστε ιδέες».

– Συνέντευξη με τον πολιτικό επιστήμονα Χρήστο Κανελλόπουλο

– Τα συνθήματα του Μάη

– Βιβλιοπροτάσεις από τις Ακυβέρνητες Πολιτείες

– Φωτογραφίες από την εξέγερση

– Η ιστορία του Λαϊκού Πανεπιστήμιου που εκδικήθηκαν για τον Μάη