Κι αν γλιτώσει το παιδί

Διανύουμε την εποχή της απόλυτης απελπισίας. Του απόλυτου ψυχολογικού, οικονομικού, πνευματικού αδιεξόδου και της απόλυτης σαπίλας σε πολιτικοκοινωνικό επίπεδο. Διανύουμε την εποχή κατά την οποία θερίζουμε πια ό,τι έχουμε δρέψει ή ό,τι έχουμε επιτρέψει να δρέψουν άλλοι για εμάς. Μια εποχή που το να ελπίζεις και να προσδοκάς σε ένα καλύτερο αύριο θυμίζει black humor και πια είναι πιο φανερό από ποτέ ότι δεν αρκεί κανείς ούτε να ελπίζει ούτε να προσδοκά.

Μια φράση που κυριαρχούσε και κυριαρχεί στις παρέες των εκάστοτε μεσήλικων είναι “ελπίζουμε η νεολαία να καταφέρει να αλλάξει τα πράγματα”. Αν φυσικά ανήκουν στους υποστηρικτές των νεότερων διότι πάντα υπήρχαν κι εκείνοι που έριχναν όλα τα αναθέματα στις επόμενες γενιές. Ούτε οι μεν, όμως, ούτε οι δε δείχνουν να αντιλαμβάνονται πως οι επόμενες γενιές έχουν γαλουχηθεί και γαλουχούνται από τις προηγούμενες, δηλαδή από τους ίδιους. Ό,τι κι αν αυτό σημαίνει.

Αν μάθεις στο παιδί σου πως ο κόσμος είναι μετά συγχωρήσεως σκατά αλλά για να επιβιώσει καλό είναι να ταιριάξει τελικά με αυτά τα σκατά, ακόμη κι αν υπήρχε μια πιθανότητα να κάνει τη διαφορά σπανίως θα τολμήσει. Αν μάθεις στο παιδί σου να φοβάται, θα μεγαλώσει ως ένας ακόμη βολεμένος κυρ-Παντελής με επίκεντρο τη ζωούλα του, τη δουλίτσα του, τον πισινό του και τη βολική του μιζέρια. Αν μάθεις στο παιδί σου πως πάντα για όλα φταίνε οι “κακοί άλλοι” θα μεγαλώσει πιστεύοντας ότι δεν υπάρχει πιθανότητα λάθους στις αντιλήψεις που του έχουν περαστεί κι ακόμη χειρότερα θα κοιτάζει πάντα τους γύρω του με μισό μάτι μισώντας ό,τι δε συμφωνεί με τα δικά του –δηλαδή τα δικά σου- στεγανά. Με λίγα λόγια αν μεταλαμπαδεύσεις στο παιδί σου τις ανάξιες αξίες που ακολουθεί η κοινωνία μας ως σήμερα είναι λογικό να τις διαιωνίσει.

Κάπως έτσι, για τις σπανιότερες εκείνες περιπτώσεις ανθρώπων που είτε μεγαλώνοντας ξέφυγαν μόνοι τους από τα στερεότυπα μιας τοξικής οικογένειας είτε γαλουχήθηκαν διαφορετικά με γνώμονες την κριτική σκέψη, τη γόνιμη αμφισβήτηση, τον σεβασμό, την αλληλεγγύη, την ενσυναίσθηση και πολλές ακόμη ουτοπικές ως άγνωστες σε πολλούς έννοιες, παραμονεύει η ύπουλη παγίδα της (αυτο)καταστροφής. Διότι πώς να επιβιώσει κάποιος χωρίς πλάτες όταν τολμά να διαφέρει σε μια πραγματικότητα χτισμένη εκ θεμελίων έτσι ώστε να καταπνίγει φωνές που δεν υποτάσσονται σε αυτή;

Τον τελευταίο καιρό παρακολουθώ, όχι παθητικά ωστόσο, όσα συμβαίνουν εμβρόντητη, παράξενα και τρομακτικά οργισμένη, παγωμένη, μουδιασμένη, σαν να μη μου αρκεί τίποτε από λέξεις ή πράξεις για να καλύψει αυτήν την αντιφατική άβυσσο μέσα μου.

Επιπλέον, παρατηρώ τον ανησυχητικά μεγάλο αριθμό ανθρώπων που συνεχίζει να ξεκατινιάζεται στα social media ακόμη και με επίκεντρο πια την πανδημία. Μια πανδημία που μας έχει θερίσει από πολλές απόψεις. Λες και το να φαγωνόμαστε μεταξύ μας είναι η μοναδική λύση απέναντι σε όλους εκείνους οι οποίοι όντως την πανδημία αυτή την έχουν κάνει κλωτσοσκούφι στα κεφάλια μας ποντάροντας δικά τους συμφέροντα.

Άλλοι βγάζουν διαγγέλματα καθημερινά μην τυχόν και δεν ενημερωθούμε από τους ίδιους για τον πραγματικό αριθμό των θυμάτων, για την πραγματική τους κατάσταση, για την κατάσταση των νοσούντων και για το πόσοι είναι στ’ αλήθεια ετοιμοθάνατοι. Πριν προλάβεις να το συνειδητοποιήσεις καταλήγεις να σκρολάρεις σε μια αρχική σελίδα που θυμίζει πια τις νεκρολογίες.

Υπάρχουν κι εκείνοι οι οποίοι ωρύονται για τις αδικίες που συμβαίνουν είτε για να τα πουν και να ξεσπάσουν είτε γιατί κάτι μέσα τους έτσι νιώθει ακόμη ασυμβίβαστο.

Πολλοί βελάζουν απέναντι σε όσους πιστεύουν στην ύπαρξη του ιού και σε μεταφέρουν ξαφνικά από τις νεκρολογίες και τα αναθέματα στη στάνη σε χρόνο dt.

Όλοι έχουμε μια άποψη. Κι όσο αυτή δε μετατρέπεται σε αγχόνη για τους άλλους καλά κάνουμε και την έχουμε. Αλλά…τι (θα) κάνουμε από δω και πέρα;

Ναι, είναι ηλίου φαεινότερο, χυδαία θα λέγαμε εμφανές, ότι έχουμε παραμυθιαστεί σε τεράστιο βαθμό. Καθημερινά βιώνουμε καταστάσεις που θυμίζουν κοινωνικό πείραμα σε τηλεοπτική σειρά επιστημονικής φαντασίας με θέμα πόσο εύκολα κατευθύνουν οι εξουσίες τις μάζες. Έχουμε παραμυθιστεί σε ζητήματα ζωτικής σημασίας τόσο που ακόμη κι ο πιο σκληροπυρηνικός κομματικός υποστηρικτής της εκάστοτε κυβέρνησης θα περίμενε κανείς μια τέτοια στιγμή επιτέλους να ξυπνήσει από τον λήθαργο και να ταχθεί υπέρ της κοινωνικής αλληλεγγύης για μία έστω φορά στην κατευθυνόμενη ζωή του.

Δεν έχουμε παραμυθιαστεί σε σχέση με το αν υπάρχει ή δεν υπάρχει ιός, αν σκοτώνει μόνο ευπαθείς ομάδες (λες κι αυτό από μόνο του δεν είναι τραγικό), αν είναι ή δεν είναι ζόρικος, αν ξέφυγε ή δεν ξέφυγε. Ο ιός υπάρχει.

Αυτό που έχει σημασία, όμως, είναι πως έχουμε παραμυθιστεί οικτρά με βάση αυτόν τον ιό σε θέματα που αφορούν την ίδια μας τη ζωή πέρα και μετά από τον ίδιο. Θέματα όπως η αξιοπρέπειά μας, η επιβίωσή μας, η καθημερινότητά μας, οι στοιχειώδεις μας αξίες. Έχουμε παραμυθιαστεί σε ακραία υποτιμητικό για τη νοημοσύνη μας βαθμό κι είμαι σίγουρη ότι δε χρειάζεται το παρόν άρθρο να καταδείξει για πολλοστή φορά τους τομείς στους οποίους έχουμε παραμυθιαστεί τόσο.

Ίσως μια γρήγορη αναφορά ως ανακεφαλαίωση να είναι αρκετή. Διαχείρηση μέτρων πανδημίας, σύστημα υγείας, ΜΜΜ, παιδεία, τέχνη-πολιτισμός, αστυνομοκρατία, ΜΜΕ, σκάνδαλα, τραγικές αντιφάσεις, πρόστυχες δηλώσεις σχεδόν φανερά κοροϊδευτικές προς τον μέσο πολίτη και τα φλέγοντα όσο ποτέ ζητήματα επιβίωσης που αντιμετωπίζει, χάντρες και πολύχρωμες κορδέλες ως “μέτρα στήριξης” στους περισσότερους κλάδους και τομείς, δηλώσεις πρωθυπουργού, βουλευτών κι υπουργών που θυμίζουν όντα άλλου τόπου, χρόνου, ίσως και διάστασης όσον αφορά την καθημερινότητα εργαζομένων, ανέργων, επιχειρήσεων, μαθητών, φοιτητών που όσο λάμβαναν χώρα δεν ήταν παρά μια ακόμη απλή μέρα κατά την οποία η Μαρέβα κυκλοφορούσε και πάλι υπέρκομψη κι ο Κυριάκος ως γκόμενος. Αυτά και πολλά άλλα που ίσως γίνουν ώσπου να δημοσιευτεί τον παρόν κείμενο είναι μόνο ορισμένα παραδείγματα. Τραγικός ελιτισμός στις πιο κρίσιμες στιγμές για όλον τον πλανήτη από μια άριστη εξουσία που δε θα μπορούσε τελικά να λειτουργήσει ως τίποτε περισσότερο.

Κι όμως. Στο σήμερα φτάσαμε έχοντας διανύσει μακρύ δρόμο στο παρελθόν ο οποίος όσο τον προχωρούσαμε όλο και περισσότερα σημάδια μας έδειχνε για το πώς θα καταλήξουμε τα οποία παρ’ όλα αυτά δε θέλαμε ή δε μας συνέφερε να δούμε. Πάντα εναποθέταμε τυφλά τις ζωές μας στους “άριστους”. Πάντα τρώγαμε αμάσητο το κουτόχορτο του καλού εξουσιαστή ή του εθνικού σωτήρα. Στον αντίποδα πάντα τρώγαμε το εξίσου τραγικό κουτόχορτο του Μεσσία που θα μας έσωζε από τους ψεύτες.

Πάντα στρεφόμασταν ο ένας ενάντια στον άλλον ενώ οι από πάνω μας, οι εκλεγμένοι και άριστοι, έπαιζαν μαζί μας. Πάντα κοιτούσαμε είτε ως παρτάκηδες είτε ως κυρ-Παντελήδες μόνο το τι μπορεί ο δικός μας πισινός να αρπάξει όσο ο διπλανός μας δεν είχε να φάει. Πάντα μας έφταιγαν οι αλλόθρησκοι λες κι εκείνοι δεν έχουν παραμυθιαστεί εξίσου με εμάς στους ίδιους τομείς με άλλους τρόπους ή σε άλλους τομείς με ίδιους τρόπους.

Μας έφταιγαν οι διαφορετικοί, οι ξένοι, οι άλλοι, όσοι είχαν αντίθετες απόψεις, όσοι δε μας προσκυνούσαν κι όχι οι εξουσιαστές τους οποίος προσκυνούσαμε εμείς. Θαρρείς κι οι εξουσιαστές μας μοιάζουν πιο πολύ, μας καταλαβαίνουν πιο πολύ, μοιράζονται τις ίδιες ανησυχίες κι ανάγκες με εμάς και θέλουν αυταπόδεικτα πάντα το καλό μας. Πάντα αποποιούμασταν τις ευθύνες μας ψάχνοντας φταίχτες ή εναποθέτοντας ελπίδες σε άλλες γενιές που όμως οι ίδιοι καταστρέφαμε από τα γεννοφάσκια τους.

Για να φτάσει τελικά η σημερινή “νεολαία” όπως αποκαλείτε τυπικά μέρος της γενιάς μου ή και την αμέσως επόμενη γενιά, να μην έχει μέλλον, να μην έχει δικαίωμα ούτε καν στην ελπίδα, να μην έχει στόχο, να μην έχει κίνητρο, να μην έχει στήριγμα, να μην έχει κουράγιο, να σαρκάζει με πικρία τα κάποτε όνειρά της και παρ’ όλα αυτά να της ζητάτε υποκριτικά να μην παραιτείται, να μη χάνει τη δυναμική της, να συνεχίσει να προσπαθεί, να παλεύει, να πολεμάει. Ποιους, τι και με τι όπλα;

Όσοι από τους νεότερους δεν έγιναν σαν τα μούτρα σας δεινοπαθούν. Τι να πρωτοσώσουν και τι να πρωτοπολεμήσουν; Να σώσουν τους εαυτούς τους που βουλιάζουν σε μια ματαιότητα προσπαθώντας να μην παραιτηθούν από τη ζωή; Να τα βάλουν μαζί σάς που ακόμη και σήμερα μαλλιοτρώγεστε μεταξύ σας ενώ τα έχετε κάνει μαντάρα χάνοντας το δάσος όπως κάνατε πάντα καθώς χορεύατε γύρω από τον θάμνο;

Να πολεμήσουν τις κυβερνήσεις που φεσώνονται χρόνια τώρα με τις ευλογίες σας; Να ξεμπροστιάσουν όλους τους “υποστηρικτικούς” δήθεν, τις “αυθεντίες” και τους “φτασμένους” του εκάστοτε κλάδου που εκ του ασφαλούς το παίζουν ιστορία και κλείνουν τις πόρτες επιδεικτικά στα μούτρα κάθε νεότερου που ακόμη παλεύει, όσο προς τα έξω παρουσιάζουν το καλό τους προφίλ για να τους εγκωμιάζει το πλήθος;

Να δώσουν μάχη με τους δαίμονές τους όσο αυτοί θεριεύουν μέσα τους και τρέφονται από την πραγματικότητά σας; Να ξεριζώσουν από το μυαλό τους  τις μαύρες σκέψεις που γεννά η απόλυτη απελπισία κι η οργή; Τι ακριβώς ζητάτε τελικά από το “μέλλον” και την “ελπίδα” του (εκάστοτε) τόπου όπως τους αποκαλείτε; Να βγάλουν για άλλη μια φορά το φίδι σας από την τρύπα που έχετε ανοίξει μέσα τους;

Δε θέλω να σας σοκαρω όμως πολύ φοβάμαι πως αν γλιτώσει το παιδί, όχι, δεν υπάρχει ελπίδα. Αν γλιτώσει το παιδί πολύ πιθανόν να καταλήξει αυτοκαταστροφικό. Γιατί η ελπίδα όσο δυνατή κι αν είναι μια ψυχή δεν αυτοτροφοδοτείται για πάντα από τις ίδιες της τις σάρκες. Κάποτε γεννά συντρίμμια που πολλαπλασιάζονται όσο την πληγώνουν. Κι αυτό είναι κρίμα. Κρίμα στον λαιμό σας.