Ρεπορτάζ – Φωτογραφίες: Κατερίνα Καραβία, Κώστας Παπαντωνίου
Τα λέμε πλατεία. Το ραντεβού ορίστηκε απλά. Ζεστό μεσημέρι Σαββάτου – το πιο ζεστό του Φλεβάρη, περιδιαβαίνοντας αναρίθμητα στενά, με δυο κάμερες στο χέρι.
Τρικούπη, Καλλιδρομίου, Θεμιστοκλέους, Ερεσσού, Μεταξά, Μπενάκη… δεν σταματούν οι δρόμοι, η κίνηση, οι άνθρωποι, η ζωή. Εδώ είναι η γειτονιά που δεν κοιμάται ποτέ, μα ποτέ. Εξάρχεια.
Θα χρειαζόταν τουλάχιστον μήνας για να δει κάποιος τι παίζει πραγματικά σε αυτή την μικρή γειτονιά που οριοθετείται από την Σόλωνος και την Αλεξάνδρας και βρίσκεται ανάμεσα στον Λόφο του Στρέφη και τον Λυκαβηττό.
Όλα είναι πυκνά εκεί. Τα καφέ, τα μπαρ, τα βιβλιοπωλεία,οι άνθρωποι, οι συλλογικότητες. Και κάπως έτσι παίρνει φωτιά η μηχανή σου
Να προλάβεις να βγάλεις τον μικρό Σαρλώ της πλατείας, τις μανάδες στο πάρκο Ναυαρίνου, τους φωνακλάδες της λαϊκής της Καλλιδρομίου, τους συμπαθητικούς μαγαζάτορες, τα συλλογικά εγχειρήματα, τα γκράφιτι, το καινούργιο βιβλιοπωλείο.
Είναι εύκολο να παρασυρθείς από την ζωή των Εξαρχείων, την ιδιομορφία της, τα μαγαζιά της, τους ανθρώπους της. Αυτή τη ζωή κάποιοι την χαρακτήρισαν άβατο και κάπως έτσι τα Εξάρχεια «φτάσανε» για μια ακόμη φορά στη Βουλή.
Λοιπόν, κανέναν δεν ενδιαφέρει εδώ. Η ζωή εδώ ορμητικά, παρορμητικά και ασταμάτητα συνεχίζεται
«Να πείτε ότι αυτά είναι χαζομάρες» μας λέει ο Νίκος, μέλος της συνέλευσης για την επανοικειοποίηση της πλατείας των Εξαρχείων. Κρατά ένα φτυάρι και μαζί με μια ομάδα άλλων 10 ατόμων χτίζουν κομμάτι – κομμάτι τη νέα παιδική χαρά της πλατείας. «Βάλαμε στόχο να πολεμήσουμε τα φαινόμενα κοινωνικού κανιβαλισμού, δηλαδή βίας, αντικοινωνικής συμπεριφοράς, εμπορίου ναρκωτικών» μας λέει και συνεχίζει την δουλειά αυτή που δεν κάνει το κράτος και όχι γιατί δεν μπορεί να μπει στην πλατεία. “Όταν θέλουν να μπουν στην πλατεία το κάνουν. Μόνο όμως για να καταστείλλουν, στέλνοντας 10 -15 διμοιρίες ΜΑΤ”.
Με τις απόψεις του Νίκου συμφώνησαν οι περισσότεροι που συναντήσαμε στο διάβα μας. Ο Μπάμπης, βιβλιοπώλης της Θεμιστοκλέους, έδειξε να ανησυχεί περισσότερο για την αλλαγή του χαρακτήρα της περιοχής μέσα στα χρόνια. Τα μικρά εμπορικά κλείνουν και αυτός μόνος στέκει εκεί που κάποτε είχε μαγαζί ο πατέρας του. «Από το ’50» μας λέει.
Η χαμογελαστή περιπτερού πάνω στην πλατεία, μας λέει ότι μένει στη Γλυφάδα, αλλά ψηφίζει Εξάρχεια. Όπως εξηγεί “εδώ” νιώθει μεγαλύτερη ασφάλεια – «εδώ είναι μια πραγματική γειτονιά, μιλάς με όλους». Ο νεαρός του Μ2 στην Μεταξά υποστηρίζει ότι τα Εξάρχεια μπορεί να είναι άβατο για δελτία των 8, όχι όμως για όσους επισκέπτονται τη χώρα. «Όλο και περισσότεροι τουρίστες έρχονται στα Εξάρχεια γιατί τα βρίσκουν τα πιο ασφαλή». Ασφαλή τα χαρακτηρίζουν και οι φίλες του. «Νιώθουν πως ό,τι ότι ώρα και να γυρίσουν δεν θα πάθουν τίποτα».
Η γλυκιά κυρία Αναστασία, που δουλεύει σε ψιλικατζίδικο της Τοσίτσα, μοιράζεται με ενθουσιασμό «τα Εξάρχεια σημαίνουν Ελευθερία». Πριν κάποια χρόνια μετακόμισε στην Φιλοθέη και επέστρεψε πάλι εδώ, γιατί δεν μπορούσε να ζήσει εκεί ούτε στιγμή παραπάνω γιατί “οι άνθρωποι ήταν απίστευτα ψυχροί, το βράδυ ερημιά φοβόμουν, εδώ ότι και να γίνει κάποιος θα αντιδράσει». Της λέμε πώς κάποια ρεπορτάζ παρουσιάζουν μια διαφορετική πραγματικότητα, στην οποία κάτοικοι και μαγαζάτορες εμφανίζονται δυσαρεστημένοι. “Υπάρχει κι αυτή η αλήθεια. Είναι όμως των λίγων. Των πολλών δεν ακούγεται”.
Ένα ηλικιωμένο ζευγάρι, στο μαγαζάκι ο Μικρός Ερωτικός, δέχονται μετά από λίγη σκέψη να μας μιλήσουν για τα δικά τους Εξάρχεια. Καθώς τηρούν μία από τις παραδόσεις του Σαββάτου για τα μαγαζιά της Καλλιδρομίου (τσιπουράκι και μεζές) μας λένε για όσα πια δεν αντέχουν. “Τα χημικά. Κάθε φορά αναρωτιέμαι αν θα τη βγάλω καθαρή”- “Την παραβατικότητα. Ένα φίλο μας τον χτύπησαν, όταν ζήτησε από δύο χρήστες ναρκωτικών να κάνουν στην άκρη για να μπει στην πολυκατοικία.” Από την άλλη συμφωνούν πως δεν θα μπορούσαν να μείνουν αλλού. Το ότι συνεχίζουν και μένουν “κάτι δείχνει”. “Τα Εξάρχεια είναι η καρδιά της Ελλάδας» μας λένε και μας αποχαιρετούν.
Κάπως έτσι φτάνουμε ξανά στην πολύβουη πλατεία από όπου αρχίσαμε. Βλέπουμε παιδιά που γλίτωσαν από τον πόλεμο να παίζουν ποδόσφαιρο, τους εθελοντές κατοίκους να βάζουν τις τελευταίες πινελιές στην παιδική χαρά, ένα νέο άνδρα να ρεμβάζει με το τσιγάρο στο χέρι, δύο άλλους να παίζουν σκάκι. Τελικά, η ζωή ξέρει και οι Εξαρχειώτες την εμπιστεύονται. Αυτοί έχουν μια άλλη εικόνα για την γειτονιά τους και οι περισσότεροι δεν την αλλάζουν με τίποτα στον κόσμο.
“Άμα είναι έτσι ένα άβατο, μακάρι όλες οι γειτονιές να γινόντουσαν άβατα», σκεφτόμαστε.
Διάβασε ακόμη:
Η κραυγαλέα αντίφαση των δεξιών με τα Εξάρχεια, του Δημήτρη Τσίρκα
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.