Πέρυσι, τέτοια εποχή περίπου, είχα ποστάρει ένα δίστιχο που πήγαινε πολύ στην εποχή: το χειμώνα ετούτο / άμα τον πηδήσαμε / γι’ άλλα δέκα χρόνια / άιντε καθαρίσαμε*.
Επειδή ήμουν είτε αφελής, είτε υπεραισιόδοξος, πίστευα ότι πλησιάζαμε στον λεγόμενο “πάτο του βαρελιού”, ότι ο περασμένος χειμώνας θα ήταν ο πιο δύσκολος και θα ακολουθούσε η (αργή, αναιμική αλλά αισθητή που λένε και οι οικονομικοί αναλυτές) ανάκαμψη.
Αυτή ήταν και η κυρίαρχη άποψη: το 2012 θα ήταν η χειρότερη χρονιά, αλλά και η τελευταία της βαθιάς ύφεσης. Εξάλλου, από τότε ακούγονταν φωνές -ακόμη και εντός της τρόικας- ότι η ελληνική οικονομία δεν αντέχει άλλα υφεσιακά μέτρα, δηλαδή νέους φόρους και περικοπές σε μισθούς και συντάξεις.
Έπεσαν όλοι έξω, κυβέρνηση, τρόικα, αναλυτές κι εγώ μαζί με τους υπόλοιπους αφελείς ή/και υπεραισιόδοξους. Η ύφεση ξεπέρασε κάθε πρόβλεψη, τα νέα μέτρα ήρθαν και ήταν ακόμη πιο σκληρά. Μπορεί να το δει κανείς από “αντιμνημονιακή” σκοπιά (“τα-ξένα-συμφέροντα-μάς-οδηγούν-σε-βαθύτερη-εξαθλίωση-για-να-ολοκληρώσουν-το-νεοφιλελεύθερο-πείραμά-τους-ξυπνάτε-πατριώτες”) αλλά και από “μνημονιακή” (“αφού-δεν-κάναμε-καμία-διαρθρωτική-αλλαγή-πώς-να-αποφύγουμε-τις-περικοπές-ρε-παιδιά”). Δεν έχει σημασία. Το ’12 σχεδόν πέρασε, τον “πάτο” δεν τον είδαμε, και τώρα δεν υπάρχει κανείς που να περιμένει την ανάκαμψη το ’13.
Είναι κωμικοτραγικό να θυμάται κανείς τις αμέτρητες προβλέψεις που έχουν γίνει κατά καιρούς για την πολυπόθητη έξοδο από την δημοσιονομική κρίση. Όταν υπογράφηκε το πρώτο Μνημόνιο, ο τότε υπουργός Οικονομικών επέμενε ότι το 2012, ίσως και στο δεύτερο εξάμηνο του 2011 (!) θα μπορέσουμε να δανειστούμε από τις αγορές. Σήμερα βέβαια συνεχίζουμε να κοιτάμε τα spreads μόνο για πλάκα.
Όταν ψηφιζόταν το Μεσοπρόθεσμο, πέρα από τις διαβεβαιώσεις περί “τελευταίων μέτρων” (αυτές δεν τις πίστευαν πολλοί ακόμη και τότε), δίνονταν επίσημες προβλέψεις για οριακή ανάκαμψη το 2013. Με το νέο έτος να πλησιάζει, δεν χρειάστηκε να κοιτάξουμε τον προϋπολογισμό: η ύφεση παρατείνεται για άλλο ένα χρόνο, η ανάπτυξη θα έρθει το ’14, υποστηρίζουν τώρα.
Η κυβέρνηση έχει ποντάρει τα πάντα στη δόση-μαμούθ των 44 δισεκατομμυρίων Ευρώ την οποία, όπως όλα δείχνουν, θα λάβουμε τον Δεκέμβριο. Το υπουργείο Οικονομικών και η τρόικα ελπίζουν ότι η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών -για την οποία θα χρησιμοποιηθεί το μεγαλύτερο μέρος της δόσης- θα οδηγήσει στην ανάκτηση της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία.
Θετικά, λένε, θα συμβάλλει και η πληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, ενώ ένα μικρό μέρος των χρημάτων θα διατεθεί για συγκεκριμένες αναπτυξιακές δράσεις. Κι αν όλα αυτά πετύχουν, το σχέδιο προβλέπει περιορισμό της ύφεσης στο 4,5% του χρόνου.
Όπως έχει δείξει η εμπειρία, είναι πάρα πολύ εύκολο να καθίσει κανείς στη γωνία και να περιμένει να διαψευστούν και πάλι οι προβλέψεις. Γι’ αυτό και είναι η καλύτερη εποχή να είναι κανείς στην αντιπολίτευση: δεν έχεις παρά να φωνάζεις για την αποτυχία της κυβέρνησης και των Μνημονίων κάθε φορά που ανακοινώνεται νέο ποσοστό-ρεκόρ στην ανεργία, κάθε φορά που έμποροι, βιοτέχνες ή συνδικαλιστές δημοσιοποιούν δραματικές στατιστικές, κάθε φορά που διαμαρτύρεται (δικαίως ή αδίκως) οποιαδήποτε κοινωνική ομάδα.
Φαίνεται όμως ότι η καταγγελία δεν αρκεί πια. Καταγγέλλει η Αριστερά, όμως το ίδιο και πιο δυνατά καταγγέλλουν οι διάφοροι “μας-ψεκάζουν-για-να-επιβάλλουν-τη-νέα-τάξη-πραγμάτων” και “να-ξεβρομίσει-ο-τόπος”. Ο κόσμος ξέρει πολύ καλά ότι τα πράγματα πάνε άσχημα και ότι -κατά πάσα πιθανότητα- θα πάνε ακόμη χειρότερα του χρόνου: δεν θα ακολουθήσει κανέναν απλά και μόνο επειδή του υπενθυμίζει την τραγωδία που ζει. Κι αν μέχρι πέρυσι έφτανε να πει κάποιος “όχι σε όλα” για να διπλασιάσει τα ποσοστά του, τον χειμώνα ετούτο ζητούνται επειγόντως αντιπροτάσεις.
ΥΓ. Ευτυχώς η κυβέρνηση φροντίζει να μας προσφέρει λίγο γέλιο που και που. Το κόστος των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας ήταν 8,486 δις Ευρώ, απάντησε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας σε σχετική ερώτηση του ΣΥΡΙΖΑ. Το υπουργείο του, βέβαια, είχε άλλη άποψη το 2005, αφού σύμφωνα με αναλογιστική μελέτη που είχε γίνει τότε το κόστος ξεπέρασε τα 13 δις – για να μην αναφέρουμε ανεπίσημους υπολογισμούς. Τα έχουμε γράψει και τα στοιχεία είναι διαθέσιμα με δύο γκουγκλαρίσματα, που λέει ο λόγος. Οπότε εκλαμβάνουμε την απάντηση του αναπληρωτή υπουργού ως ανέκδοτο. Καλό!
* Διονύσης Σαββόπουλος, Το Χειμώνα Ετούτο.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.