Ενώ ολόκληρα έθνη κλείνονται σε καραντίνα, απαγορεύονται οι συγκεντρώσεις και οι λειτουργίες σε όλο τον κόσμο και επιστήμονες προειδοποιούν για την εξάπλωση του ιού, η Εκκλησία της Ελλάδος κάνει ασκήσεις βιοπολιτικής στους ναούς.
Του Κωστή Παπαϊωάνου
«Θα μας κόψουν και την εκκλησία; Θα στερηθούμε και τα εγγόνια μας; Μα έτσι, αν γλιτώσουμε από την αρρώστια, θα πεθάνουμε από κατάθλιψη».
Όσοι προσπαθείτε να θορυβήσετε τους δικούς σας ηλικιωμένους, μπορεί αυτές τις μέρες να έχετε ακούσει αντίστοιχα. Αυτά τα λόγια τα ξεπερνάμε με ένα «έλα μάνα, μην πας στην εκκλησία έναν μήνα, δεν είδες τι γίνεται στην Ιταλία;» Έχουμε δίκιο. Καλά κάνουμε και τους πιέζουμε. Όμως, οι μη πιστοί και οι λίγο πιστοί αδυνατούμε να καταλάβουμε το βάθος του θρησκευτικού συναισθήματος.
Αδυνατούμε να αντιληφθούμε πως οι μεγαλύτεροι σε τέτοιες περιόδους λειτουργούν σε safe mode: επαναφέρουν τις πιο βασικές λειτουργίες τους, αγνοούν άλλες εφαρμογές ή προγράμματα.
Η πίστη τους είναι βασική λειτουργία. Δεν προσφέρεται ο ιός για ρηχό αντικληρικαλισμό. Και δεν πρόκειται περί αυτού. Πρόκειται περί επίγνωσης του τεράστιου κοινωνικού ρόλου της Εκκλησίας. Καλείται να καταπραΰνει την αγωνία των πονεμένων και στενεμένων ανθρώπων.
Η Εκκλησία όχι μόνο δεν κάνει ό,τι μπορεί για να σώσει ανθρώπους και να απαλύνει τον πόνο. Κάνει ό,τι μπορεί για το αντίθετο. Κάνει ασκήσεις βιοπολιτικής στους ναούς. Ο κορονοϊός απειλεί να γίνει το βατερλό της. Έλα όμως που δεν μπορεί. Έλα που δεν έχει η ίδια επίγνωση του ρόλου της.
Πάσχει από ξεροκεφαλιά, είναι συντηρητική, προσκολλημένη στο δόγμα. Βλέπουμε και κάτι άλλο: η Εκκλησία δείχνει να χάνει το πιο βασικό της ένστικτο, το ένστικτο επιβίωσης. Η ελλαδική Εκκλησία είναι ένας γερασμένος θεσμός, πάσχει από γεροντικό πείσμα και πτωχαλαζονεία. Προσοχή, δεν μιλώ για την ηλικία των ιεραρχών –υπάρχουν νεότατοι και ευρύνοες ανάμεσά τους. Αγωνιούν, δίνουν μάχη. Μη γενικεύουμε, μην αδικούμε πρόσωπα. Μιλώ για το αγύριστο κεφάλι του ίδιου του θεσμού.
Η επίσημη στάση της Eκκλησίας δεν επιδέχεται πολλές αναγνώσεις. Είναι ένας κακομαθημένος θεσμός, συνηθισμένος να γίνεται το δικό του, θεσμός-άσος στους βυζαντινισμούς, στη σκληρή πολιτική, στις κλειστές πόρτες, στα power games, στα deals, στις απειλές, στα παζάρια. Αν αποφάσιζε να κάνει πολιτική για το Μακεδονικό, τις ταυτότητες ή τα σχολικά βιβλία, να πιέσει υπογείως για την εκκλησιαστική περιουσία, δεν θα είχε κανένα θέμα. Γιατί αυτό για αιώνες είναι το γήπεδό της. Η άσκηση κοσμικής εξουσίας.
Σήμερα όμως απαιτείται το αντίθετο, ένας κόντρα ρόλος. Να συγκεράσει το κοσμικό με το μεταφυσικό σε συνθήκη έκτακτης ανάγκης. Και δεν μπορεί. Αντιμέτωπη με μια ιστορική πρόκληση, αποτυγχάνει παταγωδώς.
Κλείνεται στα συνοδικά μέγαρα, εγκλωβίζεται στην πεισματική άρνηση. Τι κάνουν άλλες Εκκλησίες; Δεν με νοιάζει. Τι λένε οι επιστήμονες; Δεν με νοιάζει; Τι λέει η απλή λογική; Δεν με νοιάζει. Διαβάστε το επίμαχο σημείο 3 της ανακοίνωσης της Ιεράς Συνόδου.
Απερίφραστος βιασμός της λογικής: η Θεία Κοινωνία δεν μεταδίδει ασθένειες γιατί οι πιστοί γνωρίζουν ότι νικά κάθε φόβο. Δηλαδή τι λέει; Δεν κολλάει γιατί ξέρουμε ότι δεν κολλάει. Αυτό, ενώ περιμένουμε πανδημία! Είμαστε μπροστά σε ιστορική δοκιμασία. Όταν τελειώσει η υπόθεση του ιού, θα μείνει πολύς πόνος και απώλειες. Αυτό λένε οι προβλέψεις, μακάρι να διαψευστούν.
Αν τα πράγματα πάνε άσχημα, σε μερικούς μήνες δεν θα είμαστε ίδιοι. Θα κλονιστούν κοινωνικές δομές, θα κλατάρουν κρατικές υποδομές. Θα ζήσουμε αγριάδα, κοινωνικό αυτοματισμό, φυσική επιλογή και παθητική ευθανασία. Θα δοκιμαστούμε όλοι.
Και μετά, πενθούντες, πληγωμένοι και θυμωμένοι, θα κοιτάξουμε τι έκανε καθένας τις ώρες της δοκιμασίας. Ευθύνες θα έχουν πολλοί. Οι αρμόδιοι υπουργοί, αντί να λάβουν μέτρα για τις εκκλησίες, σφυρίζουν αδιάφορα. Δειλοί, μοιραίοι και άβουλοι.
Και πολλοί δημοσιογράφοι συνεχίζουν να διακινούν επικίνδυνες βλακείες. Και η δικαιοσύνη φοβάται να αναζητήσει ποινικές ευθύνες για την έκθεση της δημόσιας υγείας σε κίνδυνο στους ναούς.
Ο κόσμος χάνεται και όλοι αυτοί, έμφοβοι, υποκλίνονται μπροστά στο σκήνωμα. Αλλά επιστρέφουμε στην Εκκλησία. Όχι μόνο δεν κάνει ό,τι μπορεί για να σώσει ανθρώπους και να απαλύνει τον πόνο.
Κάνει ό,τι μπορεί για το αντίθετο. Κάνει ασκήσεις βιοπολιτικής στους ναούς. Ο κορονοϊός απειλεί να γίνει το βατερλό της.
*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.