Μετάφραση: Γιώργος Δρόσος
Τα βιβλιοπωλεία της Βρετανίας τελούσαν υπό πολιορκία μια τέτοια μέρα, 10 Νοεμβρίου, πριν από 57 χρόνια, καθώς το αμφιλεγόμενο μυθιστόρημα “Ο Εραστής της Λαίδης Τσάτερλι” έβγαινε επίσημα και ελεύθερα στην κυκλοφορία για πρώτη φορά.
Ο εκδοτικός οίκος, Penguin, είχε μόλις αναδειχθεί νικητής σε μια εντυπωσιακή δίκη κατά την οποία είχε κατηγορηθεί για παράβαση του βρετανικού νόμου περί άσεμνων δημοσιευμάτων, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του D.H. Lawrence.
Σύντομα, η Βρετανία επρόκειτο να σαρωθεί από τo πνεύμα των Swinging Sixties και η έκδοση αυτή ήταν από τα πρώτα σημάδια μιας νέας εποχής ελευθερίας και χειραφέτησης. Αλλά ήταν επίσης ένα σημάδι που σόκαρε το ξενέρωτο Βρετανικό Κατεστημένο, το οποίο και αντέδρασε διώκοντας ποινικά τον εκδοτικό οίκο για την έκδοση ενός χυδαίου βιβλίου.
Η δίκη, στα τέλη του Οκτώβρη του 1960, έλαβε χώρα σε ένα μέρος τόσο εντυπωσιακό όσο το Κεντρικό Κακουργιοδικείο του Λονδίνου -ευρέως γνωστό ως το “Old Bailey”- δικαστήριο στο οποίο κατάσκοποι, κατά συρροήν δολοφόνοι, προδότες, βιαστές και διαβόητοι δολοφόνοι είχαν βρεθεί ανά τα χρόνια αντιμέτωποι με τη δικαιοσύνη.
Το σεξουαλικά τολμηρό μυθιστόρημα που αφηγούνταν τη σχέση μεταξύ της συζύγου ενός αριστοκράτη και του θηροφύλακά του είχε εκδοθεί στην Ιταλία το 1928 και στη Γαλλία ένα χρόνο αργότερα. Κι όμως, τελούσε ακόμα υπό απαγόρευση στη Βρετανία.
Στην εναρκτήρια αγόρευσή του προς τους ενόρκους, ο συνήγορος κατηγορίας, Mervyn Griffith-Jones, κατέστησε γρήγορα σαφές το κοινωνικό χάσμα μεταξύ του ιδίου -και, κατ’ επέκταση του Κατεστημένου- και των συνηθισμένων ανθρώπων.
Ρώτησε τους ενόρκους: “Θα εγκρίνατε να διαβάσουν οι γιοι σας και οι κόρες σας -γιατί και τα κορίτσια διαβάζουν, όχι μόνο τα αγόρια- αυτό εδώ το βιβλίο; Είναι αυτό ένα βιβλίο που θα αφήνατε να υπάρχει σε κοινή θέα στο σπίτι σας; Ένα βιβλίο που θα θέλατε να διαβάσει η σύζυγός σας ή ακόμα και οι υπηρέτες σας;”
Το εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης (αυτοέκδοση του συγγραφέα, 1928, Φλωρεντία)
Μάλλον περίμενε ως αντίδραση ένα δραματικό κούνημα του κεφαλιού από τους ενόρκους, αλλά, αντιθέτως, οι ερωτήσεις αυτές προκάλεσαν γέλιο. Στα 1960, οι υπηρέτες ήταν κάτι το σπάνιο στη Βρετανία και κάτι το παντελώς άγνωστο στους συγκεκριμένους ενόρκους που περιελάμβαναν στις τάξεις τους έναν λιμενεργάτη, ένα χασάπη, έναν δάσκαλο και μια ράφτρα. Ούτε βέβαια είχαν ανάγκη να τους υπενθυμίσει κάποιος πως και τα κορίτσια, όπως τα αγόρια, γνώριζαν ανάγνωση.
Η εξαήμερη δίκη συνάρπασε το βρετανικό κοινό και κατέληξε σε αθώωση του εκδοτικού Penguin, που είχε επιτυχώς βασιστεί στην υπερασπιστική γραμμή της λογοτεχνικής αξίας, λαμβάνοντας υπεράσπιση από 35 μάρτυρες, μεταξύ των οποίων έναν λέκτορα πανεπιστημίου και έναν επίσκοπο.
Μετά από το “πράσινο φως” που έδωσε το δικαστήριο για την έκδοση του βιβλίου, ο εκδοτικός αδυνατούσε να αντεπεξέλθει στη ζήτηση και μοίρασε τα πρώτα 200.000 αντίτυπα σε βιβλιοπωλεία ανά την επικράτεια. Όλα τους πουλήθηκαν εντός της πρώτης μέρας διάθεσης.
Το Foyles, το μεγαλύτερο βιβλιοπωλείο στο Λονδίνο, ανακοίνωσε πως τα πρώτα 300 αντίτυπά του πουλήθηκαν μέσα σε δεκαπέντε λεπτά και πως είχε λάβει παραγγελίες για άλλα 3000. Στο Selfridge, το φημισμένο κατάστημα της Oxford Street, το απόθεμα των 250 αντιτύπων “έφυγε” εντός ολίγων λεπτών. Ένας αντιπρόσωπος του καταστήματος δήλωσε: “Επικρατεί πανδαιμόνιο εδώ. Αν είχαμε στη διάθεσή μας 10.000 αντίτυπα θα τα είχαμε πουλήσει όλα”.
Το 1930, στην ηλικία των 44, ο D.H. Lawrence πέθανε από φυματίωση, υπερασπιζόμενος μέχρι τέλους το βιβλίο του ενάντια σε εκείνους που τον κατηγορούσαν για πορνογραφία. Μετά βίας θα μπορούσε να έχει φανταστεί τον πάταγο αλλά και τη δικαίωση που θα ακολουθούσαν, τριάντα χρόνια μετά.
Το εξώφυλλο της έκδοσης του 1960 από τον εκδοτικό οίκο Penguin
Μέσα σε έναν χρόνο από το πέρας της δίκης, ο “Εραστής της Λαίδης Τσάτερλι” είχε πουλήσει 2.000.000 αντίτυπα.
Κι όμως, υπήρχε και μια άλλη πλευρά στην ιστορία. Οι περισσότεροι συνηθισμένοι Βρετανοί παρέμεναν συντηρητικοί, με αποτέλεσμα τα μέλη του κοινοβουλίου να λάβουν πολλές επιστολές διαμαρτυρίας.
Στο Εδιμβούργο, αντίτυπα κάηκαν στους δρόμους˙ στην Ουαλία γυναίκες βιβλιοθηκάριοι αρνούνταν να πιάσουν το βιβλίο στα χέρια τους˙ και μια μητέρα έγραψε στον Υπουργό Εσωτερικών αναφέροντας πως η κόρη της ήταν οικότροφη σε σχολείο και πως φοβόταν ότι “οι μαθήτριες που δεν διανυκτέρευαν εκεί μπορεί να έφερναν από έξω το βρομερό αυτό βιβλίο”.
Ο ποιητής Philip Larkin ενδεχομένως να καταλάβαινε αυτούς τους φόβους. Όπως θα κατέγραφε στο ποίημά του Annus Mirabilis… η σεξουαλική αφύπνιση ξεκίνησε το 1963, “μεταξύ του τέλους της απαγόρευσης της Λαίδης Τσάτερλι/ και του πρώτου LP των Beatles”.
Πηγή: OnThisDay.com
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.