Η πανδημία που βρίσκεται σε εξέλιξη έστρεψε το ενδιαφέρον και τις ελπίδες όλων στη δουλειά επιστημόνων, ερευνητών για τη δημιουργία θεραπειών και εμβολίων. Η απότομη αύξηση του ενδιαφέροντος είχε σαν θετική συνέπεια και την αύξηση των πόρων για την έρευνα στη βιοτεχνολογία. Ta εμβόλια mRNA είναι ένας νέος τύπος εμβολίων που έχουν προκαλέσει έντονο διάλογο. Λίγοι γνωρίζουν ότι η συγκεκριμένη έρευνα ήταν για δεκαετίες στη δυσμένεια, όπως και την ιστορία της Katalin Kariko μιας γυναίκας επιστήμονα από την Ουγγαρία, η οποία υποστήριξε με αφοσίωση την ιδέα των θεραπειών RNA.
Το παρακάτω αισιόδοξο άρθρο του Andreas Kluth σχετικά με τα εμβόλια mRNA δημοσιεύτηκε πριν λίγες μέρες στο Bloomberg.
Το βαθύτερο σκοτάδι είναι λίγο πριν την αυγή, λένε. Το παρόν είναι σίγουρα σκοτεινό. Οι πιο μεταδοτικές μεταλλάξεις του ιού SARS-CoV-2, που προέρχονται από τη Βρετανία και τη Νότια Αφρική, θα επιδεινώσουν την πανδημία πριν ο μαζικός εμβολιασμός να μπορέσει να την βελτιώσει.
Όμως, ρίξτε άλλη μια ματιά σε αυτά τα νέα εμβόλια και μετά συλλογιστείτε την αυγή που έρχεται – όχι μόνο τις πρώτες ακτίνες της στους επόμενους μήνες αλλά και το λαμπερό φως των μελλοντικών χρόνων και δεκαετιών. Φαίνεται όλο και πιο πειστικό ότι τα ίδια όπλα που θα χρησιμοποιήσουμε για να νικήσουμε τον Covid-19 μπορούν να εξοντώσουν ακόμα πιο ειδεχθής δολοφόνους – συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου, που σκοτώνει σχεδόν 10 εκατομμύρια ανθρώπους τον χρόνο.
Τα πιο πολλά υποσχόμενα εμβόλια για τον Covid χρησιμοποιούν νουκλεϊκά οξέα που ονομάζονται αγγελιοφόρο (messenger) RNA, ή απλώς mRNA. Το ένα εμβόλιο είναι αυτό που προέρχεται από την Γεμανική εταιρεία BioNTech SE και τον Αμερικανό εταίρο της Pfizer Inc. Το άλλο είναι από την Αμερικανική εταιρεία Moderna Inc. (η κανονική της γραφή ήταν ModeRNA). Ένα άλλο είναι καθοδόν από την CureVac NV, με έδρα επίσης την Γερμανία.
Τα συνηθισμένα εμβόλια είναι συνήθως ανενεργοί ή εξασθενημένοι ιοί οι οποίοι, όταν εγχύονται στο σώμα, ενεργοποιούν την ανοσοποιητική απόκριση που μπορεί αργότερα να προστατέψει εναντίον του ζωντανού παθογόνου στελέχους. Όμως, η διαδικασία κατασκευής αυτών των εμβολίων απαιτεί διάφορες χημικές καλλιέργειες και καλλιέργειες κυττάρων. Αυτό παίρνει χρόνο και δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για μόλυνση.
Τα εμβόλια mRNA δεν έχουν αυτά τα προβλήματα. Καθοδηγούν το ίδιο το σώμα να δημιουργήσει τις αμυντικές πρωτεΐνες – σε αυτή την περίπτωση, εκείνες που περιτυλίσσουν το ιικό RNA του SARS-CoV-2. Το ανοσοποιητικό σύστημα μετά πλησιάζει αυτά τα αντιγόνα, εξασκούμενο για τη μέρα που οι ίδιες πρωτεΐνες θα εμφανιστούν μαζί με τον κορονοϊό.
Σε αυτό έγκειται η μεγαλύτερη υπόσχεση του mRNA: Μπορεί να πει στα κύτταρά μας να δημιουργήσουν όποια πρωτεΐνη θέλουμε, συμπεριλαμβανομένων των αντιγόνων για πολλές άλλες ασθένειες πέρα από τον Covid-19.
Στην καθημερινή του λειτουργία, το mRNA λαμβάνει πληροφορίες από τον μοριακό του ξάδερφο, το DNA, που βρίσκεται στον πυρήνα των κυττάρων μας. Μέρη του γονιδιώματος αντιγράφονται, τα οποία το mRNA μεταφέρει στο κυτταρόπλασμα, όπου μικρά κυτταρικά εργοστάσια που ονομάζονται ριβοσώματα χρησιμοποιούν την πληροφορία για να παράγουν πρωτεΐνες.
Η BioNTech και η Moderna συντόμευσαν αυτή τη διαδικασία, παρακάμπτοντας όλη αυτή τη χρονοβόρα δουλειά στον πυρήνα με το DNA. Αντί γι’ αυτό, εκείνοι βρήκαν πρώτα τι πρωτεΐνη χρειάζονταν – για παράδειγμα, μια ακίδα στο περίβλημα γύρω από τον ιό. Μετά βρήκαν την ακολουθία αμινοξέων που φτιάχνει την πρωτεΐνη. Από αυτό προέρχονται και οι ακριβής πληροφορίες που πρέπει να δίνει το mRNA.
Αυτή η διαδικασία μπορεί να είναι σχετικά γρήγορη, ο οποίος είναι και ο λόγος που πήρε λιγότερο από έναν χρόνο για τη δημιουργία των εμβολίων, ρυθμός που δεν θα μπορούσαμε ούτε να τον φανταστούμε στο παρελθόν. Είναι επίσης γενετικά ασφαλές – το mRNA δεν μπορεί να εισέλθει στον πυρήνα και να αλλοιώσει τα γονίδια στο DNA μας.
Ερευνητές από το 1970 είχαν την διαίσθηση ότι μπορείς να χρησιμοποιήσεις αυτή την τεχνική για να καταπολεμήσεις όλα τα είδη ασθενειών. Όμως, ως συνήθως στην επιστήμη, χρειάζονταν τεράστια χρηματικά ποσά, πολύ χρόνο και υπομονή για να ξεπεραστούν όλα τα προβλήματα που μεσολαβούν. Μετά από μια δεκαετία ενθουσιασμού, το mRNA έγινε ακαδημαϊκά παλιομοδίτικο στα 90s. Η πρόοδος φάνηκε να σταματά. Το βασικό εμπόδιο ήταν ότι η έγχυση mRNA σε ζώα συχνά προκαλούσε θανάσιμες φλεγμονές.
Την ιδέα εισήγαγε η Katalin Kariko — μια επιστήμονας από την Ουγγαρία που μετανάστευσε στις ΗΠΑ στα 80s και αφιέρωσε ηρωικά ολόκληρη την καριέρα της στο mRNA, στα πάνω και τα κάτω του. Στα 90s, έχασε τη χρηματοδότηση, υποβιβάστηκε από τη θέση της καθηγήτριας, ο μισθός της περικόπηκε και υπέστη πλήγμα. Αλλά έμεινε προσκολλημένη σε αυτό. Έπειτα από τη δική της μάχη με τον καρκίνο, έκανε την κρίσιμη υπέρβαση.
Στα 00s, εκείνη και ο συνεργάτης της στην έρευνα διαπίστωσαν ότι αλλάζοντας την ουριδίνη, ένα από τα «γράμματα» του RNA, μπορεί να αποφευχθεί η πρόκληση φλεγμονής χωρίς να διακινδυνεύσουν με άλλον τρόπο των κώδικα. Τα ποντίκια έμειναν ζωντανά.
Η μελέτη της διαβάστηκε από τον επιστήμονα στο πανεπιστήμιο του Stanford, Derrick Rossi, ο οποίος αργότερα ήταν ο συν-ιδρυτής της Moderna. Επίσης έτυχε της προσοχής του Ugur Sahin και της Ozlem Tureci, δύο ογκολόγων που ήταν σύζυγοι και συν-ίδρυσαν τη BioNTech. Κατοχύρωσαν την τεχνολογία της Karikο και την προσέλαβαν. Από την αρχή, ενδιαφέρονταν περισσότερο στην θεραπεία του καρκίνου.
Τα σημερινά όπλα εναντίον του καρκίνου θα φαίνονται μια μέρα τόσο πρωτόγονα σαν λίθινα τσεκούρια σε χειρουργείο. Για να σκοτώσεις ένα κακοήθη όγκο, τον χτυπάς γενικώς με ακτινοβολία και χημικά, καταστρέφοντας πολύ άλλο ιστό στη διαδικασία.
Ο καλύτερος τρόπος για να καταπολεμηθεί ο καρκίνος, όπως διαπίστωσαν οι Sahin and Tureci, είναι να μεταχειρίζεσαι τον κάθε όγκο ως γενετικά μοναδικό και να εκπαιδεύεις το ανοσοποιητικό σύστημα κάθε μεμονωμένου ασθενή εναντίον αυτού το συγκεκριμένου εχθρού. Μια ιδανική δουλειά για το mRNA. Βρίσκεις ένα αντιγόνο, παίρνεις το αποτύπωμά του, αντιστρέφεις τον μηχανισμό των κυτταρικών εντολών για να στοχεύσεις τον υπαίτιο και αφήνεις το σώμα να κάνει τα υπόλοιπα.
Κοιτάζοντας τις μελέτες της Moderna και της BioNTech που βρίσκονται σε εξέλιξη, περιλαμβάνουν δοκιμές φαρμάκων για καρκίνους του στήθους, του προστάτη, του δέρματος, του παγκρέατος, του εγκεφάλου, του πνεύμονα και άλλων ιστών, όπως επίσης εμβόλια εναντίον πολλών από τη γρίπη έως Ζίκα και λύσσα. Οι προοπτικές φαίνονται καλές.
Πρέπει να παραδεχθούμε ότι η πρόοδος είναι αργή. Μέρος της εξήγησης που δίνουν ο Sahin και η Tureci είναι ότι οι επενδυτές σε αυτόν τον τομέα πρέπει να βάλουν μυριάδες κεφάλαιο και μετά να περιμένουν για περισσότερο από μια δεκαετία, πρώτα για τις δοκιμές, μετά για ρυθμιστικές άδειες. Στο παρελθόν, πολύ λίγοι είχαν αυτή τη διάθεση.
Ο Covid-19, καλώς εχόντων των πραγμάτων, μπορεί να υπερπληρώσει αυτές τις διαδικασίες. Η πανδημία έχει οδηγήσει σε ένα μεγάλο ντεμπούτο των εμβολίων mRNA και την ξεκάθαρη επιβεβαίωση της αρχικής ιδέας. Ήδη, υπάρχουν φήμες για κάποιο βραβείο Νόμπελ στην Kariko. Από εδώ και πέρα, το mRNA δεν θα έχει προβλήματα χρηματοδότησης, προσοχής ή ενθουσιασμού – από τους επενδυτές, τους ρυθμιστές και τους νομοθέτες.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η τελική ευθεία θα είναι εύκολη, αλλά σε αυτή τη σκοτεινή ώρα, επιτρέπεται να απολαμβάνουμε το φως που ανατέλλει.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.