Πάει για τέταρτη θητεία ο Μοράλες

Της Χριστίνας Πάντζου (Εφημερίδα των Συντακτών)

Μεγάλο προβάδισμα του Εβο Μοράλες με περίπου δέκα μονάδες διαφορά στις προεδρικές της 20ής Οκτωβρίου στη Βολιβία δίνουν όλες οι δημοσκοπήσεις, με κάποιες να προβλέπουν νίκη του από τον πρώτο γύρο. Μια προοπτική τόσο απτή ώστε τμήματα της αντιπολίτευσης δηλώνουν πως δεν θα αναγνωρίσουν κανένα εκλογικό αποτέλεσμα που θα αναδεικνύει ξανά τον ιθαγενή ηγέτη σε πρόεδρο της χώρας.

Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση του Ipsos, ο Μοράλες και το Κίνημα για τον Σοσιαλισμό (MAS) έχουν ένα 40% στην πρόθεση ψήφου έναντι 22% του βασικού του αντιπάλου Κάρλος Μέσα της Κοινότητας των Πολιτών (CC).

Μια διαφορά που του εξασφαλίζει τη νίκη από τον πρώτο γύρο, καθώς για την επανεκλογή του απαιτείται είτε το 50% + μία ψήφος είτε τουλάχιστον 40% και δέκα μονάδες διαφορά από τον δεύτερο υποψήφιο.

Δύο ακόμη δημοσκοπήσεις το περασμένο Σάββατο –και μάλιστα για αντιπολιτευτικά μέσα– επιβεβαιώνουν την επικράτηση του Μοράλες με δέκα μονάδες διαφορά και με βάση το περιθώριο σφάλματος προβλέπουν μια πιθανή νίκη του από τον πρώτο γύρο.

Το Ipsos διερεύνησε επίσης το δημοσκοπικό σενάριο της προσφυγής σε δεύτερο γύρο (στις 15 Δεκεμβρίου), προβλέποντας ότι και σε αυτή την περίπτωση θα κερδίσει με 47% έναντι 39% του Μέσα.

Ενδιαφέρον έχει ωστόσο μία ακόμη δημοσκόπηση που έγινε άτυπα από το Πανεπιστήμιο Σαν Αντρές και μειώνει τη διαφορά ανάμεσα στους δύο αντιπάλους στο 5,3%, προδιαγράφοντας την προσφυγή σε δεύτερο γύρο και ελπίζοντας παρά προβλέποντας πως σε αυτόν θα ενωθεί η αντιπολίτευση δίνοντας τη νίκη στον Μέσα.

Η δημοσκόπηση αυτή λόγω ελλειμμάτων στη μεθοδολογία της δεν δημοσιοποιήθηκε από το Ανώτατο Εκλογοδικείο, με τον πρύτανη του Πανεπιστημίου, Βάλντο Αλμπαρασίν, να αρνείται τη μεροληψία και να καταγγέλλει «λογοκρισία».

Η αντιπολίτευση

AP Photo / Juan Karita

Ο Αλμπαρασίν, πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Προάσπισης της Δημοκρατίας (CONADE), συμμαχίας κομμάτων και οργανώσεων της αντιπολίτευσης, είναι από τους ηγέτες του κινήματος κατά της επανεκλογής του Εβο Μοράλες.

Είναι επίσης από τους διοργανωτές της «ανοιχτής συνέλευσης» που έγινε στις 10 Οκτωβρίου στη Λα Πας, η οποία μαζί με ανάλογες της Σάντα Κρους και της Κοτσαμπάμπα, οργανωμένες από ΜΚΟ και προσωπικότητες της αντιπολίτευσης, εξέδωσαν «αποφάσεις» με τις οποίες κηρύσσουν παράνομη την υποψηφιότητα του Μοράλες.

Επικαλούνται ότι στο δημοψήφισμα του 2016 επικράτησε το «όχι» στην τροποποίηση της διάταξης του Συντάγματος που απαγορεύει την επ’ αόριστον επανεκλογή του προέδρου.

Ωστόσο, το Συνταγματικό Δικαστήριο το 2017 ενέκρινε τη δυνατότητα να διεκδικήσει ξανά την προεδρία βασισμένο στο άρθρο 256 της Διαμερικανικής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που σύμφωνα με το σκεπτικό του ως διεθνές σύμφωνο υπερτερεί του δημοψηφίσματος.

Κλείνοντας την προεκλογική του εκστρατεία ο Μοράλες κατήγγειλε ότι τμήματα της αντιπολίτευσης «μιλούν για δημοκρατία και απεργάζονται την ανατροπή: κάποιες ομάδες δηλώνουν πως αν κερδίσουμε δεν θα αναγνωρίσουν τα αποτελέσματα».

Είναι ενδεικτικό πως και στις τρεις «συνελεύσεις», οι συμμετέχοντες αποφάσισαν πως σε περίπτωση εκλογικής νίκης του Μοράλες θα ξεκινήσουν καμπάνια πολιτικής ανυπακοής.

Στην ίδια λογική κινείται και ο Κάρλος Μέσα, που μιλώντας στην Deutsche Welle δήλωσε πως δεν αναγνωρίζει την υποψηφιότητα του Μοράλες, «αλλά συμμετέχω στις εκλογές γιατί δεν θα του χαρίσω τις κάλπες, όπως έκαναν οι Βενεζουελάνοι που τις χάρισαν στον τσαβισμό». Επιμένει πως τίποτα δεν έχει κριθεί και πως θα γράψει Ιστορία στις 20 Οκτώβρη, δίχως να έχει διδαχθεί από τη μοίρα που αυτή και τα λαϊκά κινήματα του επιφύλαξαν.

Ο Μέσα ήταν αντιπρόεδρος του Σάντσες δε Λοσάδα όταν έγινε «ο πόλεμος του αερίου», μια λαϊκή εξέγερση που το 2003 εξανάγκασε τον Λοσάδα να παραιτηθεί διαφεύγοντας στο Μαϊάμι. Το Κοινοβούλιο διόρισε τον Μέσα νέο πρόεδρο, αλλά και πάλι εβδομάδες κινητοποιήσεων εναντίον της διακυβέρνησής του και της ιδιωτικοποίησης των υδρογονανθράκων τον ανάγκασαν σε παραίτηση το 2005 και στις πρόωρες εκλογές εκείνης της χρονιάς ο Εβο Μοράλες κέρδισε για πρώτη φορά την προεδρία.

Η οικονομία είναι καταλυτική στις κάλπες και ο Μοράλες έχει ταυτιστεί με την οικονομική σταθερότητα και την πρόοδο για τους πολλούς. Η Βολιβία είναι η χώρα της Λατινικής Αμερικής με τη μεγαλύτερη ανάπτυξη την τελευταία δεκαετία (μέσος ετήσιος ρυθμός 4,9%), με μηδενικό σχεδόν πληθωρισμό, με εθνικοποιημένες τις βασικές υπηρεσίες ώστε να έχουν πρόσβαση όλοι οι πολίτες και με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ να έχει τριπλασιαστεί τα χρόνια που κυβερνά το MAS.

Εθνικοποιήσεις

«Κοιτάξτε τι γίνεται στο Εκουαδόρ. Πρώτα η Αργεντινή και έπειτα το Εκουαδόρ. Αυτό συμβαίνει όταν παραδίνεσαι στο ΔΝΤ. Τι θα είχε συμβεί στη Βολιβία αν ακόμη κυβερνούσε το ΔΝΤ; Τι θα ήταν η οικονομία μας αν δεν είχαμε προχωρήσει στις εθνικοποιήσεις;», δεν χάνει ευκαιρία να λέει στους οπαδούς του.

Με άξονα τις κοινωνικές επενδύσεις, επί των προεδριών του η φτώχεια μειώθηκε από το 60% στο 34% και η ακραία φτώχεια από το 38% στο 15% και η ανισότητα με βάση τον δείκτη Gini έφτασε από το 0,60 στο 0,47.

Ο Μοράλες, ο ιθαγενής συνδικαλιστής ηγέτης των μικροκαλλιεργητών κόκας, που στις 26 Οκτωβρίου κλείνει τα 60 του χρόνια κι έπειτα από σχεδόν 14 χρόνια στην εξουσία χαίρει δημοτικότητας 54%, δεν ανησυχεί για το αν θα νικήσει, όπως λέει στην El Pais.

«Δεν ανησυχώ γιατί οι δημοσκοπήσεις ποτέ δεν μας ευνοούν και κοίτα τι δείχνουν! Και νομίζω ότι θα έχουμε κι άλλες όμορφες εκπλήξεις: ποτέ η νεολαία δεν είχε κινητοποιηθεί τόσο. Και οι ακαδημαϊκοί μάς στηρίζουν. Και η πλειονότητα των ιδιωτικών επιχειρήσεων μετέχει στη διαδικασία αλλαγής. Αν υπάρχει ανησυχία είναι για το αν θα πετύχουμε τα δύο τρίτα των ψήφων».

Μια γυναίκα φορτωμένη με μπόγους περπατά μπροστά σε σκισμένες προεκλογικές αφίσες στο Ελ Αλτο της Βολιβίας. Τα ποσοστά φτώχειας στη χώρα έχουν μειωθεί περίπου κατά το ήμισυ στα χρόνια της διακυβέρνησης από τον Εβο Μοράλες