Κείμενο από τη Συνέλευση Δημοσιογράφων Κατάληψη ΕΣΗΕΑ
Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ
μεγάλα κ’ υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη.
Και κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώ.
Άλλο δεν σκέπτομαι: τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη·
διότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχον.
A όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω.
Aλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον.
Aνεπαισθήτως μ’ έκλεισαν από τον κόσμον έξω.
Κωνσταντίνος Π. Καβάφης, «Τείχη»
Οι γραμμές αυτές συντάσσονταν εν αναμονή του νέου μηνύματος του πρωθυπουργού προς τους πολίτες για τα νέα μέτρα κατά της εξάπλωσης του κορωνοϊού την Κυριακή 22/3. Ένα μήνυμα που ακόμα και να μην περιελάμβανε την εξαγγελία της ολικής απαγόρευση κυκλοφορίας (η οποία τελικά ανακοινώθηκε, όπως ακριβώς είχαν «διαρρεύσει» ώρες πριν τα ΜΜΕ, λειτουργώντας ακόμη μια φορά ως τα ανεπίσημα γραφεία Τύπου του κράτους) αυτή έχει ήδη επιβληθεί στη συλλογική συνείδηση.
Αναμφίβολα οι συνθήκες οι οποίες βιώνουμε είναι πρωτόγνωρες και οι απολήξεις των όσων συμβαίνουν θα αγγίξουν κάθε πτυχή της ζωής μας. Ήδη η καθημερινότητα και οι ρυθμοί της, τους οποίους μισούσαμε γιατί καλώς ή κακώς είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με την μισθωτή εργασία και τους καταναγκασμούς της, έχουν δεχθεί ένα καίριο πλήγμα. Κοινωνικές σχέσεις, συλλογικές διεργασίες, προσωπικός χρόνος και χώρος. ‘Όλα πλέον περνούν μέσα από το πρίσμα του ατόμου και της ευθύνης του. Απέναντι στο «συλλογικό καλό» που θα πρέπει να το προστατεύσει ο καθένας μέσα από την ιδιώτευση και το κλείσιμο στους τέσσερις τοίχους. Και φυσικά αυτό ισχύει μόνο για όσους έχουν αυτή την δυνατότητα. Μετανάστριες και μετανάστες, άστεγοι, τοξικοεξαρτημένοι, κρατούμενοι στις φυλακές ενδεχομένως να αποτελούν για την κρατική διαχείριση και μία παράπλευρη απώλεια. Μπροστά στη σωτηρία των χρήσιμων και των παραγωγικών.
«Η εξάπλωση της πανδημίας ενός άγνωστου, μέχρι σήμερα ιού, έχει επιφέρει ένα ολοκληρωτικό lock down στην καπιταλιστική αλυσίδα». Είναι όμως έτσι στην πραγματικότητα; Ας προσπαθήσουμε να αποκρυπτογραφήσουμε όσα συμβαίνουν τις τελευταίες εβδομάδες.
Ατομική ευθύνη και υπευθυνότητα
Από μία απλή κουβέντα που γινόταν σε παρέες, χώρους εργασίας, συνελεύσεις, διασκέδαση, κτλ για το «τι πρέπει να κάνουμε για να προστατευτούμε από τον ιό, που πλήττει τις ευπαθείς ομάδες» και το «η τηλεργασία στην εποχή του ίντερνετ θα έπρεπε να έχει καθολική ισχύ εν μέσω πανδημίας» η συζήτηση πέρασε σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο.
Πολύ γρήγορα και επιθετικά από επίσημα κρατικά χείλη (με πολιτική και επιστημονική ταυτότητα) οι ανακοινώσεις για περιστολή ατομικών ελευθεριών έπεφταν σαν καταιγίδα. Αρχικά ήρθαν με την απαγόρευση των καρναβαλιών. Πολλοί γέλασαν. «Στην Ελλάδα δεν συμβαίνουν αυτά». Κάθε μέτρο ζυγιζόταν από τα κρατικά επιτελεία ανάλογα με την πειθάρχηση του πληθυσμού σε αυτά. Οι ανακοινώσεις νέων κρουσμάτων (αργότερα νοσούντων που διασωληνώθηκαν ή μεταφέρθηκαν σε ΜΕΘ ή ακόμα και νεκρών) ερχόντουσαν χέρι-χέρι με μία νέα ανακοίνωση.
Γρήγορα τα επιχειρήματα της ακραίας παρέμβασης του κράτους στην κοινωνικοοικονομική ζωή (κλείσιμο καταστημάτων εστίασης και διασκέδασης, απαγόρευση συναθροίσεων σε κλειστούς χώρους, απαγόρευση συναθροίσεων σε ανοικτούς χώρους από δέκα άτομα και πάνω και επιβολή χρηματικού προστίμου) απέκτησαν τη μορφή επιθετικής νουθεσίας.
Και όλο αυτό το διάστημα καμία κουβέντα για το πώς προετοιμάζεται το δημόσιο σύστημα υγείας να αντιμετωπίσει αυτό που έρχεται. Καμία νύξη για το αν οι άνθρωποι της πρώτης γραμμής (υγειονομικοί, μεταφορείς, εργαζόμενοι σε σούπερ μάρκετ και καταστήματα τροφίμων) έχουν τα “πολεμοφόδια” αρχικά για να μην νοσήσουν και αφετέρου για να κάνουν όσο καλύτερα γίνεται τη δουλειά τους.
Και κάπως έτσι την ευθύνη που έχει το κράτος ως προς τις ελλείψεις του δημοσίου συστήματος υγείας και τον κίνδυνο στον οποίο θέτει τόσο εργαζόμενους όσο και ασθενείς, προσπαθεί να τη μετακυλίσει στον καθένα και καθεμία από εμάς ως αποκλειστική ευθύνη, επειδή δήθεν δεν συμμορφωθήκαμε με τα μέτρα. Εκείνοι οι απερίσκεπτοι που «θα πάρουν στο λαιμό τις μανάδες και τους πατεράδες τους». Εκείνοι που «δεν σέβονται την προσπάθεια όσων παλεύουν για τη σωτηρία μας». Εκείνοι που «νομίζουν ότι η κατάσταση είναι χαβαλές». Εκείνοι που τελικά «δεν μένουν σπίτι». Όχι πως δεν υπήρξαν και δεν υπάρχουν και τέτοια. Αλλά οι διαχρονικές κρατικές ευθύνες ενός αποτυχημένου κράτους δεν μπορούν να ξεπλυθούν πάνω στις πλάτες ενός μειοψηφικού παρτακισμού ο οποίος υπήρξε για δεκαετίες στην Ελλάδα προβεβλημένη και πολλές φορές επιβραβευμένη συμπεριφορά στα πλαίσια του ατομισμού και του νεοφιλελεύθερου Εαυτού ως κεφάλαιο.
Ας δούμε όμως λίγο την κατάσταση μακριά από τον παραμορφωτικό καθρέφτη της εξουσίας και των διλημμάτων που δεν έχουν απάντηση. Ή μάλλον έχουν, την πιο βολική για τους έχοντες.
«Εικόνες με ουρές στα διόδια»; Η πραγματικότητα ήρθε από τα χείλη των διαχειριστριών εταιρειών. Μειωμένη κίνηση κατά 60% μέσα σε μία εβδομάδα και μείωση υπαλλήλων στα γκισέ.
«Κάποιοι κάνουν βόλτες ξέγνοιαστοι στις παραλίες της Αθήνας»; Τα δεκάδες φωτορεπορτάζ των ερημωμένων πόλεων και προαστίων των μητροπολιτικών κέντρων, ήδη από το πρώτο σαββατοκύριακο «εθελοντικού αυτοεγκλεισμού» είναι ενδεικτικές και δεν χρήζουν περαιτέρω σχολιασμού.
«Ανοιχτές οι εκκλησίες για ατομική προσευχή»; Ο «πατέρας» όλων μας όπως έχει χαρακτηριστεί ο λοιμωξιολόγος Σωτήρης Τσιόδρας έψαλε σε ναό την Κυριακή 22/3 με πλήθος κόσμου να συγκεντρώνεται έξω από την εκκλησία. Κάμερες και δημοσιογράφοι έσπευσαν να κανονικοποιήσουν το γεγονός. Από την άλλη το ότι 9 μουσουλμάνοι συνελήφθησαν σε διαμέρισμα στου Ζωγράφου για «αυτοσχέδιο χώρο λατρείας» πέρασε στα ψιλά μιας και είναι γνωστά τα προνόμια των χριστιανών έναντι όλων των υπολοίπων.
Στην πραγματικότητα και για να μην πολυλογούμε εδώ και μέρες ζούμε μία συνθήκη γενικευμένης ανελευθερίας που σερβίρεται με την απολυτότητα μιας κατάστασης εξαίρεσης «όπου πρέπει όταν βγούμε από αυτόν τον κυκεώνα να μας βρει όλους και όλες όρθιους και όρθιες».
ΜΜΕ: Από σερβιτόροι της εξουσίας σε μετρ του τρόμου
Ο βαθύτατα προπαγανδιστικός ρόλος των μέσων μαζικής ενημέρωσης σε καταστάσεις κρίσης είναι γνωστός και πλέον δεν υπάρχει καν το προκάλυμμα της «αντικειμενικής ενημέρωσης των πολιτών» από μέρους τους.
Η «υγειονομική κρίση» όπως βαφτίστηκε από τα κρατικά επιτελεία η εξάπλωση του κορονοϊού στην κοινότητα, υιοθετήθηκε από τη συντριπτική πλειοψηφία των ΜΜΕ τα οποία ξεπέρασαν τον εαυτό τους. Παρουσιαστές πήραν το ρόλο των διδασκάλων. Επιθετικό ύφος και γλώσσα ρουφιάνου χρησιμοποιείται καθημερινά από παρουσιαστές, δημοσιογράφους, ρεπόρτερ, κειμενογράφους στα σάιτ. Δεν βρέθηκε ούτε ένα λεπτό τηλεοπτικού χρόνου για μία καταγραφή των πραγματικών συνθηκών που επικρατούν στα νοσοκομεία αυτή τη στιγμή: οι τραγικές ελλείψεις σε κλίνες και ΜΕΘ, σε υλικοτεχνική υποδομή στα νοσοκομεία, στην επάρκεια των απαραίτητων υλικών, σε προσωπικό ακόμα και σε βασικά μέτρα αυτοπροστασίας εργαζομένων και ασθενών. Και επίσης κανένα ρεπορτάζ για τα πόσα τεστ, πόσες κλίνες, ΜΕΘ και αναπνευστήρες διαθέτει ο ιδιωτικός τομέας υγείας στην Ελλάδα και αν και πώς αυτές οι υποδομές θα μπορούσαν να επιταχθούν από το κράτος.
Ενόψει και των ραγδαίων εξελίξεων στο οικονομικό πεδίο κεντρικοί παρουσιαστές δελτίων ειδήσεων (βλ. Χατζηνικολάου) που χρωστούν δεκάδες χιλιάδες ευρώ σε εργαζόμενους δεν δίσταζαν να απευθύνουν προσωπικές εκκλήσεις σε καλεσμένους υπουργούς για «πρόνοια στον Τύπο που πλήττεται». Την ίδια στιγμή που sites, ραδιόφωνα, τηλεοράσεις λειτουργούν κανονικά γνωρίζοντας μέρες δόξας.
Όσο οι μέρες περνούν και η συνθήκη γίνεται ακόμα περισσότερο ασφυκτική, τα ΜΜΕ πλέον έχουν αναλάβει το ρόλο του διαχειριστή του φόβου. Προετοιμάζουν τους πολίτες για ό,τι ανακοινώνεται πριν ακόμα ανακοινωθεί. Όταν οι κορυφές των υπουργείων Εργασίας, Οικονομικών και Ανάπτυξης ανακοίνωσαν το «πακέτο μέτρων για τη χειμαζόμενη οικονομία» μεταξύ αυτών υπήρξε και το ανοιχτό στην διακριτική ευχέρεια του εργοδότη σενάριο, το δώρο Πάσχα να μετατεθεί για το καλοκαίρι και να δοθεί μαζί με το επίδομα αδείας.
Ενδεικτικά οι τίτλοι που ακολούθησαν τις ανακοινώσεις για το συγκεκριμένο ζήτημα ήταν στην πλειονότητά τους: «Το Δώρο Πάσχα μετατίθεται για το καλοκαίρι». Ανοίγοντας έτσι το δρόμο στην κανονικοποίηση της απληρωσιάς και της καταπάτησης ενός από τα τελευταία οχυρά (στον ιδιωτικό τομέα) που ήταν το δώρο Πάσχα και η υποχρεωτικότητα της καταβολής του.
Το ίδιο ισχύει και για το μέτρο που πέρασε με πράξη νομοθετικού περιεχομένου το Σάββατο 22/2 ότι στο πλαίσιο των έκτακτων και προσωρινών μέτρων στην αγορά εργασίας για την αντιμετώπιση και τον περιορισμό της διασποράς του COVID-19 για τους επόμενους 6 μήνες δίνεται η δυνατότητα στους εργοδότες να απασχολούν τους εργαζομένους τους κατά το ήμισυ με την αντίστοιχη μείωση των αποδοχών κατά 50%. Επίσης, η περίφημη προστασία της μη απόλυσης έχει διάρκεια μόνο ένα μήνα προς το παρόν. Αλλά αυτά είναι όντως ψιλά γράμματα για την πλειονότητα των Μ.Μ.Ε.
Εκατοντάδες τα παραδείγματα μεταφοράς «ειδήσεων» πρώτα στα ΜΜΕ και μετά από λίγα λεπτά, με τις ίδιες λέξεις ανακοινώσεις από τα επίσημα χείλη. Κάποιοι έφτασαν στο σημείο να γίνουν αυτόκλητοι προστάτες του «μένουμε σπίτι» διαπομπεύοντας σε ζωντανή μετάδοση όσους ήταν έξω κάνοντας άσκηση ή μία απλή βόλτα μόνοι τους ή σε απόσταση ασφαλείας.
Δεν μοιραστήκαμε τα κέρδη δεν θα μοιραστούμε τη ζημιά
Μέσα στον όλο ζόφο που επικρατεί και με την κοινωνία απόλυτα μουδιασμένη, τα αφεντικά βρήκαν μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να οργιάσουν ξανά. Εν μία νυκτί ένα μεγάλο κομμάτι του τριτογενούς τομέα απλά κατέβασε ρολά. Εκατοντάδες χιλιάδες, υποαπασχολούμενοι, μερικώς απασχολούμενοι, μαύροι, εργαζόμενοι σε προγράμματα του ΟΑΕΔ, ελεύθεροι επαγγελματίες έμειναν χωρίς μεροκάματο και χωρίς πρόσβαση έστω σε αυτά τα ψίχουλα των 400 ευρώ το μήνα που κάποιοι υπουργοί της κυβέρνησης βάφτισαν «υπεραρκετά αφού πλέον δεν βγαίνουν, δεν κάνουν τίποτα για να χαλάνε λεφτά».
Η μηχανή όμως δεν σταματά να δουλεύει. Λειτουργεί, απλά τα αφεντικά κάνουν την κρίση ευκαιρία χρησιμοποιώντας τα γνωστά μέσα εκβιασμών και μετάδοσης φόβου αυξάνοντας την πίεση σε ένα εργατικό δυναμικό που βρίσκεται στα όριά του. Σωματικά και ψυχολογικά.
Τηλεφωνικά κέντρα δουλεύουν κανονικά με μηδενικά μέτρα προστασίας και απειλές απόλυσης «μόλις λήξει η περίοδος χάριτος».
Διανομείς δουλεύουν από την πρώτη στιγμή στη μεταφορά εμπορευμάτων και ειδών εστίασης.
Η βαριά βιομηχανία επίσης δουλεύει κανονικά με χιλιάδες εργάτες και εργάτριες να στοιβάζονται τις πρώτες πρωινές ώρες σε λεωφορεία και μετρό για να μεταβούν στις δουλειές τους. Εικόνα που δεν μεταδίδεται τεχνηέντως από τα ΜΜΕ γιατί χαλάει η σούπα περί της ατομικής ευθύνης.
Εργαζόμενοι που υποχρεώνονται σε τηλεεργασία έχουν μετατρέψει τον προσωπικό τους χώρο σε χώρο δουλειάς. Κανένας διαχωρισμός εργασιακής συνθήκης και ελεύθερου χρόνου. Η λέξη τηλεεργασία γεννά αυτόματα και την βουλιμία στα αφεντικά για καταστρατήγηση κάθε έννοιας ωραρίου. Οι καταγγελίες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας για απειλές και εξώθηση σε μειωμένους μισθούς ή αναστολές συμβάσεων είναι πλέον πολλές δεκάδες για να καταγραφούν.
Και τα αφεντικά των ΜΜΕ στην ίδια γραμμή. Τα μίντια μέσα σε αυτή τη συνθήκη, πέρα από τον ιδεολογικό ρόλο που επιτελούν καθημερινά, διάγουν και μέρες δόξας μιας και μια κοινωνία σε απομόνωση βλέπει τις οθόνες των τηλεοράσεων, των υπολογιστών και των κινητών ως τη μοναδική επαφή με την πραγματικότητα αλλά και ως το αποκλειστικό πεδίο δημόσιας σφαίρας. Τα νούμερα επισκεψιμότητας που καταγράφονται στα sites είναι εξωπραγματικά υψηλά με εργαζόμενους να δουλεύουν ως επί τω πλείστον από τον προσωπικό τους χώρο με ρυθμούς που πολλές φορές αγγίζουν τα όρια της ανθρώπινης αντοχής.
Αυτή η συνθήκη φαίνεται ότι ήρθε για να μείνει. Επιστροφή στη κανονικότητα δεν υπάρχει. Εκτιμήσεις με βάση ότι έχουμε ζήσει δεν μπορούν να γίνουν. Όλα είναι καινούρια. Εκτός από την εκμετάλλευση της εργατικής τάξης.
Η εποχή δείχνει πως νέοι «ήρωες» και σωτήρες βιάζονται να αναδυθούν. Εθνικισμός και ρατσισμός ελλοχεύουν πλέον σε κάθε ανάσα. Για αυτό λοιπόν πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι. Αντιλαμβανόμαστε πολύ καλά πως σε κράτος, πάσης φύσεως αφεντικά και εκμεταλλευτές έχουν μπει ένας σκασμός ιδέες.
Αντιλαμβανόμαστε επίσης ότι είναι βέβαιο ότι θεωρούν πως βρήκανε…ιό να «θάψουνε» πεντ’εξι αλλά μαζί με τις ιδέες ας βάλουν καλά και κάτι άλλο στα ζοφερά μυαλά τους. Παρ’ όλο το κράτος έκτακτης ανάγκης, τους περιορισμούς, τις απαγορεύσεις, θα μας βρουν απέναντι τους.
Καμία απόλυση, καμία μείωση ωραρίων και μισθών
Αλληλεγγύη σε όσες και όσους δουλεύουν υπερεντατικά, ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, εργαζόμενους σε take-away και delivery, σούπερ μάρκετ και φαρμακεία, κούριερ και εργαζόμενους σε μέσα μεταφοράς.
Συνέλευση εργαζομένων/ανέργων/φοιτητών στα ΜΜΕ
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.