Γνώρισα τη Μαρίνα Γαλανού το 2012, όταν ήμουνα συντονιστής στην Ομάδα Σεξουαλικού Προσανατολισμού και Ταυτότητας Φύλου του ΣΥΡΙΖΑ. Σε μια συνδιάσκεψη του τμήματος Δικαιωμάτων, το ΣΥΔ είχε προσκληθεί να συμμετάσχει και ήρθε η Μαρίνα ως κύρια αντιπρόσωπος.
Από την πρώτη στιγμή μου έκανε εντύπωση ο ευθύς της λόγος. Ένας λόγος που ήταν μεστός αλλά και πολύ επιθετικός, όταν της έμπαιναν στη μύτη. Η παρουσία της λίγο μου προξένησε φόβο στην αρχή, γιατί γνώριζα το βάρος που φέρει το τρανς κίνημα και η απαξίωση και η επίθεση που έχει αντιμετωπίσει. Επίθεση που πηγαίνει δεκαετίες πίσω και που στη χώρα μας εκφράστηκε με ποικίλους τρόπους, και πιο χαρακτηριστικό τον πλήρη αποκλεισμό των τρανς ανθρώπων από τη συμμετοχή στην κοινωνική ζωή.
Οι τρανς ζούσαν σε ένα καθεστώς παρία, με πεισματική άρνηση ενός θρησκόληπτου κράτους να τους αναγνωρίσει ακόμα και το πιο μικρό δικαίωμα. Τα τρανς άτομα ήταν καταδικασμένα να βρίσκονται στο περιθώριο και να ζουν από τα ξεροκόμματα που τους πετούσαν υποκριτικά οι «κανονικοί», που πολλές φορές ξέδιναν μην παραδεχόμενοι τη δική τους ομοφυλοφιλία ζευγαρώνοντας με τρανς άτομα. Στα μάτια της κοινωνίας αυτό ήταν αποδεκτό, γιατί αυτοί ήταν πάντα από πάνω, ήταν οι ισχυροί που έκαναν το κέφι τους. Κανένας «κανονικός» δεν θα νοιαζόταν για ένα τρανς άτομο, δε θα τους άνοιγε την πόρτα, τουλάχιστον φανερά, δε θα το βοηθούσε σε μια στιγμή ανάγκης, δε θα του φερόταν σαν άνθρωπο. Γιατί στα μάτια της υποκριτικής μας κοινωνίας τα τρανς άτομα δεν είχαν την αξία και την υπόσταση του ανθρώπου. Το μόνο που τους απέμενε ήταν η σεξεργασία, με το στιγματισμό που αυτή επιφέρει και τους κινδύνους που υποκρύπτει. Στη ζωή της νύχτας ο «κανονικός» που πηγαίνει με μια τρανς, είναι αυτός που έχει τη δύναμη να κάνει τα πάντα, να ζητήσει τα πάντα, να φερθεί σαν άρχοντας που διατάζει, γιατί αυτός πληρώνει.
Στο κοινό σκεπτικό, τα τρανς άτομα είναι συνήθως φοβισμένα και ο λόγος τους δεν έχει τα μελίσματα εκείνα που χαϊδεύουν τα αυτιά, δεν είναι ένας λόγος εκλεπτυσμένος, δεν έχει καμπύλες. Αντίθετα, είναι ένας λόγος τραχύς, γεμάτος γωνίες, άσεμνες λέξεις και φωνές γεμάτες γρέζι. Ο λόγος των τρανς έχει πολλές φορές και τη δική του διάλεκτο, τα καλιαρντά, μια διάλεκτο που μαθαίνεται στο δρόμο, κανείς δεν τη διδάσκει και χρησιμοποιείται για να μπορούν να συνεννοούνται μεταξύ τους χωρίς να τους καταλαβαίνουν οι άλλοι. Μάλιστα μέχρι να βγάλει το βιβλίο του ο Πετρόπουλος, αυτή η διάλεκτος δεν είχε καταγραφεί.
Η Μαρίνα τα είχε όλα αυτά. Όταν την άκουγες να μιλάει ζωντανά, όταν ήταν μαζί με άλλες τρανς, ο λόγος της είχε αυτή την τραχύτητα που περιέγραψα. Ήταν όμως γεμάτος δύναμη και πάθος, αλλά και τρυφερότητα και νοιάξιμο για τους ανθρώπους της. Αυτό το τελευταίο μπορούσε κανείς εύκολα να το καταλάβει, αν και ίσως αυτά που έλεγε να μην τα καταλάβαινε. Όμως πέρα από αυτό, η Μαρίνα εκφραζόταν και με μεγάλη ακρίβεια μάλιστα, με κάθε στόμφο και σοβαρότητα και στην επίσημη καθομιλουμένη. Τα κείμενά της, ειδικά αυτά που παρουσίαζε συχνά πυκνά για τα τρανς θέματα και που κατόρθωσε να τα περάσει ακόμα και στις υψηλότερες διοικητικές δομές του κράτους και να ενσωματωθούν σε νομοσχέδια, ήταν ακριβώς αυτό που έπρεπε να γίνει για να αρθούν οι πολυποίκιλες διακρίσεις εναντίον των τρανς ατόμων. Στη χώρα μας μια από τις μεγαλύτερες εκφράσεις ταξικής ανωτερότητας αλλά και εξουσίας είναι ο λόγος. Η Μαρίνα κατόρθωνε και γεφύρωνε τις αποστάσεις κατέχοντας και τα δύο. Έμπαινε στα χωράφια των λογίων παίζοντας μαζί τους επί ίσοις όροις, αλλά ταυτόχρονα ήταν γειωμένη στη δική της κοινότητα, ανήκε στην τρανς κοινότητα χωρίς καμία αμφιβολία, ήταν η πρώτη της και η τελευταία της αναφορά.
Ήξερε τα θέματα στην εντέλεια. Σε κάθε πρόσκληση να συνομιλήσει με επίσημους φορείς, εμφανιζόταν με έτοιμες τις διατάξεις που έπρεπε να αλλάξουν και τη διατύπωση που έπρεπε να χρησιμοποιηθεί για να πετύχει το στόχο της. Στο τμήμα Δικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ μπορέσαμε να συνεργαστούμε από το 2012 μέχρι το 2015, τρία πυκνά σε εξελίξεις χρόνια. Οι απόψεις της και η μεγάλη της συμμετοχή της έδωσαν από την αρχή μια εξέχουσα θέση. Σε μια σειρά ζητήματα που είχαν να κάνουν από τη σεξεργασία, το άσυλο στους πρόσφυγες, αλλά και το νομικό καθεστώς των τρανς ατόμων έτσι ώστε να περάσει η περίφημη ταυτότητα φύλου και να γίνει νόμος του κράτους. Το 2013 συνεργαστήκαμε στενά για την υπόθεση του ασύλου σε ένα ΛΟΑΤΚΙ Ιρανό πρόσφυγα, που τελικά του αποδόθηκε για πρώτη φορά στα χρονικά από το ελληνικό κράτος για να γίνει εν τέλει νόμος του κράτους ως λόγος απόδοσης ασύλου.
Η συνέχεια ήταν επίσης πολύ εντυπωσιακή και η Μαρίνα συνέχισε να λάμπει μαχόμενη μέσα στο ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα για όλα τα ζητήματα της κοινότητας. Ο απόλυτος χαρακτήρας της πολλές φορές την έκανε ενοχλητική. Δε δεχόταν υποκριτικές συμπεριφορές, όπως τις έκρινε εκείνη και μπορούσε να κόψει την καλημέρα άπαξ και δια παντός σε όποιον έκρινε ότι είχε υπερβεί τα εσκαμμένα. Η αυστηρότητά της αυτή οφειλόταν στο γεγονός ότι ζητούσε την απόλυτη αφοσίωση στον κοινό στόχο, όπως την είχε εκείνη. Μια αφοσίωση υπαρξιακή και καθόλα ανυστερόβουλη.
Συνέχισα να την παρακολουθώ όλα αυτά τα χρόνια. Κάθε χρόνο βρισκόμασταν στη μέρα τρανς μνήμης που διοργάνωνε κάθε Νοέμβριο, συνήθως στο πνευματικό κέντρο του Δήμου Αθηναίων, σε μια εκδήλωση που παρέλαυναν πολιτικοί, ακτιβιστές, ενεργοί και λιγότερο ενεργοί, αλλά κυριολεκτικά και όλη η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα. Γιατί η Μαρίνα φρόντιζε για όλη τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα. Το 2015, ένα μήνα πριν τη διοργάνωση της ημέρας τρανς μνήμης, με πήρε τηλέφωνο για να μου ανακοινώσει ότι εκείνη τη χρονιά στην ημέρα τρανς μνήμης, που κάθε χρόνο βράβευαν κάποια άτομα για το έργο τους και για την ορατότητά τους για όλη την κοινότητα, είχαν αποφασίσει να βραβεύσουν εμένα, που εκείνη τη χρονιά στις εκλογές του Σεπτεμβρίου ήμουν στα ψηφοδέλτια της ΛΑΕ, «γιατί επιτέλους πρέπει να βραβεύσουμε και δικά μας παιδιά». Κρατώ εκείνη τη βραδιά στη μνήμη μου σε ένα ξεχωριστό μέρος σαν μια ιδιαίτερη τιμή. Γιατί πέρα από τη βράβευση, μου έδωσε τη δυνατότητα να αναφερθώ, με πολύ τρακ είναι η αλήθεια, στη Ραχήλ Χάλαρη, που υπήρξε από τις πρώτες εγχειρισμένες τρανς στην Ελλάδα και είναι θεία μου από την πλευρά της μητέρας μου.
Η επόμενη πολύ σημαντική συνάντησή μας ήταν όταν της ζήτησα να μου δώσει μια συνέντευξη για το θέμα της Αστεγίας στα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, για μια εργασία που έκανα τότε στο μεταπτυχιακό μου. Καθίσαμε επί δύο ώρες στα γραφεία του ΣΥΔ και μου αράδιασε έναν απίστευτο πλούτο απόψεων που βασίζονταν σε κινηματική και ακτιβιστική δράση στο πεδίο. Ήξερε το θέμα από την αρχή μέχρι το τέλος, κάνοντάς με να φύγω έχοντας αποκτήσει όσο περισσότερο μπορούσα από τη δική της γνώση.
Η συμμετοχή της στην επιτροπή για τα ΛΟΑΤΚΙ θέματα που συνέστησε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, είχε για ακόμα μια φορά επιτυχίες, καθώς πρόσφατα πέρασε, το ελάχιστο, η συμπερίληψη στα προγράμματα του ΟΑΕΔ για την επιδότηση της εργασίας για τα τρανς άτομα, κάνοντας για πρώτη φορά τρανς σεξεργάτριες να βρουν δουλειά σε άλλο τομέα και να ξεφύγουν από τη σεξεργασία.
Ο θάνατός της αφήνει ένα δυσαναπλήρωτο κενό. Ενώ όπως μαθαίνουμε είχε διαγνωστεί με καρκίνο από τον Απρίλιο του 2021, κανείς ακόμα και από τους συνεργάτες της δεν ήξερε τίποτα. Η Μαρίνα δεν ήθελε καμία συμπόνια, ήθελε να την γνωρίζουν και να την αναγνωρίζουν γι αυτό που προσέφερε και γι αυτό που ήταν: μια ακτιβίστρια από την αρχή μέχρι το τέλος.
Ήταν, είναι και θα είναι μέσα στην καρδιά μας, ακριβώς γι αυτό. Γιατί από όλα όσα ασχολήθηκε, από το ΣΥΔ, τον Πολύχρωμο Πλανήτη, τις νομοπαρασκευαστικές επιτροπές, τη δουλειά στο πεδίο με τα συσσίτια που οργάνωσε για τις άπορες τρανς που δεν είχαν χρήματα ούτε για το εισιτήριο του λεωφορείου και πήγαιναν τα ίδια τα κορίτσια του ΣΥΔ στο σπίτι τους να τους φέρουν τα τρόφιμα, εντέλει την ίδια την αποδοχή της από αυτούς που πολύ εύκολα στο άκουσμα του όρου τρανς απέστρεφαν το βλέμμα με αηδία, και τόσα άλλα που έκανε, η Μαρίνα Γαλανού ήταν πρώτα και πάντα μια ακτιβίστρια. Ήταν ένας δικός μας άνθρωπος που το έργο της αντανακλούσε πρώτα και κύρια στην κοινότητά μας. Και γι αυτό σήμερα δε μπορούμε παρά να εκφράσουμε ένα μεγάλο και ολόψυχο ευχαριστώ.
Αλλά και μια υπόσχεση: Μαρίνα μου, το έργο που αφήνεις πίσω σου θα το συνεχίσουμε. Στο υποσχόμαστε.
Καλό σου ταξίδι.
***
Στις 7 Ιανουαρίου του 2016, το 3point πραγματοποίησε εκδήλωση-συζήτηση για το Σύμφωνο Συμβίωσης που είχε ψηφιστεί νωρίτερα και τις επόμενες διεκδικήσεις. Μία από τις ομιλήτριες ήταν η Μαρίνα Γαλανού ως πρόεδρος του ΣΥΔ. Την τοποθέτησή της, μπορείτε να την παρακολουθήσετε απ’ τη χρονική στιγμή 6.39.
Το 3point magazine είναι ένα οριζόντια δομημένο μέσο που πιστεύει ότι η γνώμη όλων έχει αξία και επιδιώκει την έκφρασή της. Επικροτεί τα σχόλια, την κριτική και την ελεύθερη έκφραση των αναγνωστών του επιδιώκοντας την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Σε μια εποχή όμως που ο διάλογος τείνει να γίνεται με όρους ανθρωποφαγίας και απαξίωσης προς πρόσωπα και θεσμούς, το 3point δεν επιθυμεί να συμμετέχει. Για τον λόγο αυτόν σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού, σεξιστικού περιεχομένου θα σβήνονται χωρίς ειδοποίηση του εκφραστή τους.
Ακόμα, το 3point magazine έχει θέσει εαυτόν απέναντι στο φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, σχόλια ανάλογου περιεχομένου θα έχουν την ίδια μοίρα με τα ανωτέρω, τη γνωριμία τους με το "delete".
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του 3point.