Του Παύλου Μαργαρίτη
Λίγες ώρες μας χωρίζουν μονάχα από το θάνατο του Φιντέλ Κάστρο, ενός ανθρώπου η παρουσία του οποίου αδιαμφισβήτητα άφησε τα σημάδια της στον 20ο αιώνα, και ήδη γράφονται πολλά.
Τα ΜΜΕ εν χορώ μεταδίδουν τις εξελίξεις, ενώ δεν είναι λίγα εκείνα τα οποία “έπαιξαν” στα σήματα τους διάσημα αποφθέγματα του αποθανόντος. (βλ. BBC – για να μη νομίζουν οι εδώ θηρευτές των Like ότι με την τέτοια αναπαραγωγή ρητών επιτέλεσαν κάτι επαναστατικό). Στον αντίποδα, τα αντανακλαστικά των social media δεν μένουν στην είδηση και στην αίσθηση που προκάλεσε αλλά προχωρούν και στον αναλυτικό σχολιασμό. Άλλωστε δε γνωρίζουν χρονικό όριο -όπως η έκδοση φύλλου, κάτι που στέρησε σε μέρος του Κυριακάτικου Τύπου την συμπερίληψη του γεγονότος- ενώ εγγυώνται και την πολυφωνία.
Οι σχολιαστές εναρμονίζονται με τον παγκόσμιο παλμό και παίρνουν θέση. Ως εδώ καλά. Τα εκατέρωθεν αμιγώς ιδεολογικά ακροατήρια αραδιάζουν τα σχετικά ευχολόγια ή υβρεολόγια. Εύκολα, επιλέγει κανείς πόσο “χώρο” δίνει μέσω των προφίλ της κοινωνικής δικτύωσης σε όποια άποψη. Στρατευμένη άποψη. Αναμενόμενο στη συγκυρία.
Όμως, τελικά, εδώ εγείρεται και ο προβληματισμός, η “συζήτηση” μένει εκεί και … μπαίνουν όροι στον πλουραλισμό και την πολυφωνία. Όπως παρατηρείται σε αρκετές ανάλογες περιπτώσεις το ιδεολογικά προσανατολισμένο κοινό δηλητηριάζει κάθε διαλογική διάθεση έως και την ίδια την κριτική σκέψη. Οι δε εικόνες των timeline γεμίσανε ξάφνου τουφέκια κι ένα κλίμα εύθυμου μιλιταρισμού.
Αν συνοδεύσεις το αποχαιρετιστήριο μήνυμα σου (αλήθεια γιατί είναι τόσοι οι έχοντες την ανάγκη να συντάξουν ένα τέτοιο μήνυμα;) στον εκλιπόντα ηγέτη με το να εκφράζεις την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο βαφτίζεσαι κομουνιστής. Αν πάλι, ασκήσεις κριτική -γόνιμη ή μη- στο καθεστώς Κάστρο χαρακτηρίζεσαι φιλελεύθερος.
Στην καλύτερη περίπτωση.
Ο σεβασμός στο πρόσωπο του Φιντέλ Κάστρο μοιάζει να εξαντλείται, με άλλα λόγια, και από τους ίδιους τους οπαδούς του, και αναφέρομαι ακριβώς σε όσους δεν τήρησαν ούτε τα προσχήματα του διαλόγου σε ακόμα μία αντιπαράθεση ανά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Όχι, δε θεωρώ ότι τα επιχειρήματα χωρίζονται σε δεξιά και αριστερά – τα πρότυπα και τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται στην αξιολόγηση των επιχειρημάτων και των μορφών συλλογισμού μελετώνται στη Λογική. Και στη δική μου, τουλάχιστον, λογική δε συμπεριλαμβάνονται όρια “σταδίων” και συνταγών του περασμένου αιώνα.
Σεβασμός, λοιπόν, γι’ αυτόν που έφυγε, και με την έννοια του στοιχείου αυτού ως προϋπόθεση μιας διαλεκτικής. Σεβασμός όμως και για την κουβανέζικη κοινωνία, η οποία μέτρησε πολλά θύματα κατά τη διάρκεια, τη μακρά διάρκεια, της εξουσίας του Κάστρο και των διαδόχων του (περί της οικογενείας ο λόγος).
Είναι δεδομένο πως πολιτικοί αντίπαλοι έως ποιητές και συγγραφείς διώχθηκαν υπό αυτό το καθεστώς. Είναι δεδομένο ότι Τσε, Φιντέλ και Ραούλ διακατέχονταν από έναν ομοφοβικό παροξυσμό και το διαμήνυσαν ξεκάθαρα με τα ειδικά στρατόπεδα συγκέντρωσης που θα αναλάμβαναν όσους παραστρατούσαν από τα “επαναστατικά καθήκοντα”. Είναι δεδομένο ότι οικογένειες θυμάτων αυτού του ολοκληρωτισμού, αναρχικοί και ελευθεριακοί αγωνιστές μεταξύ άλλων, όσοι φυλακίστηκαν ή βασανίστηκαν δε θα αποστείλουν κάρτες συλλυπητηρίων.
Και, για εμένα, είναι δεδομένο ότι ΑΥΤΗ η αφήγηση θα πρέπει να είναι το εναρκτήριο μήνυμα όσων σχολιάζουν για τα σύγχρονα επιτεύγματα του κρατικού μηχανισμού στο μακρινό νησί. Η μυθοποίηση δε μπορεί παρά να συσκοτίσει τα όποια κριτήρια και η απώλεια της ψύχραιμης προσέγγισης δεν μπορεί να είναι εποικοδομητική και να αποφέρει διδάγματα για το μέλλον.
Η ιδεολογική μυωπία άλλων έφτασε να αιτείται νέο μαύρο στην κρατική τηλεόραση, μία ανατριχιαστική παραίνεση που ούτε ως χιούμορ δε μπορεί να εκληφθεί, καθώς η τελευταία έσπευσε να χαρακτηρίσει τον Φιντέλ “αμφιλεγόμενο”. Χαρακτηρισμός ο οποίος αμυδρά ακουμπάει σε αρνητικό πρόσημο, ενώ είναι αποδεκτή από … τους ίδιους τους κουβανούς!
Το πλέον νηφάλιο σχόλιο, προτού αρχίσουν εκτενέστερες και ακαδημαϊκές προσεγγίσεις.
Προς δε όσους ωρύονται και νουθετούν για τα θετικά του “υπαρκτού”, για “μαύρο”, έχοντας ως επιχείρημα το ότι ο Φιντέλ Κάστρο αποτέλεσε και αποτελεί φάρο ελπίδας, να θυμίσουμε τι συμβαίνει όταν εναποτίθεται η μοίρα των λαών στην προσμονή της και μόνο, υποδεικνύοντας το πολύ πρόσφατο παρελθόν του τόπου.
Αντί επιλόγου, σύντομο απόσπασμα από το “Cuban Anarchism : The history of a movement”, του Frank Fernandez, μέλους του εξόριστου MLC (Ελευθεριακό Κίνημα Κούβας). Δεν παραθέτω περισσότερα για την εξουσιομανή πλούσια γραφειοκρατία της Κούβας από το παρόν, προσπαθώντας ακριβώς να απεκδυθώ των άκριτων και θολών συμπερασμάτων. Το παρακάτω όμως και αφού τα εκατοντάδες post “ξέχασαν”, μνημονεύει, ενδεικτικά, την εξόντωση κάποιων εκ των αντιφρονούντων:
“Σύμφωνα με τον αναρχικό Casto Moscú, πέραν του Augusto Sánchez, οι παρακάτω σύντροφοι δολοφονήθηκαν από την κυβέρνηση Κάστρο: οι Rolando Tamargo, Sebastián Aguilar, Jr. και Ventura Suárez εκτελέστηκαν. Ο Eusebio Otero βρέθηκε νεκρός στο κελί του. Ο Raúl Negrin, βασανισμένος μέχρις ορίων, αυτοπυρπολήθηκε. Πολλοί συνελήφθησαν και βρέθηκαν στη φυλακή, ανάμεσα τους οι: Modesto Piñeiro, Floreal Barrera, Suria Linsuaín, Manuel González, José Aceña, Isidro Moscú, Norberto Torres, Sicinio Torres, José Mandado Marcos, Plácido Méndez, και Luis Linsuaín – οι δύο τελευταίοι είχαν διατελέσει και αξιωματούχοι του επαναστατικού στρατού. Ο Francisco Aguirre πέθανε στην φυλακή. Ο José Álvarez Micheltorena, πέθανε λίγες εβδομάδες αφού βγήκε από τη φυλακή. Ο Victoriano Hernández καταπονημένος και έχοντας χάσει την όραση του από τα βασανιστήρια, αυτοκτόνησε. (…) ”.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.