«Το ζητούμενο είναι αν μετά από όλο αυτό κατορθώσουμε να πάρουμε τους «πολλούς» με το μέρος μας για να διεκδικήσουμε ένα πιο δίκαιο μέλλον»
Ο πλανήτης βιώνει σήμερα μια παγκόσμια υγειονομική κρίση, που δοκιμάζει τις αντοχές των συστημάτων υγείας αλλά και συνολικά τις κοινωνικές δομές των χωρών που πλήττονται. Οι περισσότερες χώρες, όπως η Ελλάδα, λαμβάνουν σκληρά μέτρα για τον περιορισμό των κοινωνικών επαφών. Η Σουηδία ακολουθεί μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση από αυτά τα κράτη, αφού τα σχολεία παραμένουν ανοιχτά, όπως και οι επιχειρήσεις, παρά την καθημερινή ενημέρωση για τα κρούσματα και τα θύματα του ιού. Η κυβέρνηση ζητά από τους πολίτες να αποφεύγουν τις μη-απαραίτητες μετακινήσεις καθώς και από όσους αισθάνονται άρρωστοι ή είναι άνω των 70 ετών να παραμένουν στα σπίτια τους, στο πλαίσιο του εθελοντικού social distancing. Η στάση αυτή προκαλεί ενδιαφέρον, καθώς η Σουηδία θεωρείται από όλον τον κόσμο ότι παρέχει ένα ασφαλές περιβάλλον για όλους τους πολίτες και ένα ενισχυμένο σύστημα κοινωνικών παροχών.
Δημοσιεύουμε στο 3point magazine τη συνέντευξη που πήρε ο Χρήστος Κορολής από την Kajsa Fredholm, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του Αριστερού Κόμματος (Vänsterpartiet) της Σουηδίας, σχετικά με την σημερινή κατάσταση και τις μελλοντικές προκλήσεις.
Πιστεύεις ότι βιώνουμε μια πρωτόγνωρη παγκόσμια υγειονομική κρίση που ξεπερνά τα οικονομικά συστήματα και ιδεολογίες;
Πιστεύω ότι σίγουρα βιώνουμε μια πρωτόγνωρη κρίση, ωστόσο βλέπουμε καθαρά και τις συνέπειες του σκληρού καπιταλισμού. Στη Σουηδία, συστηματικά ιδιωτικοποιούνται τμήματα δημόσιας υγείας, κυρίως πρωτοβάθμιας φροντίδας, φαρμακεία, όπως επίσης και τμήματα της δημόσιας παιδείας. Εδώ και περίπου 15 χρόνια, εφαρμόζονται νεοφιλελεύθερες πολιτικές που μας κάνουν να πιστεύουμε ότι δεν έχουμε πια το δημόσιο σύστημα στα χέρια μας, κυρίως στο βαθμό που το είχαμε πριν.
Νιώθεις λοιπόν, ότι το περίφημο «σουηδικό μοντέλο» όλο και περισσότερο ξεθωριάζει με το πέρασμα των χρόνων;
Αυτή η ερώτηση δεν είναι εύκολο να απαντηθεί. Η Σουηδία παραμένει μια πολύ πλούσια και αυτάρκης χώρα, συγκριτικά με άλλες, έχοντας ωστόσο το μεγαλύτερο ποσοστό οικονομικής ανισότητας ανάμεσα στους «πλούσιους» και όλους τους άλλους. Εδώ και είκοσι περίπου χρόνια, παράγουμε όλο και περισσότερους εκατομμυριούχους και αντίστοιχα, όλο και περισσότερους φτωχούς.
Πώς και σε ποιους τομείς αποτυπώνεται αυτή η διαρκής στροφή;
Αρχικά, οι φτωχοί, ηλικιωμένοι συμπολίτες μας, οι οποίοι βρίσκονται στον πυρήνα του σημερινού προβλήματος, έχουν διπλασιαστεί τα τελευταία 15 χρόνια. Περίπου 15000 από αυτούς αδυνατούν να ζήσουν με τη μηνιαία σύνταξη που λαμβάνουν και συμπληρώνουν το εισόδημά τους με το βοήθημα της πρόνοιας. Ταυτόχρονα, η μεγάλη φορολόγηση στα ψηλά εισοδήματα, που ήταν το βασικό έσοδο του κράτους στο παρελθόν, δεν ισχύει πια. Οι φόροι ιδιοκτησίας και εισοδήματος είναι όλο και λιγότεροι για αυτούς που κατέχουν μεγάλη μερίδα του πλούτου.
Πώς αποτυπώνεται η σημερινή κρίση στον τομέα της υγείας; Υπάρχουν ελλείψεις;
Η Σουηδία είναι μια χώρα όπου όλοι έχουν δωρεάν πρόσβαση στις δομές υγείας. Ωστόσο, οι ιδιωτικοποιήσεις σε αυτόν τον τομέα έχουν αυξήσει τις ταξικές αντιθέσεις, καθώς ο αριθμός των πλουσίων με ιδιωτική ασφάλιση αυξάνεται. Δεν έχουμε πια παραπάνω υγειονομικές κλίνες και ΜΕΘ και επίσης, τα ιδιωτικά φαρμακεία δεν ενδιαφέρονται να έχουν απόθεμα υγειονομικού υλικού, το οποίο ως επί το πλείστων εισάγεται πλέον από την Κίνα, χωρίς να παράγεται εδώ. Έχουμε λιγότερους εργαζόμενους στην υγεία σε σχέση με το παρελθόν και επίσης οι υγειονομικές δομές δεν είναι γεωγραφικά κατανεμημένες με τον καλύτερο τρόπο. Συνολικότερα, εργάτριες και εργάτες με συμβάσεις ελαστικής εργασίας, μετανάστριες ή μετανάστες δεύτερης γενιάς, δεν έχουν το ίδιο εύρος και ποιότητα παροχών. Στη σημερινή δύσκολη περίσταση αν ο αριθμός των νοσούντων από το ιό ανέβει ραγδαία, θα δυσκολευτούμε πολύ να ανταποκριθούμε στο πρόβλημα.
Υπάρχει σχέδιο και δυνατότητα συνεργασίας ιδιωτικών και δημοσίων νοσοκομείων λόγω της κρίσης;
Ως Αριστερό Κόμμα (Vänsterpartiet) έχουμε ήδη προτείνει στο κοινοβούλιο να ψηφιστεί νόμος που θα δίνει την δυνατότητα στις τοπικές κυβερνήσεις να ορίζουν προσωρινά τη λειτουργία των ιδιωτικών νοσοκομείων. Αυτό δεν είναι ιδιαίτερα εύκολο, καθώς η σχέση του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα σε κάθε περιοχή είναι διαφορετική και μερικές φορές περίπλοκη. Στην Στοκχόλμη, όπου υπάρχουν και τα περισσότερα θύματα του ιού η τοπική κυβέρνηση ενεργοποίησε μια τοπική νομοθεσία έκτακτης ανάγκης για τη συμμετοχή των ιδιωτικών εταιριών, επειδή χρειάζονται το προσωπικό των ιδιωτικών νοσοκομείων.
Μέχρι τώρα η Σουηδία αντιμετωπίζει την κρίση με έναν διαφορετικό τρόπο από τα περισσότερα κράτη. Νηπιαγωγεία και δημοτικά είναι ανοιχτά. Μαγαζιά, καφετέριες και μπαρ ακόμα λειτουργούν. Ανησυχεί η σουηδική κοινωνία με αυτή τη στρατηγική;
Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι η κυβέρνηση αυτή τη στιγμή παίρνει ένα ρίσκο το οποίο οι πολίτες αποδέχονται. Ωστόσο, στη Σουηδία υπάρχει διαχρονικά μια βαθιά παράδοση εμπιστοσύνης στους θεσμούς και στην κυβέρνηση. Γι’ αυτό το λόγο στηρίζουμε την εθελοντική κοινωνική απομόνωση όπως θα στηρίξουμε όποια άλλα μέτρα παρθούν. Τα στοιχεία ανακοινώνονται με απόλυτη διαφάνεια και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ανθρώπινη ζωή κρίνεται σημαντικότερη από όποιο οικονομικό όφελος, είναι λοιπόν θέμα διαφορετικής επιστημονικής προσέγγισης και στρατηγικής.
Βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας νέας μεγάλης οικονομικής κρίσης αλλά και μιας κρίσης εμπιστοσύνης των πολιτών του δυτικού κόσμου απέναντι σε ό,τι αποκαλούμε κοινωνικό κράτος. Πώς πιστεύεις ότι πρέπει να ετοιμαστούμε για την επόμενη μέρα;
Η οικονομική κρίση θα μας αφορά όλους, είναι όμως από τις στιγμές που πραγματικά νιώθω ευγνωμοσύνη που οι συμπολίτες μου πριν από μερικά χρόνια ψήφισαν κατά της ένταξής μας στο Ευρώ και την ευρωζώνη. Συνολικά, το ζητούμενο είναι αν μετά από όλο αυτό όλοι εμείς που πιστεύουμε στην ισότητα κατορθώσουμε να πάρουμε τους «πολλούς» με το μέρος μας για να διεκδικήσουμε ένα καλύτερο κοινωνικό κράτος, ένα πιο δίκαιο μέλλον.
Ως στέλεχος αριστερού κόμματος ελπίζεις ότι τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα μπορούν να ριζοσπαστικοποιηθούν μέσα από αυτή τη συγκυρία;
Ελπίζω ότι τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα να πάρουν μια ριζοσπαστική ώθηση, αν και μέχρι στιγμής – και με παράδειγμα την Σουηδία – ακολουθούν τον αντίθετο δρόμο. Τα αριστερά κόμματα θα είμαστε εδώ για να εκφράζουμε τα δίκαια κοινωνικά αιτήματα, αλλά είμαστε εδώ και για να συνεργαστούμε μαζί τους, εφόσον ανακόψουν τη νεοφιλελεύθερη στροφή που έχουν πάρει εδώ και χρόνια. Η επιλογή είναι δική τους.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.