Όταν η επικαιρότητα γίνεται φυλακή

Διανύουμε μια περίοδο αναμφισβήτητα σκοτεινή. Τη δυσκολία της την έχουμε αναλύσει, εκφράσει, τονίσει, καταραστεί, διακωμωδήσει, πολτοποιήσει με κάθε δυνατό τρόπο και με συχνότητα εμμονική. Διανύουμε μια περίοδο που αντί για καλημέρα, καλησπέρα, καληνύχτα ακόμη και μέσω τηλεφώνου, μηνυμάτων, διαδικτύου, λέμε ο ένας στον άλλον δικαίως “μείνε σπίτι”. Αντί για συναισθήματα, σκέψεις, προβληματισμούς, εμπνεύσεις, ιδέες, μιλάμε για ένα και μόνο πράγμα αυστηρά: την πανδημία ενός ιού το όνομα του οποίου πλέον έχει ειπωθεί και γραφτεί τόσες φορές που σε λίγο όποιο κι αν είναι το σωστό θα χάσει το νόημά του ως λέξη στ’ αυτιά και στα μάτια μας. Ο ιός αυτός έχει ριζώσει στο μυαλό μας τόσο καταστροφικά που ακόμη κι αν δεν νοσήσουμε κυριολεκτικά έχουμε ήδη νοσήσει εγκεφαλικά λες και μας κατέλαβε ως παράσιτο ψάχνοντας άλλους τρόπους να κατακτήσει το σύμπαν. Ακόμη κι οι δημιουργικές μας στιγμές που σίγουρα υπάρχουν εφόσον κάπως πρέπει να αντισταθμιστεί η πραγματικότητα μέσα από την έκφραση, σπανιότερα έχουν τη μορφή της έμπνευσης και συχνότερα εκείνη της ανάγκης.

Από την άλλη νιώθεις και λίγο ένοχος αν μέσα σε όλη αυτήν την κλεισούρα που δικαίως -τονίζω- επικρατεί, τολμήσεις να μιλήσεις και για κάτι άλλο εκτός από αυτό. Λες και δεν έχεις επίγνωση της κατάστασης αν αποζητήσεις ή προκαλέσεις κάποιο άλλο θέμα συζήτησης, λες κι αποτελείς βαρκούλα που αρμενίζει μέσα σε έναν κόσμο που χάνεται αν στα κοινωνικά δίκτυα τολμήσεις να δημοσιεύσεις κάτι που να μην περιλαμβάνει με οποιοδήποτε ύφος τον περιβόητο ιό και το ζοφερό μέλλον που μας περιμένει ακόμη κι όταν αντιμετωπιστεί αυτός. Είναι πράγματι λογικό όταν κατακλύζεσαι διαρκώς από δεδομένα που αφορούν κάτι τόσο σοβαρό να μην μπορείς να ξεφύγεις από τον κυκεώνα του.

Είναι λογικό κι απαραίτητο το να επιδιώκεις τη σωστή ενημέρωσή σου ακόμη κι αν επικρατεί η απόλυτη σύγχυση στα πάντα όπως τώρα. Είναι λογικό το να ξορκίζεις κάτι κάνοντας πλάκα μαζί του, είναι λογικό το να ξεσπάς όταν άλλοι δε σέβονται όσα εσύ τηρείς προσπαθώντας να διαφυλάξεις την υγεία σου, την υγεία των αγαπημένων σου και την υγεία εκείνων που μπορεί να μη γνωρίζεις αλλά βασίζονται όσο ποτέ στην υπευθυνότητά σου. Είναι λογικό να στενεύει ο χώρος μέσα σου για οτιδήποτε άλλο πέρα από αυτό το πρόσωπο της καθημερινότητας η οποία μοιάζει να μας έχει ρουφήξει για τα καλά στο μάτι του κυκλώνα της. Ακριβώς τότε όμως είναι που εσύ ο ίδιος καλείσαι να συνειδητοποιήσεις την κατάσταση και να την αλλάξεις στα μέτρα του δυνατού πριν καταλήξει να σε καταπιεί.

Όταν το σώμα απομονώνεται ή έστω περιορίζεται, μόνο η ψυχή, το πνεύμα, η φαντασία είναι ικανά να διατηρήσουν τις απαραίτητες ισορροπίες ώστε εκτός από το κορμί να μείνει όσο πιο υγιές μπορεί και το μυαλό μας. Όσο κι αν κατανοώ αυτόν τον νοσηρό καταιγισμό σχολιασμών από κάθε πλευρά και με κάθε πιθανό τρόπο, λοιπόν, δεν είμαι σίγουρη αν μπορώ και να τον αποδεχτώ ως κάτι βοηθητικό στον βαθμό που συμβαίνει.

Υπάρχουν, για παράδειγμα, άνθρωποι που είναι σε καραντίνα θέλοντας να κάνουν το σωστό και παραμένουν μόνοι ή “μόνοι” μέσα σε τέσσερις τοίχους μη έχοντας έναν άλλον άνθρωπο να μοιραστούν ούτε φόβο, ούτε βαρεμάρα, ούτε δραστηριότητες, ούτε θλίψη, ούτε αισιοδοξία. Υπάρχουν άνθρωποι με ψυχικά νοσήματα που εμείς αγνοούμε τα οποία ο εγκλεισμός εντείνει σε τρομακτικό βαθμό. Προφανώς, επομένως, το πρόβλημα είναι κατά βάση ο ίδιος ο εαυτός κάποιου όταν αδυνατεί να διαχειριστεί τη μακροχρόνια παραμονή στο σπίτι, δεν είπε κανείς πως αυτή η διαπίστωση είναι αβάσιμη. Ωστόσο δε σημαίνει ότι πρέπει αυτομάτως εκείνος ο οποίος δεν παλεύει εύκολα τη μοναξιά του να γίνεται βορά επικριτικών σχολίων για όλα όσα έκανε λάθος στη ζωή του και τώρα μελαγχολεί μένοντας σπίτι. Τώρα είναι η ώρα για κομπογιαννίτικες φεισμπουκικές ψυχαναλήσεις, αλήθεια;

Ποιος από εσάς τους επικριτές του ίντερνετ έχει λυμένα όλα του τα ψυχολογικά; Ποιος από εσάς είναι αλάθητος, χωρίς κανένα απωθημένο; Το να μας ενοχλούν οι ανεύθυνοι είναι κάτι πέρα για πέρα λογικό όταν μάλιστα κρέμεται η δημόσια υγεία από τη στάση τους. Το να καταλήγει κανείς όμως να σχολιάζει δημοσίως ως ψυχολογικά αψεγάδιαστος ξερόλας την ψυχολογία των άλλων, γνωστών κι αγνώστων, όταν όχι απλώς είναι έξω από τον δικό τους χορό αλλά βρίσκεται και σε εντελώς άλλο “πανηγύρι” τότε καταντάει κατάχρηση δικαιώματος έκφρασης μιας άποψης που ουσιαστικά δε ζήτησε ποτέ κανείς. Μιας άποψης που ουσιαστικά δε βοηθάει πρακτικά σε κάτι πέρα από την προβολή κι επιβεβαίωση της εξυπνακίστικης πατροναριστικής διάθεσης του πομπού της.

Ο καθένας έχει τα ζόρια του, τα θέματά του, τους καημούς του, τους νταλκάδες του και τις θλιμμένες μοναχικές στιγμές του της οποίες οφείλουμε να σεβόμαστε όπως θα θέλαμε κι οι άλλοι να σέβονται τις δικές μας. Το γιατί ως τώρα δεν έχει κάτσει να τα βρει με τον εαυτό του και τη ζωή του δεν είναι δική μας δουλειά να το κρίνουμε εκτός αν είμαστε ειδικοί κι έχει ζητήσει τη βοήθειά μας. Αν όλα τα παραπάνω δεν τον έχουν κάνει κομπλεξικό μαλάκα είναι δικαίωμά του να τα βρει με τον εαυτό του για το δικό του καλό όταν ο ίδιος νιώσει έτοιμος. Δε θα το κάνει επειδή εσύ κι ο κάθε εσύ μέσω facebook τον βάζεις στη γωνία χτυπώντας της αδυναμίες του με την ευκαιρία μιας καραντίνας στην οποία κανείς μας δε θα ήθελε να βρίσκεται αλλά εφαρμόζουμε οι περισσότεροι αναγκαστικά.

Παρατηρήσεις του τύπου “άλλοι είναι άστεγοι κι εσείς γκρινιάζετε που θα μείνετε κλεισμένοι μέσα 14 μέρες, αχάριστοι” είναι από περιττές μέχρι καταστροφικές ανά περιπτώσεις. Σαφέστατα οι άστεγοι βρίσκονται σε θέση που δε θα μπορούσαμε να διανοηθούμε ούτε στους χειρότερους εφιάλτες μας κι η κατάσταση η οποία βιώνουν δεν αποτελεί παρά το αποτέλεσμα ενός κτηνώδους συστήματος το οποίο οι περισσότεροι στηρίζουμε άμεσα ή έμμεσα για διάφορους λόγους εδώ κι αιώνες. Με ποιο δικαίωμα τους χρησιμοποιούμε ως μέτρο σύγκρισης κι υποστηρικτικό επιχείρημα κάθε φορά που έχουμε σκοπό να στιγματίσουμε κάποιον για τα προβλήματά του; Ούτε τον άστεγο βοηθάς έτσι ούτε εκείνον που νιώθει παγιδευμένος ώστε να δει κατ’ εσέ πιο νηφάλια την κατάστασή του. Δεν μπορείς να ξέρεις πώς είναι διαμορφωμένη η ζωή του άλλου και για ποιους λόγους οπότε αντί να βγάζεις αβέρτα συμπεράσματα αντικατέστησε το γεμάτο χολή post σου με κάποιο υποστηρικτικό σχόλιο, με κάποιο αισιόδοξο μήνυμα, με κάτι που θα μας κάνει όλους να αισθανθούμε πως τελικά κανείς δεν είναι μόνος έστω κι αν αυτού του είδους η συμπαράσταση είναι πλασματική.

Τόλμα επίσης σήμερα να δημοσιεύσεις και κάτι άλλο εκτός του κορωνοϊού (ή όποιο είναι τέλος πάντων το σωστό όνομα). Τόλμα η μία από τις 10 αναρτήσεις που θα κάνεις να αφορούν κάτι εντελώς διαφορετικό, δε θα σε κατηγορήσει κανείς ως αναίσθητο -ή τουλάχιστον δε θα έπρεπε- ούτε θα σε κακοχαρακτηρίσουμε επειδή θα είσαι εκτός αυτής της φρικτής “μόδας”. Ναι, όταν η επικαιρότητα καταλήγει να κατακλύζει κάθε μας εγκεφαλικό κύτταρο σαν έμμονη ιδέα όσο χυδαίο κι αν ακούγεται, η ψυχαναγκαστική και μονομανής αυτή αναφορά συνεχώς στο πρόβλημα καταλήγει να θυμίζει πολτοποίηση κοπαδιού σε μια ενστικτώδη ίδια συμπεριφορά. Μια συμπεριφορά η οποία εξασφαλίζει το ταίριασμα, την ομοιομορφία, την ασφάλεια του ανήκειν. Διότι όποιος τολμά να ξεχωρίσει –μαντέψτε- στοχοποιείται και χαρακτηρίζεται. Πώς όμως βοηθάει την κατάστασή μας εκτός από την σωματική καραντίνα κι ο ψυχολογικός εγκλωβισμός; Τροφή για σκέψη.

Κλείνοντας, σίγουρα όποιος κυκλοφορεί στους δρόμους απτόητος χωρίς κανέναν λόγο είναι κατακριτέος και δυνάμει επικίνδυνος όμως ακόμη κι εκείνος δεν περιμένει το δικό σου post για να συμμαζευτεί. Αν ήθελε να το κάνει θα το είχε κάνει ήδη τις προηγούμενες 999 φορές που θα έβλεπε πως τον κράζουν όλοι όπου σταθούν κι όπου βρεθούν μέσω κοινωνικών δικτύων. Η 1000στη φορά δημόσιας κατακραυγής καταντάει απλώς πιεστική για όλους όσους ήδη μένουμε μέσα.

Δύναμη, κουράγιο, υποστήριξη, αποφασιστικότητα, αλληλεγγύη, κατανόηση και το βασικότερο όλων υγεία για όλους μας εύχομαι για το τέλος. Δεν ξέρω τι χρώμα έχει το μέλλον κι η ζοφερότητά του ούτε τι θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο καθένας από εμάς ξεχωριστά. Αυτό που ξέρω όμως είναι ότι θα ήθελα να αντέξουμε. Αυτό που ξέρω είναι ότι τώρα καλούμαστε να παλεύουμε με την κάθε μέρα μας ξεχωριστά αντιμετωπίζοντας για αρχή το παρόν μας. Κι αυτό μόνο ενωμένοι μπορούμε να το καταφέρουμε.