Ο Βρούτσης κάνει τους εργαζόμενους «συνένοχους» στην ασυδοσία

«Η φετινή σεζόν προμηνυόταν καταπληκτική, είχα κλεισμένες για δουλειά σχεδόν όλες τις ημέρες του Μαρτίου, του Απριλίου, του Μαΐου, αλλά και του Ιουνίου. Ξαφνικά, προέκυψε ο κορωνοϊός, γκρεμίστηκαν όλα και πλέον ελπίζω να μη συμβεί το ίδιο τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο», η Πόπη Αλεξοπούλου, γαλλόφωνη ξεναγός, περιγράφει στην «Εποχή» την ανατροπή που έφερε στη ζωή της η πανδημία.
Η ίδια, μαζί με πάνω από 2.300 συναδέλφους της, ανήκουν στις κατηγορίες εργαζόμενων που δεν δικαιούνται (με τα μέχρι στιγμής δεδομένα) ούτε και αυτό το πενιχρό επίδομα των 533 ευρώ το μήνα (αν επιμερίσεις τα 800 ευρώ).
«Μέχρι πρόσφατα ο υπουργός Τουρισμού δεν ήξερε ότι είμαστε μισθωτοί με πολλαπλούς εργοδότες και όχι ελεύθεροι επαγγελματίες. Μετά τις πιέσεις μας, έχουμε λάβει κάποιες γενικόλογες υποσχέσεις για στήριξη των συναδέλφων, που σε ποσοστό 90% θα είναι επί της ουσίας άνεργοι όλο το 2020», σημειώνει ο Κρίτων Πιπέρας, πρόεδρος του σωματείου διπλωματούχων ξεναγών. Εξηγεί ότι οι ξεναγοί εργάζονται κατά μέσο όρο 120 ημέρες τον χρόνο, επί πολλές ώρες συνεχόμενα (με μεροκάματο 100 ευρώ μικτά), προσπαθώντας να βγάλουν εισόδημα επαρκές για όλο το έτος.

Καμία μέριμνα για τους «εξτρατζήδες»

Το οδυνηρό πλήγμα που υφίστανται οι ξεναγοί είναι ενδεικτικό της τρομακτικής καθίζησης στον κλάδο του τουρισμού, αλλά και του επισιτισμού, όπου, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (2017-2018), εργάζονται συνολικά 400.000 άνθρωποι κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Αρκετοί από αυτούς θα μείνουν χωρίς δουλειά (για όλο ή το μεγαλύτερο διάστημα της σεζόν), αλλά και χωρίς καμία στήριξη, όπως για παράδειγμα:
– οι εξτρατζήδες, δηλαδή όσοι εργάζονται με συμβάσεις μιας ημέρας
– οι εργαζόμενοι που δουλεύουν στα ξενοδοχεία και προέρχονται από τα περίφημα δουλεμπορικά της εποχής μας, τα γραφεία ενοικιάσεως εργαζομένων (απολύθηκαν μεν από τα ξενοδοχεία, αλλά τα γραφεία αυτά δεν έχουν αναστείλει τη λειτουργία τους και επομένως οι εργαζόμενοι δεν μπαίνουν στη ρύθμιση για το επίδομα).
Στον αέρα είναι, μεταξύ άλλων, οι εργαζόμενοι με εργόσημο, όπως για παράδειγμα όσοι/ες κάνουν promotion σε super market. Ακόμη, οι αποκλειστικές νοσοκόμες, αλλά και οι εργολαβικοί σε φύλαξη και καθαριότητα, που δεν έχουν συμβάσεις αορίστου χρόνου και βρέθηκαν σε μία νύχτα στο δρόμο, όπως συνέβη και με εκατοντάδες εργαζόμενους στους handlers των αεροδρομίων («Ελ. Βενιζέλος: Σε πλήρη εφαρμογή το “εργατικό δίκαιο» Βρούτση», Left.gr, 25/3/20). Τουλάχιστον, μετά την κατακραυγή, θεσπίστηκε και για τους συμβασιούχους ορισμένου χρόνου η ανεπαρκής αποζημίωση.
Παράλληλα, όπως ανέδειξε η Εποχή (29/3/20), πολλοί εργαζόμενοι στο χώρο του Πολιτισμού «δεν χωράνε» στα μέτρα στήριξης που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση. Για παράδειγμα, μουσικοί που είχαν περιστασιακούς εργοδότες -οι οποίοι είτε δεν τους δήλωσαν, είτε δεν τους «απέλυσαν» μετά τη βραχύβια απασχόληση (π.χ. μία μουσική εκδήλωση)- δεν μπορούν να κάνουν την αίτηση για το επίδομα και ελπίζουν, όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία για όλους τους υπόλοιπους εργαζόμενους, να δοθεί με καθυστέρηση κάποια λύση.

Συνένοχοι με τη βούλα Βρούτση

Βέβαια, ακόμα και για όσους εργαζόμενους που θεωρητικά δικαιούνται την αποζημίωση των 800 ευρώ (περίπου 1,2 εκατομμύρια μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα), σκόπιμα έχει διαμορφωθεί μία γκρίζα κατάσταση, η οποία ελάχιστα έχει σχολιαστεί στη δημόσια σφαίρα.
Όπως αναφέρει στην «Εποχή» ο Απόστολος Καψάλης, επιστημονικός συνεργάτης του ΙΝΕ – ΓΣΕΕ, «το υπουργείο Εργασίας, ενώ θα μπορούσε να προωθήσει πιο απλοποιημένη διαδικασία, απαιτώντας μόνο από τον εργοδότη να δηλώσει την αναστολή της σύμβασης (δηλώνοντας και το IBAN του κάθε εργαζόμενου για να καταβληθεί η αποζημίωση), επέλεξε να εμπλέξει και τους εργαζόμενους και να τους υποχρεώσει να αιτηθούν οι ίδιοι την αποζημίωση».
Έτσι, λέει ο Απ. Καψάλης, τους καθιστά συνενόχους στα φαινόμενα που ήδη έχουν δει το φως της δημοσιότητας, με εργαζόμενους που υποχρεώνονται από τους εργοδότες να εργάζονται κανονικά, ενώ βρίσκονται σε καθεστώς αναστολής σύμβασης! Τους καθιστά, δηλαδή, συνένοχους σε απάτη σε βάρος του δημοσίου.

Ασυδοσία παντού, αδύνατη η επικοινωνία με το ΣΕΠΕ

Χαρακτηριστικό παράδειγμα των ημερών, η παράνομη πρακτική ιδιοκτητών ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων -πειρατές τους χαρακτήρισε η ομοσπονδία των ιδιωτικών εκπαιδευτικών, αναρτώντας στο oiele.gr τη λίστα όσων παρανομούν- που αναστέλλουν εικονικά τις συμβάσεις των εκπαιδευτικών, ενώ οι τελευταίοι συνεχίζουν να διδάσκουν εξ αποστάσεως και αναγκάζονται να υποβάλουν αίτηση για την αποζημίωση. Και όλα αυτά, υπό την αφωνία των αρμόδιων υπουργείων.
Μάλιστα, νομιμοποίηση στην ασυδοσία παρέχει η ρύθμιση Βρούτση για δυνατότητα κατ’ εξαίρεση τηλεργασίας για το 10% των εργαζόμενων που βρίσκονται σε αναστολή από μία επιχείρηση, με πρόσχημα «την κάλυψη των πρόσκαιρων αναγκών της επιχείρησης». Ρύθμιση που γίνεται με φόντο τις πολλές καταγγελίες για ανεξέλεγκτη καταστρατήγηση των ωραρίων λόγω της τηλεργασίας και σε άλλους κλάδους, όπως οι τηλεπικοινωνίες (βλέπε: «Η “αλληλεγγύη” δεν χωράει τους εργαζόμενους», Left.gr 23/3/20)*.
Την ίδια στιγμή, συνεχίζεται η βροχή από καταγγελίες για την εφιαλτική κατάσταση που διαμορφώνεται στην αγορά εργασίας: εφόσον ο ίδιος εργοδότης μπορεί είτε να απολύσει, είτε να εφαρμόσει την εκ περιτροπής εργασία, είτε να κάνει αναστολή συμβάσεων (άκυρες θεωρούνται οι απολύσεις μόνο της τρίτης κατηγορίας!), το πεδίο είναι ανοιχτό για να συνεχιστεί η καραντίνα στα εργασιακά δικαιώματα.
Συνδικάτα, κόμματα, φορείς έχουν δημιουργήσει στο διαδίκτυο παρατηρητήρια καταγραφής της εργοδοτικής αυθαιρεσίας: η ΓΣΕΕ (ANTI-COVID-19), το ΠΑΜΕ (δείτε στην ιστοσελίδα του, pamehellas.gr, τη «μαύρη βίβλο» της εργοδοσίας), ο ΣΥΡΙΖΑ (Παρατηρητήριο Covid-19), αλλά και οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς και αναρχοσυνδικαλιστικές συλλογικότητες.
Ωστόσο, το τηλέφωνο των καθ’ ύλην αρμόδιων, δηλαδή του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (15512), τις τελευταίες ημέρες είτε «δεν είναι προσβάσιμο» (!) είτε είναι διαρκώς «κατειλημμένο.» Αυτό ακούσαμε στις δεκάδες κλήσεις που κάναμε την Πέμπτη 2/4 και την Παρασκευή 3/4, μετά από αναφορές εργαζόμενων ότι η γραμμή έχει πέσει.

Το δώρο πριν και μετά τον κορωνοϊό

«Οι ρυθμίσεις της κυβέρνησης με πρόσχημα τον κορωνοϊό, το δεύτερο δηλαδή “μνημόνιο” στα εργασιακά επί κυβέρνησης Μητσοτάκη (μετά το “αναπτυξιακό νομοσχέδιο” Γεωργιάδη) δίνουν το τελειωτικό χτύπημα στην αγορά εργασίας», σχολιάζει ο Απ. Καψάλης εκτιμώντας ότι, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, τα μέτρα, που περιγράψαμε αναλυτικά στο προηγούμενο φύλλο της «Εποχής», θα μονιμοποιηθούν και μετά το πέρας της υγειονομικής κρίσης.
Χαρακτηριστικό είναι ότι, σύμφωνα με έρευνα του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ για την παραβατικότητα στην αγορά εργασίας, η οποία ολοκληρώθηκε πολύ πριν προκύψει η παρούσα κρίση, τουλάχιστον ένας στους πέντε εργαζομένους (22,33%) δήλωσε ότι ο εργοδότης απαίτησε την επιστροφή μέρους ή του συνόλου του δώρου Πάσχα ή Χριστουγέννων ή του επιδόματος αδείας. Αυτό μας προδιαθέτει για το τι θα συμβεί μετά και την κυβερνητική πάσα στους εργοδότες για την αναβολή της καταβολής του δώρου Πάσχα.
Από την πλευρά της, η αξιωματική αντιπολίτευση, σε πρόσφατη συνέντευξη Τύπου (1/4/20), επανέλαβε τη θέση της για «πλήρη καταβολή από το κράτος μισθών και δώρου Πάσχα στους εργαζόμενους, ώστε και η αγοραστική τους δύναμη να διατηρηθεί για την επομένη της κρίσης και οι επιχειρήσεις να ελαφρυνθούν».

Μερική αναδίπλωση μετά τις αντιδράσεις, ακάλυπτοι πολλοί γονείς

Την ίδια ώρα, οι σφοδρές αντιδράσεις για τις αντεργατικές διατάξεις των Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) ανάγκασαν τον υπουργό Εργασίας να περιορίσει, μέσω της υπουργικής απόφασης, το μέτρο της εκ περιτροπής εργασίας στις πληττόμενες, βάσει των Κωδικών Αριθμών Δραστηριότητας, επιχειρήσεις.
Παράλληλα, έθεσε ως απαραίτητη προϋπόθεση τη διατήρηση των θέσεων εργασίας, με τους ίδιους εργαζόμενους και με τους ίδιους συμβατικούς όρους, για τους εργοδότες που θα επιλέξουν να κάνουν χρήση του μέτρου, απαγορεύοντας τις απολύσεις.
Ωστόσο, η διάταξη αυτή δεν προστατεύει τους εργαζόμενους που ήδη έχουν τεθεί σε εκ περιτροπής εργασία.
Παράλληλα, όπως λένε συνδικαλιστές από διάφορους κλάδους στην «Εποχή», μέχρι σήμερα δεν έχει προβλεφθεί η δυνατότητα αξιοποίησης των αδειών ειδικού σκοπού σε γονείς που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα και τα παιδιά τους (προσχολικής ηλικίας) δεν είναι εγγεγραμμένα σε παιδικούς σταθμούς.

Και μετά;

Με βάση τα παραπάνω, το τοπίο προδιαγράφεται ζοφερό τόσο ως προς τα εργασιακά δικαιώματα (δημιουργούνται στρατιές από ευέλικτους και φθηνούς εργαζόμενους, ανάφερε στην «Εποχή» της περασμένης Κυριακής ο εργατολόγος Δ. Τεμπονέρας), όσο και ως προς την αλματώδη αύξηση της ανεργίας.
«Με το παραγωγικό μοντέλο που ακολουθεί η χώρας μας, βασισμένο σε τουρισμό, επισιτισμό και υπηρεσίες, οι εκτιμήσεις μόνο απαισιόδοξες μπορεί να είναι, αν σκεφτείτε ότι ήδη, από το ισοζύγιο προσλήψεων – αποχωρήσεων του Μαρτίου, προκύπτει απώλεια 45.000 θέσεων εργασίας», αναφέρει ο Απ. Καψάλης.
Μην ξεχνάμε, τέλος, ότι ακόμα και η επιστροφή στη δουλειά για όσους θα συνεχίσουν να εργάζονται κανονικά, ακόμα δεν έχει δρομολογηθεί: πότε θα γίνει, πόσο θα κρατήσει (το ερχόμενο φθινόπωρο θα χρειαστούν ξανά περιοριστικά μέτρα;) και υπό ποιες προϋποθέσεις; Στην Ιταλία, για παράδειγμα, διαβάζουμε ότι θα επανέλθει πρώτα το ανθρώπινο δυναμικό που ανήκει στην ηλικιακή κατηγορία 20-35 και σταδιακά οι υπόλοιποι…

Σημείωση:
*Για αναλυτικές πληροφορίες, διαβάστε το άρθρο του Βασίλη Τραϊανόπουλου, προϊστάμενου Ειδικoύ Επιθεωρητή του ΣΕΠΕ («Τι ισχύει με την τηλεργασία», ιστοσελίδα arki.gr, 1/4/20).