Ο μισογυνισμός κι η απάνθρωπη αντιμετώπιση των γυναικών εν καιρώ καραντίνας

*Γράφει η μαθήτρια Λυκείου Μελίνα Κασιανίδου, μέλος του Κινήματος Μαθητών

Η απαγόρευση της κυκλοφορίας και η υποχρεωτική καραντίνα (με ορισμένες εξαιρέσεις) αποτέλεσαν τα μέτρα για να προστατευτούν οι πολίτες από τον κορωνοϊό. Όμως για πολλές γυναίκες η 24ώρη καραντίνα διαταράσσει την ψυχική και σωματική τους υγεία αφού αναγκάζονται να ζήσουν με τον κακοποιητή τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι παρόλο που αυξήθηκαν τα κρούσματα ενδοοικογενειακής βίας, αντίθετα μειώθηκαν οι κλήσεις προς τον αριθμό 24ώρης βοήθειας 15900. Ο λόγος προφανής. Πόσο εύκολο είναι οποιαδήποτε γυναίκα να κινείται, να εκφράζεται ελεύθερα, πόσο μάλλον, και να ζητήσει βοήθεια για την βία που δέχεται ενώ ο θύτης είναι μέσα στο σπίτι της; Ποια θα τολμούσε να πάρει το ρίσκο και τελικά να την «πιάσει» ο άντρας και οι συνέπειες να βάζουν σε κίνδυνο την ίδια της την ζωή;  Η κρατική ευθύνη δεν προβλέπει αποκλειστικά την θέσπιση της υποχρεωτικής καραντίνας αλλά και την διαφύλαξη της ασφάλειας των γυναικών μέσα στα ίδια τους τα σπίτια. Το κράτος πρέπει να μεριμνήσει απόλυτα για την ακεραιότητα των γυναικών ενημερώνοντας καθημερινά για τους αρμόδιους φορείς που μπορεί να απευθυνθεί μία γυναίκα, ένας αυτόπτης μάρτυρας, αυξάνοντας τις ποινές κάθειρξης ή προστίμου που αντιστοιχούν σε συμπεριφορές κακοποίησης γυναικών και δίνοντας προτεραιότητα στις δίκες που αφορούν την ενδοοικογενειακή βία. Για αυτό οποιαδήποτε κυβέρνηση προβεί σε μία καταναγκαστική καραντίνα πρέπει αρχικά να επιβεβαιώσει ότι προφυλάσσεται η ακεραιότητα των γυναικών καθώς στη χώρα μας δεν είναι καθόλου λίγα τα φαινόμενα ενδοοικογενειακής βίας σε βάρος τους.

«Για να ελέγξεις ένα λαό πρέπει να γνωρίζεις τους φόβους του. Ο πρώτος φόβος που νιώθει ο άνθρωπος είναι να βρίσκεται σε θανάσιμο κίνδυνο. Μόλις γίνει σκλάβος τού φόβου του, τότε έρχεται το κράτος να τον σώσει ώστε να τον υποτάξει στην εξουσία του.» Χρησιμοποιώντας τα λόγια του σπουδαίου Τζορτζ Όργουελ μπορούμε να κρίνουμε ότι οι κρατικές πρωτοβουλίες για την προστασία της εθνικής υγείας απέδωσαν αλλά δεν υπήρξαν για την προστασία των γυναικών από τους κακοποιητές και την πατριαρχία γενικότερα. Η λειτουργία του κράτους γίνεται από τα όργανα που το ίδιο ορίζει, οπότε όταν δυσλειτουργούν αυτά, δυσλειτουργεί και το ίδιο το κράτος.

Σύμφωνα με το Κέντρο Γυναικείων Μελετών και Ερευνών «Διοτίμα», μία κακοποιημένη γυναίκα βρήκε το θάρρος και την ευκαιρία να υποβάλει την καταγγελία  της κακοποίησή της στο αστυνομικό τμήμα, για να βρεθεί αντιμέτωπη με την άρνηση των αστυνομικών, για να της στερηθεί το δικαίωμα αρχικά της προστασίας και δευτερευόντως της απόδοσης δικαιοσύνης. Η αντίδραση του αστυνομικού τμήματος δεν ήταν απλά δυσλειτουργική αλλά θεωρείται και ενέργεια κατά των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της ισότητας απέναντι στον νόμο, η οποία αποτέλεσε συνταγματική αρχή του ελληνικού κράτους από το Σύνταγμα του 1844. Στην ελληνική κοινωνία εν έτει 2020 μπόρεσε να αμφισβητηθεί μία αρχή 176 χρόνων. Και αυτό φυσικά καταδείχνει τον μισογυνισμό, την απάνθρωπη αντιμετώπιση των γυναικών, την αμφισβήτηση χρόνιων αγώνων απόκτησης των δικαιωμάτων τους από μία πατριαρχικά δομημένη κοινωνία η οποία είναι ικανή όχι μόνο να «προσπεράσει» αλλά και να δικαιολογήσει την έμφυλη βία.

Άλλη παράμετρος της πατριαρχικής ελληνικής κοινωνίας που ανέδειξε ο κορωνοϊός είναι τα σεξιστικά μηνύματα από άντρες οι οποίοι πιστεύουν ότι «στο σπίτι είναι άλλος κορωνοϊός,είναι η γυναίκα, αν κάτσουμε εκεί, πάει πεθάναμε». Αυτή η δήλωση ενός άντρα μεσήλικα έγινε ενόψει ρεπορτάζ ενός ελληνικού καναλιού που αναδείχνει όχι μόνο την ανυπαρξία της ισότητας των φύλων στην σκέψη του Έλληνα αλλά και την δυσλειτουργία της δημοσιογραφικής δεοντολογίας. Ο τρόπος ενημέρωσης για την επικαιρότητα με βάση τις ζωντανές δηλώσεις των πολιτών πρέπει να ελέγχεται ορθολογικά τόσο από το δημοσιογραφικό επιτελείο όσο και από το ΕΣΡ. Το λειτούργημα των δημοσιογράφων σε περιπτώσεις όπως αυτήν αποτελεί πηγή έμπνευσης και επιβεβαίωσης των σεξιστών, ενισχύει τον κοινωνικό ρατσισμό, διατρανώνοντας την πεποίθηση ότι οι άντρες είναι ανώτερα όντα δυσχεραίνοντας την θέση των γυναικών. Η προβολή τέτοιων δηλώσεων από τις τηλεοπτικές εκπομπές ειδησεογραφίας  πρέπει να καταγγέλλονται, να «κατεβαίνουν» άμεσα και να σχολιάζονται ως ανεπίτρεπτες με την απολογία του δημοσιογράφου προς το τηλεοπτικό κοινό. Ο ρόλος της ενημέρωσης πρέπει να είναι παιδευτικός και όχι οπισθοδρομικός.

Oι προσπάθειες των κοινωνικών επιστημόνων και ειδικά των δημοσιογράφων να αναδείξουν και να προβάλλουν τα φυλετικά χαρακτηριστικά ως αξιολογικά κριτήρια ερμηνείας των κοινωνικών και ψυχολογικών παραμέτρων με εργαλεία και μεθόδους της επιστήμης τους, ονομάζεται επιστημονικός ρατσισμός. Η Ιταλίδα γιατρός Lorena Quaranta, μάχιμη απέναντι στον κορωνοϊό για να μην πλήξει ολοκληρωτικά την χώρα της, δολοφονήθηκε από τον σύντροφό της επειδή αυτός πίστευε ότι κόλλησε εξαιτίας της κορωνοϊό, παρόλο που βγήκε μετέπειτα αρνητικός στο τεστ του ιού. Φυσικά, η δολοφονία της ηρωίδας γυναίκας χαρακτηρίστηκε από τις πατριαρχικές και άκρως μισογύνικες και σεξιστικές εφημερίδες της Ελλάδας ως ένα έγκλημα, συνέπεια της αναγκαστικής καραντίνας που τρέλανε τον φοιτητή Ιατρικής, τον σύντροφό της. Στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας ο συντάκτης επιλέγει να χαρακτηρίσει τον σύντροφό της όχι ως δολοφόνο αλλά ως φοιτητή Ιατρικής. Αντί για να τιμηθεί η ηρωίδα Lorena και να υπάρξει περιγραφή του προφίλ και της ζωής της, αντίθετα αναδεικνύεται η αξιότιμη πλευρά του δολοφόνου.  Ο μισογυνισμός και η πατριαρχία, τα πραγματικά κίνητρα του τοξικά αρρενωπού θύτη για την γυναικοκτονία και το άκρως συστημικό φαινόμενο, καλύπτονται από την ελληνική δημοσιογραφία. Γίνεται μία ολοφάνερη προσπάθεια δικαιολόγησης της γυναικοκτονίας παρουσιάζοντας τον θύτη ως έρμαιο των παθών του εξαιτίας της άσχημης ψυχολογικής του κατάστασης και κρατώντας μία στάση αδιαφορίας για την δολοφονημένη γυναίκα.

Μία γυναικοκτονία παρουσιάζεται ως άτυχο γεγονός. Ξεκάθαρο παράδειγμα επιστημονικού ρατσισμού, οι συνέπειες του οποίου μπορεί να είναι καταστροφικές για την ψυχολογική και σωματική ακεραιότητα των γυναικών. Πώς ένιωσαν άραγε οι κακοποιημένες γυναίκες όταν διάβασαν το συγκεκριμένο πρωτοσέλιδο; Με ποια ελπίδα σωτηρίας να καλέσουν στην γραμμή βοήθειας όταν ξέρουν ότι δεν θα δικαιωθούν από την ελληνική κοινωνία; Δυστυχώς, επανερχόμαστε στις χαρακτηριστικές φράσεις που αποδίδονται στις γυναίκες όταν κακοποιούνται, «ας πρόσεχε», «τι να έκανε ο άνθρωπος(δολοφόνος) αφού τον έφτασε στα άκρα;». Πού είναι τελικά η δικαιοσύνη για τις ηρωίδες γυναίκες;

Και ακόμα τίθεται συζήτηση για την σημασία, την πραγματική έννοια του φεμινισμού και την αναγκαιότητά του. Ακόμα παρουσιάζονται απόψεις που θέλουν τον φεμινισμό να υποστηρίζει την ανωτερότητα της γυναίκας προς τον άντρα. Ακόμα ο φεμινισμός είναι ανύπαρκτος στους τομείς της κρατικής ζωής. Οι φορείς της κοινωνικοποίησης, της ενημέρωσης των πολιτών και τα κρατικά όργανα κρατούν μία στάση απαξίωσης προς την ισότητα των φύλων, δεν την αναγνωρίζουν ως ύψιστη αρχή και αμφισβητείται εξαιτίας της έλλειψης ανθρωπισμού, της άγνοιας σχετικά με την ιστορική πορεία, τα επιτεύγματα και τις πραγματικές νίκες του φεμινισμού.  Η επιμόρφωση των πολιτών απαιτεί την ύπαρξη ενός προοδευτικού κράτους. Είναι αδύνατο να χαρακτηριστεί το ελληνικό κράτος ως προοδευτικό όταν καταπατούνται αξίες της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων που ψηφίστηκε το 1948 από τον Ο.Η.Ε.

Ας μείνουμε, λοιπόν, η νέα γενιά σε μία χώρα όπου ακόμα θα διαπραγματευόμαστε για την αναγκαιότητα του φεμινισμού και της ισότητας των δικαιωμάτων. Σε μία χώρα όπου δεν θα μπορείς να συμπεριφέρεσαι όπως θέλεις αλλά όπως πρέπει να φέρονται οι γυναίκες σε όλους τους τομείς της ζωής. Να ζεις με βάση κανόνες συμπεριφοράς και να εκπληρώνεις ρόλους που ήταν ήδη διαμορφωμένοι για την ζωή σου ως γυναίκα. Να ζεις μια ζωή όπου θα καλύπτεις τις πληγές, σωματικές και ψυχικές, που σου δημιούργησε η κοινωνία επειδή οι “κανόνες” της αντικρούουν τον εαυτό σου, την προσωπικότητά σου, το είναι σου. Όπου θα γνωρίζεις ότι αν δολοφονηθείς θα είσαι για πάντα αδικημένη.

Εν τέλει, ο φεμινισμός ως τρόπος ζωής παρατηρείται ελάχιστα στην ελληνική κοινωνία και μόνο ο φεμινισμός ως κίνημα μπορεί να αλλάξει την όλη νοοτροπία του τύπου: ο άντρας πρέπει να φέρεται ως άντρας και η γυναίκα ως γυναίκα στη βάση των πατριαρχικών αρχών. Όταν η επιστημονική κοινότητα πρεσβεύει τις αξίες της ισότητας και αποτελεί παράδειγμα ανθρωπισμού σώζει την κοινωνία μακροχρόνια. Όταν εφευρίσκει τις θεραπείες για ιούς όπως ο κορωνοϊός σώζει ανθρώπινες ζωές.  Μόνο με αυτούς τους δύο τομείς επιτυχίας θα μπορέσουμε να βγούμε νικητές από τον πόλεμο του 2020, τον πόλεμο της ανθρωπότητας με τον κορωνοϊό.